ABD Başkanı Joe Biden, 24 Nisan’da 1915 olaylarının yıldönümüyle ilgili yaptığı yazılı açıklamada yaşananları ‘soykırım’ olarak tanımladı. Dışişleri Bakanlığı, ABD Büyükelçisi David Satterfield’ın Bakanlığa çağrıldığını açıkladı. Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü İbrahim Kalın da açıklamayı kınadı ve “ABD Başkanına kendi tarihine ve bugününe bakmasını tavsiye ediyoruz” diyerek Biden’a tepki gösterdi. Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan ise açıklamadan duyduğu memnuniyeti dile getirdi.

Biden, Ronald Reagan’ın ardından bu nitelemeyi yapan ilk ABD Başkanı oldu.
“Her yıl bugün Osmanlı dönemindeki Ermeni soykırımında ölenleri hatırlıyoruz ve böyle bir zulmün bir daha yaşanmaması için taahhüdümüzü yeniliyoruz” cümleleriyle başladığı açıklamasında Biden, iki kez “soykırım” ifadesini kullandı.
İstanbul’dan “Konstantinapolis” olarak bahseden ABD Başkanı mesajında, “24 Nisan 1915’te Konstantinopolis’te Ermeni aydınları ve cemaat önderlerinin Osmanlı yetkililerince tutuklanmasıyla başlayarak bir buçuk milyon Ermeni bir imha harekatı dahilinde sınırdışı edildi, katledildi ya da ölüme yürütüldü” dedi.

TC DIŞİŞLERİ’NİN AÇIKLAMASI

Türkiye Dışişleri Bakanlığı, ABD Başkanı Joe Biden’ın 1915 olaylarına ilişkin yayımladığı mesajındaki “sözde soykırım” ifadesine dair, “ABD Başkanı’nın radikal Ermeni çevreleri ile Türkiye karşıtı grupların baskısı altında 24 Nisan tarihinde yaptığı 1915 olaylarına dair açıklamayı kabul etmiyor ve en şiddetli şekilde telin (lanet okuma) ediyoruz.” açıklamasında bulundu.

Bakanlıktan yapılan yazılı açıklamada, Biden’ın açıklamasının konuya dair bilimsel ve hukuki bir temele, bulguya dayanmadığının ortada olduğuna dikkat çekilerek 1915 olaylarına ilişkin, uluslararası hukukta tanımlanan soykırım ifadesinin kullanılabilmesi için gereken şartların hiçbirinin mevcut bulunmadığı vurgulandı.

“ABD Başkanı’nın radikal Ermeni çevreleri ile Türkiye karşıtı grupların baskısı altında 24 Nisan tarihinde yaptığı 1915 olaylarına dair açıklamayı kabul etmiyor ve en şiddetli şekilde telin ediyoruz.” ifadesi kullanılan açıklamada, 1915 olaylarının niteliğinin politikacıların konjonktürel siyasi saiklerine veya iç siyaset mülahazalarına göre değişmeyeceği ve böyle bir tutumun, tarihin yalnızca hoyratça tahrif edilmesine hizmet edeceği belirtildi.

Açıklamada, şu değerlendirmelere yer verildi:

“Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi, 1915 olaylarının tartışmalı niteliğini açıkça ifade etmiştir. Öte yandan, Türkiye’nin o döneme dair bilimsel gerçekler ışığında adil bir hafızanın oluşturulmasına yönelik olarak 2005 yılında yaptığı Ortak Tarih Komisyonu kurulması önerisi de, Ermeni tarafı buna hiç yanaşmamış olsa da, bugün halen geçerliliğini korumaktadır. Bu itibarla, tarihi konularda hüküm vermeye ne hukuken ne ahlaken yetkisi bulunan ABD Başkanı’nın yaptığı açıklamanın hiçbir değeri bulunmamaktadır.”

Açıklamada, medeniyetlerin beşiği olarak adlandırılan bir coğrafyanın merkezinde yer alan ve yaşadığı tüm acılara rağmen insanlığın barış ve huzuru için çaba sarf etmeyi şiar edinmiş bulunan bir Türkiye olduğu hatırlatılarak, Türkiye’nin tarihiyle yüzleşmekten hiçbir zaman kaçınmadığı gibi bu konuda ABD dahil kimseden ders alacak durumda olmadığı vurgulandı.

Birinci Dünya Savaşı öncesinde ve sırasında dönemin olağanüstü şartlarında hayatını kaybeden Osmanlı İmparatorluğu’nun Müslüman, Hristiyan ve Yahudi tüm milletlerinden fertlerin aziz hatıralarının bir kez daha saygıyla anıldığı açıklamada, “Cumhurbaşkanımız Sayın Recep Tayyip Erdoğan’ın Birinci Dünya Savaşı döneminde hayatını kaybeden Osmanlı Ermenileri için bu yıl da, 24 Nisan günü, İstanbul Ermeni Patrikhanesi’nde düzenlenen törene ilettiği mesaj, Türkiye’nin konuya ilişkin yaklaşımını yansıtmaktadır.” ifadeleri yer aldı.

“ABD’NİN TARİHİ GERÇEKLERİ ÇARPITAN BU AÇIKLAMASI, TÜRK HALKININ VİCDANINDA DA ASLA KABUL GÖRMEYECEK”

Açıklamada, yaşanan bu acıların üzerinden geçen yüz yıldan fazla süre sonra, bölgede geçmişin yaralarının tamamen sarılması ve halkların geleceği birlikte inşa etmeleri için samimi gayret gösterilmesi gerektiğinin altı çizilerek, ABD Başkanı’nın bu açıklamasının halkları kutuplaştırmak ve bölgede barış ve istikrarın sağlanmasını zorlaştırmaktan başka bir sonuç vermeyeceği belirtildi.

Açıklamada, şunlar kaydedildi:

“ABD’nin tarihi gerçekleri çarpıtan bu açıklaması, Türk halkının vicdanında da asla kabul görmeyecek, karşılıklı güven ve dostluğumuzu sarsan, sarılması zor derin bir yara açacaktır. ABD Başkanı’nı bazı siyasi çevreleri tatmin etmek dışında başka hiçbir amaca hizmet etmeyen bu vahim hatasını düzeltmeye; tarihten düşmanlık çıkarmaya çalışan bu çevrelerin gündemine hizmet etmek yerine, başta Türk ve Ermeni halkları arasında olmak üzere, bölgede barış içinde bir arada yaşama pratiğinin tesis edilmesine yönelik çabaları desteklemeye davet ediyoruz.”

ALTUN: ABD LOBİLERİN TALEPLERİNE DİZ ÇÖKTÜ

Türkiye Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanı Fahrettin Altun, ABD Başkanı Joe Biden’ın 1915 olaylarına ilişkin “soykırım” ifadesini kullanmasıyla ilgili “ABD makamları bu açıklamayı yaparken ne yazık ki lobilerin taleplerine diz çökmüşlerdir.” değerlendirmesini yaptı.

Altun, yaptığı yazılı açıklamada, ABD Başkanı Biden’ın 1915 olaylarını “soykırım” olarak tanımlamasına tepki gösterdi.

Açıklamasında, “Türkiye olarak ABD Başkanı Joe Biden’ın 1915 olaylarını soykırım olarak tanımlamasını reddediyor ve şiddetle kınıyoruz. Herhangi bir hukuki ve bilimsel meşruiyeti olmayan bu beyanı hükümsüz olarak kabul ediyoruz.” ifadelerine yer veren Altun, şunları kaydetti:

“Ermeni diasporasının mesnetsiz iftiralarına destek mahiyetindeki bu ifadenin, ABD’nin iç siyasi hesaplarından kaynaklandığı çok açıktır. Ters etki yaratacağına şüphe olmayan bu girişim, Ermenilerin içinde bulunduğu zor durumdan kurtulmasına yardım etmeyeceği gibi ABD’nin çıkarlarına da hizmet etmeyecektir.

Biden yönetiminin ülke içi siyasi amaçlarla tarihi yanlış bir şekilde sunmayı seçmesi, Türkiye-ABD ilişkileri açısından gerçekten talihsizliktir. 1915 olaylarının trajediden başka herhangi bir şey olarak etiketlenmesi yanlış ve zararlıdır.”

ABD’DE YAŞAYAN TÜRKLER AÇIKLAMAYI PROTESTO ETTİ
Washington’da yaşayan çok sayıda Türk, Biden’ın açıklamalarını protesto etti. Türkiye’nin Washington Büyükelçiliği konutunun önünde toplanan Türkler, ellerinde pankartlar ve Türk bayrakları taşıdı. Göstericiler, 1915 olaylarına yönelik Ermeni iddialarını telin etti, ilahiler, marşlar ve şarkılar söyledi. Ermeni yanlısı bir grup da yolun karşısında eylem yaptı.