HABER MERKEZİ

CMIRS’ın her üç ayda bir düzenli olarak Kıbrıslı Türklerin siyasi güven, sosyal güven, bireysel özgüven, mutluluk algısını ölçmekte ve bu oranların zaman içerisinde birbiriyle ilişkisi yanında yaşadığımız gelişmelerden ne şekilde etkilendiğini de gözlemlediği anketinin Eylül 2022 dönemi sonuçları yayınlandı.

Ankete göre, katılımcıların yüzde 94,14’ü ülkede işlerin yanlış yönde gittiğini belirtti. Ankete katılanların yüzde 70.64’ü ise 2 sene içerisinde kendi ekonomik durumunun daha kötü olacağını düşünüyor. Ekonomik durumunun iyi olduğunu belirtenlerin oranı ise 3 ay içerisinde yüzde 14’ten yüzde 7’ye geriledi.

CMIRS Direktörü Mine Yücel anket sonuçları ile ilgili yaptığı değerlendirmede şu ifadelere yer verdi:

“Katılımcıların sadece yüzde 5,86’sı ülkede işlerin doğru yönde gittiğine inanmaktadır ki bu ülkede yaşayanların ne derece çaresiz hissettiğinin de bir göstergesidir.  Ülkede işler yanlış yönde gitse bile buna etki edemediğini düşünen bir toplum vardır.  Bu da bu ankette ‘böyle bir şansınız olsaydı başka bir ülkeye taşınır mıydınız yoksa Kıbrıs’ta mı kalırdınız?’ sorusuna başka bir ülkeye taşınırdım diyenlerin oranının yüzde 34.82’ye çıkmış olmasını en iyi açıklayan etkenlerden biridir.

Ülkede ekonomik beklentiler de kötümser olmaya devam etmektedir.  Buna ek olarak ekonomik durumunun iyi olduğunu belirtenlerin oranının ise 3 ay içerisinde yüzde 14’ten yüzde 7’ye gerilemesi oldukça düşündürücüdür.

Bu dönemde katılımcıların ruh hali de karışıktır.  Geçmiş ankete kıyasla bazı olumsuz duygularda azalma olurken bazıları ayni kalmış, bazı olumlu duygular azalmış, bazıları ise artmıştır.  Tatil dönemi sonrası bazı açılardan katılımcıların az da olsa  daha olumlu duygular içerisinde oldukları söylenebilse de her 3 katılımcıdan birinin olumsuz duygular içerisinde olması düşündürücüdür.

Ülkede en önemli sorun olarak ekonomik kriz belirtilmiş olmasına rağmen Kıbrıs Sorunu da önem sırasında yükselmiş ve ikinci sıraya yerleşmiştir.  Ekonomik sorunlar yanında siyasi çaresizlik hisleri toplumu kaçışa itmekte, kimi katılımcı şansı olsa ülkeyi terk edeceğini belirtirken birçoğu da Kıbrıs Sorununun çözümünü şu anki durumdan bir kaçış olarak görmektedir.”

Genel Sonuçlar

Yüzde 94,14 toplumda işlerin yanlış yönde gittiğini düşünüyor!

Ankete katılanların yüzde 94,14’ü ülkede işlerin yanlış yönde gittiğini belirtmiştir.  Bu oran Haziran 2022’de yüzde 97,42’ye yükselmiş olup bugüne kadarki en yüksek noktaya gelmişti.  Eylül ayında ise ülkede işlerin yanlış gittiğini düşünenlerin oranında ufak da olsa bir gerileme olmasına rağmen ülkede yaşayanların yüzde 94,14’ünün ülkede işlerin yanlış gittiğini düşünmesi oldukça düşündürücüdür.

	Toplumda İşlerin Yanlış Gitmesi (%)
Nisan 2017	80.38
Temmuz 2017	88.82
Ekim 2017	72.68
Şubat 2018	75.67
Haziran 2018	77.9
Eylül 2018	85
Aralık 2018	81.16
Mart 2019	75.58
Haziran 2019	80.75
Eylül 2019	69.48
Aralık 2019	79.36
Mayıs 2020	76.74
Haziran 2020	76.9
Eylül 2020	88.26
Aralık 2020	86.63
Mart 2021	86.86
Haziran 2021	81.55
Eylül 2021	89
Aralık 2021	93.39
Nisan 2022	96.26
Haziran 2022	97.42
Eylül 2022	94.14

Ülkenin En Önemli Sorunu

Katılımcılara göre ülkenin en önemli sorunlarını sırasıyla

1. ekonomik sorunlar,
2. Kıbrıs Sorunu
3. Enflasyon
4. yeteneksiz/beceriksiz siyasi liderler,
5. işsizlik, ve
6. düşük maaşlardır.

Bu dönemde en büyük değişiklik Kıbrıs Sorunun öneminin artmış olmasıdır.  Haziran ayındaki ankette üçüncü büyük sorun iken bu dönemde Kıbrıs Sorunu ikinci büyük sorun olarak ortaya konmuştur.

Ülkede Ekonomik Durum

Yüzde 70,64, 2 sene içerisinde kendi mali durumunun daha kötü olacağını düşünüyor!

İlk bakışta ankete katılanların kendi ekonomik durumlarıyla ilgili beklentilerinin geçmiş aylara kıyasla biraz daha az kötümser olduğu gözlemlenmesine rağmen aslında beklentiler kötümser olmaya devam etmektedir.  Şöyle ki, ankete katılanların yüzde 70.64’ü 2 sene içerisinde kendi ekonomik durumunun daha kötü olacağını düşünmektedir.  Bu oran Haziran 2022’de yüzde 86.3 idi.  Buna rağmen kendi ekonomik durumunun daha iyi olacağını düşünenlerin oranı da 7.15%ten 3.9%a gerilemiş ekonomik durumunun ayni kalacağını belirtenlerin oranı ise yüzde 6.54’ten yüzde 25.46’ya yükselmiştir. Bu da aslında şu anki ekonomik durumunun kötü olduğunu düşünen toplum açısından çok da iyimser bir sonuç sayılmamaktadır.

Yüzde 85.51, 2 sene içerisinde ülkenin ekonomik durumunun daha kötü olacağını düşünüyor!

Ülkenin gelecekteki ekonomik durumu ile ilgili beklentiler ise daha da kötümserdir.  Katılımcıların yüzde 85,51’i ülkenin ekonomik durumunun önümüzdeki 2 sene içerisinde daha kötü olacağını belirtmişlerdir.  Bu oran haziran anketinde yüzde 93,87 idi. Ülkenin ekonomik durumunun 2 sene içerisinde daha iyi olacağını düşünenlerin oranı sadece yüzde 3,31’dir.  Kendi ekonomik durumuyla ilgili beklentilere benzer bir şekilde 2 sene içerisinde ülkenin ekonomik durumu ayni kalacak diyenlerin oranı yüzde 2,86’dan yüzde 11,18’e yükselmiştir.

Sadece yüzde 7 ailesinin ekonomik durumunun  iyi olduğunu söylüyor! Haziran anketine kıyasla yarı yarıya azalma var!

Ekonomik durum konusunda daha iyi bir fikir verebilecek bir sorumuz da ailenin mali durumu hakkındadır.   Katılımcıların sadece 7%si ailesinin ekonomik durumunun iyi olduğunu belirtmiştir.  Bu oran Haziran anketinde 14% idi.

Gelecekte kendi ve ülkenin ekonomik durumuyla ilgili beklentiler ilk bakışta daha az kötümser gibi görünmekte olmasına rağmen 2 sene içerisinde durum ayni kalacak deyenlerin oranında bir artış gözlemlenmiştir.  Daha derinden incelendiği zaman şu anki ekonomik durumu iyi olan katılımcıların oranı Haziran ayında yüzde 14 iken Eylül’de bu oran yüzde 7’ye gerilemiştir.  Bu da göstermektedir ki katılımcıların ekonomik durumun ayni kalacağını düşünmeleri de aslında kötümser bir beklentidir.  Ekonomik durumum daha iyi olacak deyenlerin oranının düşmesi ise aslında iyimserliğin azalmış olduğunu göstermesi açısından önemlidir.

Mutluluk

Dönem	Mutluluk (0-10)
Mart 2015	5.54
Haziran 2015	6.20
Eylül 2015	5.73
Ocak 2016	6.38
Nisan 2016	6.81
Temmuz 2016	5.81
Ekim 2016	5.66
Ocak 2017	6.02
Nisan 2017	6.27
Temmuz 2017	6.42
Ekim 2017	6.27
Şubat 2018	6.80
Haziran 2018	6.59
Eylül 2018	5.43
Aralık 2018	6.25
Mar 2019	6.71
Haz 2019	6.64
Eylül 2019	6.34
Aralık 2019	6.87
Nisan 2020	5.20
Mayıs 2020	5.64
Haziran 2020	6.71
Eylül 2020	5.95
Aralık 2020	6.41
Mart 2021	6.79
Haziran 2021	6.50
Eylül 2021	5.75
Aralık 2021	5.54
Nisan 2022	4.37
Haziran 2022	4.73
Eylül 2022	4.99

 

Eylül 2022’de toplumun mutluluk puanı 10 üzerinden 4.99 olmuştur.  Mutluluk puanı bu dönemde çok az da olsa bir artış göstermiş olmasına rağmen, beşin altına inmiş olduğu üçüncü dönemi olarak dikkat çekmektedir.

Bu dönemde katılımcıların ruh hali de karışıktır.  Geçmiş ankete kıyasla bazı olumsuz duygularda azalma olurken bazıları ayni kalmış, bazı olumlu duygular azalmış, bazıları ise artmıştır.  Tatil dönemi sonrası bazı açılardan katılımcıların az da olsa  daha olumlu duygular içerisinde oldukları söylenebilse de her 3 katılımcıdan birinin olumsuz duygular içerisinde olması düşündürücüdür.

Ankete katılanların yüzde 33,47’si son bir hafta içerisinde kendilerini sıkça çaresiz hissettiklerini belirtmiştir.  Bu oran Haziran anketinde 42.6% idi.

Katılımcılar ararsında son bir hafta içerisinde sıkca umutlu hissedenlerin oranı sadece yüzde 40,28 olmuştur.  Bu oran Haziran 2022 anketinde yüzde 42 idi.

Son bir hafta içerisinde sıkça endişeli hissettiğini belirtenlerin oranı yüzde yüzde 35,46 olmuştur.  Bu oran Haziran anketinde yüzde 46,6 idi.

Son bir hafta içerisinde kendisini sıkca huzurlu hissedenlerin oranı sadece yüzde 46,7 olmuştur.   Bu oran Haziran anketinde 41,6 idi.

Son bir hafta içerisinde kendisini depresif hissettiğini belirtenlerin oranı yüzde 30,52 olmuştur.  Bu oran Haziran anketinde yüzde 31,53 idi. 

Son bir hafta içerisinde sıkca geleceğe güvenle baktığını belirtenlerin oranı ise sadece yüzde 53,1 olmuştur.  Bu oran Haziran anketinde 28.11% idi.

Son bir hafta içerisinde kendisini sıkca öfkeli hissettiğini belirtenlerin oranı yüzde 35,05 olmuştur.  Bu oran Haziran anketinde de yüzde 35,47 idi.

 

SOSYAL GÜVEN

Sizce genel olarak insanlara guvenilebilir mi yoksa insanlarla iletisimde herzaman cok dikkatli mi olmak gerekir?

Insanlarla her zaman çok dikkatli olmak gerekir											Genellike insanlara güvenilir
00	01		02	03	04	05	06	07	08	09	10

Dönem	Sosyal Güven (0-10)
Mart 2015	2.49
Haziran 2015	1.72
Eylül 2015	2.15
Ocak 2016	3.17
Nisan 2016	2.69
Temmuz 2016	2.01
Ekim 2016	2.04
Ocak 2017	3.50
Nisan 2017	2.02
Temmuz 2017	3.02
Ekim 2017	2.04
Şubat 2018	3.49
Haziran 2018	3.48
Eylül 2018	2.04
Aralık 2018	3.85
Mart 2019	2.79
Haz 2019	2.96
Eylül 2019	3.69
Aralık 2019	4.43
Mayıs 2020	2.04
Haziran 2020	2.02
Eylül 2020	2.19
Aralık 2020	2.79
Mart 2021	3.30
Haziran 2021	3.69
Eylül 2021	3.24
Aralık 2021	3.25
Nisan 2022	2.94
Haziran 2022	3.05
Eylül 2022	2.65

 

Bu dönemde sosyal güven oranı 3 ay önceye kıyasla düşüş göstermiş ve 10 üzerinden 2.65 olmuştur.  Ekonomik sıkıntıların oldukça büyük olduğu bir toplumda bu hiç de şaşırtıcı değildir.

Yaşanabilirlik Puanı: 10 üzerinden 4.83

Ülkenin yaşanabilirlik puanı bu dönemde biraz yükselmiş ve 4.83 olmuştur.

	Yaşanabilirlik Puanı (10 üzerinden)
Mart 2019	6
Haziran 2019	5.93
Eylül 2019	5.62
Aralık 2019	6.27
Mayıs 2020	5.93
Haziran 2020	6.28
Eylül 2020	5.99
Aralık 2020	6.32
Mart 2021	6.16
Haziran 2021	6.09
Eylül 2021	5.10
Aralık 2021	4.96
Nisan 2022	3.75
Haziran 2022	4.25
Eylül 2022	4.83

 

KKTC’de Demokrasinin İşleyisi

KKTC demokrasisi sınıfta kalmıştır…

İlk olarak Mart 2021 anketinde katılımcıların KKTC’de demokrasinin işleyişine 10 üzerinden bir demokrasi puanı vermeleri istenmiştir.  Mart 2021’de demokrasi puanı 4.91 olmuş, ve KKTC demokrasisi sınıfı geçememiştir.  Haziran 2021 anketinde ise katılımcıların KKTC demokrasisine verdiği not daha da düşmüş ve 3.74 olmuştur.  Ölçmeye başladığımız günden itibaren düşmeye devam eden KKTC’de demokrasinin işleyişi puanı Eylül ayındaki anketimizde daha da düşmüş ve 3.70’e gerilemiştir.  Aralık 2021 anketinde biraz artış gösterip 3.95 olan demokrasi puanı Nisan 2022’de ise bugüne kadarki en düşük puana gerilemiş ve 2.84 olmuştur.   Haziran 2022’de 3.13 olan bu puan Eylül 2022’de ise 4.06’ya yükselmiştir.

Dönem	Demokrasi Puanı
Mart 2021	4.91
Haziran 2021	3.74
Eylül 2021	3.70
Aralık 2021	3.95
Nisan 2022	2.84
Haziran 2022	3.13
Eylül 2022	4.06

 

 

 

Yönetim tüm başlıklarda sınıfta kalmıştır…

Ayrıca bu dönemde ülke yönetimine verilen puanlar şu şekildedir: (10 üzerinden)

	Aralık 2020	Mart 2021	Haziran 2021	Eylül 2021	Aralık 2021	Nisan 2022	Haz 2022	Eyl. 22
Üretime dayalı istihdam olanakları	3,74	3,92	3.06	2.93	2.96	2,32	2.20	2.39
Gelir dağılımında adalet	3,50	3,50	2.79	2.48	2.87	2,03	2.03	2.57
Eğitimde kalite ve eşit erişim	4,78	4,31	4.06	3.53	3.69	3,17	3.17	2.78
Sağlıkta altyapı ve eşit erişim	4,26	4,47	3.50	3.17	3.24	2,52	2.53	2.53
Çevre korumada duyarlılık	4,55	4,44	3.36	3.65	3.74	3,00	2.75	3.78
Kültürel ve sanatsal faaliyetlerin yaygınlığı	5,93	4,35	4.49	4.25	4.15	3,55	3.42	4.16
Barış ve huzur ortamı	6,34	5,01	5.78	4.70	4.60	4,36	4.25	4.70
Düşünce, İfade ve hak arama özgürlüğü	6,11	4,72	5.57	4.57	4.71	4,13	4.05	4.43

 

Bu dönemde sadece bir başlıkta gerileme olurken bir başlık puanı ayni kalmış, diğer başlıkların puanı ise artış göstermiştir.  Buna karşılık, son 5 dönemdir 5 üzerinde, yani geçer puan, alan hiçbir başlık olmaması dikkat çekicidir.

 

Katılımcıların 34.82%si böyle bir şansı olsa başka bir ülkeye taşınacağını belirtmiştir.