Avrupa Konseyi’nden Demirtaş çağrısı: Tutukluluğa alternatif önlemler

AİHM kararlarını denetleyen Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi Selahattin Demirtaş ve Osman Kavala ile ilgili kararlarını açıkladı.

Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi, Fransa’nın Strazburg kentinde Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) kararlarının uygulanmasını denetlemek üzere 19-21 Eylül’de toplandı.

Toplantıda, Türkiye’ye yönelik geçen sene başlatılan “ihlal prosedürü” kapsamında Osman Kavala ve eski HDP Eş Genel Başkanı Selahattin Demirtaş hakkında uygulanmayan AİHM kararları da ele alındı.

Komitenin kararında eski HDP Eş Genel Başkanı Selahattin Demirtaş için “Anayasa Mahkemesi önündeki sürecin sonlanması beklenene kadar tutukluluğa alternatif önlemlerin araştırılarak, derhal serbest bırakılması” çağrısında bulunuldu.

Osman Kavala’nın tutukluluğuna son verilmesi ve derhal serbest bırakılmasını sağlamak için gerekli tüm tedbirlerin alınması gerektiği yönündeki çağrıyı yineleyen komite geçen sene Türkiye’ye yönelik başlatılan “ihlal prosedürü” kapsamında bir karar almadı.

“TUTUKLULUĞA ALTERNATİF ÖNLEMLER ARAŞTIRILMALI”
Komite’nin Demirtaş davasına ilişkin kararı şöyle:

“- Komite, Selahattin Demirtaş davasında Mahkeme’nin, başvuranın bir suç işlediğine dair makul bir şüpheyi destekleyecek delillerin yokluğunda gözaltına alındığını ve tutukluğu ile yargılama öncesi tutukluluğunun gizli bir amaç taşıdığını; başvuranın milletvekili dokunulmazlığının kaldırılmasının ve siyasi konuşmalarından dolayı cezalandırılması için ceza kanununun uygulanma şeklinin öngörülebilir ve kanunla öngörülmüş olmadığını ve bunun sonucunda tutukluluğunun TBMM faaliyetlerine katılmasını fiilen imkânsız hâle getirdiğini tespit ettiğini hatırlatmıştır. Komite ayrıca, ‘Yüksekdağ Şenoğlu ve diğerleri’ davasında, soruşturma dosyasına erişimin olmaması nedeniyle tutukluluğun yasallığına ilişkin hızlı karar verilmesi hakkının ihlal edilmesine ek olarak, Mahkeme’nin Selahattin Demirtaş kararında vardığı sonuçların da geçerli olduğunu hatırlatmıştır.

– Komite, Mahkeme’nin bulgularına ve Komite’nin kararlarına rağmen Demirtaş ve Yüksekdağ Şenoğlu’nun tutukluluk hallerinin devam etmesinden derin üzüntü duyduklarını ifade etmişlerdir.

– Komite, Türk yetkililere, Demirtaş davasında, Anayasa Mahkemesi önündeki sürecin sonlanması beklenene kadar tutukluluğa alternatif önlemlerin araştırılarak, başvuranın derhal serbest bırakılmasını sağlamaları konusunda çağrıda bulunmuştur.

– Komite, yetkililere, milletvekillerinin siyasi söylemlerine yönelik usuli güvencelerin uygulamada etkili olmasını ve herhangi bir siyasi görüşü savunanlara dokunulmazlık koruması sağlanmasına yönelik tedbirleri alma çağrısını yinelemiştir.”

KAVALA’NIN TUTUKLULUĞUNUN DEVAM ETMESİNDEN DERIN ÜZÜNTÜ DUYULDUĞU BELİRTİLDİ
Komite’nin kararlarının yer aldığı yazılı açıklamada, Osman Kavala’nın tutukluluğuna son verilmesi ve derhal serbest bırakılmasını sağlamak için gerekli tüm tedbirlerin alınması gerektiği yönündeki çağrı yinelendi. Kavala dosyasına ilişkin AİHM kararları, Komite’nin önceki kararları ve Türkiye’nin AİHM kararlarıyla ilgili yükümlülükleri bir kez daha hatırlatıldı.

Açıklamada, “Türkiye Adalet Bakan Yardımcısı’nın toplantıya katılımı memnuniyetle karşılanmıştır” denildi. Devamında, “Mahkeme’nin Kavala kararındaki kesin bulgularına ve Komite yetkililerinin Kavala’nın derhal serbest bırakılmasına yönelik kararlarına rağmen Kavala’nın tutukluluğunun devam etmesinden derin üzüntü duyulduğu”na yer verildi.

Komite ayrıca diyalogun üst düzeyde sürdürülmesine ilişkin şu çağrıda bulundu:

“Avrupa Konseyi’nin 16-17 Mayıs 2023 tarihinde düzenlenen zirvede kabul edilen Reykjavik Deklarasyonu’nda devlet ve hükümet başkanlarının, kararların uygulanmasında zorluklar yaşanması hâlinde siyasi diyaloğun güçlendirilmesi çağrısını hatırlatan Komite, Türk makamları dâhil, tüm üye devletlerin yanı sıra Genel Sekreter, diğer ilgili Avrupa Konseyi organları ve gözlemci devletlere diyaloğu mümkün olan en üst düzeyde sürdürmeleri çağrısını yineledi.”