İki günlük yolculuğun ardından Çarşamba sabahı, İtalya Donanması’na ait Libra gemisi, ülkede inşa edilen tesislere kabul edilecek ilk 16 göçmeni Arnavutluk’un Shengjin limanına getirdi.

Sığınma başvuruları Arnavutluk’ta işleme alınacak bu ilk grup, günün ilerleyen saatlerinde önce sağlık taramaları ve kimlik tespiti işlemlerine tabi tutulacak. İşlemler tamamlandıktan sonra ise limandan birkaç kilometre uzakta bulunan Gjader’deki bir kabul kampına transfer edilecekler.

Libra gemisindeki göçmenler, geçtiğimiz pazartesi denizde kurtarılan 10 Bangladeşli ve 6 Mısırlıdan oluşuyor. Bu göçmenler, Sicilya’nın Lampedusa adasına varmış veya adaya doğru yola çıkan yaklaşık 1.000 kişilik grubun bir parçasıydı.

Geçen hafta, İtalya resmi olarak Arnavutluk’ta, sınırları dışında sığınma başvurusunda bulunan binlerce sığınmacının başvurularını işleme koymayı planladığı iki merkez açtı.

Bu merkezler yalnızca yetişkin erkekleri barındıracak, kadınlar, çocuklar, yaşlılar, hastalar ve işkence mağdurları gibi hassas gruplar ise İtalya’da ağırlanacak. Aile üyeleri birbirinden ayrılmayacak.

İtalya’nın Arnavutluk Büyükelçisi Fabrizio Bucci geçtiğimiz cuma günü, Gjader’deki bir merkezde zayıf zemin nedeniyle açılışı aylarca ertelenen merkezlerin artık göçmenleri işleme almak için hazır olduğunu ifade etti.

Gjader’deki merkez, 3.000 göçmen kapasiteli olmasına rağmen, 400 kişiyle başlayacak. Birkaç hafta içinde bu sayının 880’e çıkması planlanıyor.

2024 yılında, Kuzey Afrika’dan İtalya’ya merkezi Akdeniz göç rotası üzerinden ulaşan kişi sayısı, 2023’e kıyasla yüzde 61 oranında azaldı.

İtalya İçişleri Bakanlığı’na göre, 15 Ekim itibariyle bu yıl İtalya’ya deniz yoluyla 54.129 göçmen ulaşırken, geçen yılın aynı tarihinde bu sayı 138.947 idi.

İtalya Başbakanı Giorgia Meloni ve Arnavutluk Başbakanı Edi Rama tarafından geçen yıl kasım ayında imzalanan beş yıllık anlaşma kapsamında, her ay İtalyan sahil güvenliği tarafından uluslararası sularda kurtarılan 3.000’e kadar göçmen Arnavutluk’ta barındırılacak.

Göçmenler, ilk olarak kurtarıldıkları gemilerde taranacak, ardından daha ileri tarama işlemleri için Arnavutluk’a gönderilecekler.

Bu iki merkez İtalya’ya beş yıl boyunca 670 milyon euroya mal olacak. Tesisler, İtalya tarafından yönetilecek ve İtalyan yetki alanında olacak, Arnavut güvenlik görevlileri ise dış güvenliği sağlayacak.

Arnavutluk’ta, göçmenler İtalya’da sığınma başvurusu yapma ve başvurularının orada işleme alınması hakkını uluslararası ve Avrupa Birliği yasalarına göre koruyacaklar. Bu sürecin, olası itiraz dahil olmak üzere en fazla 28 gün sürmesi bekleniyor.

İtalya, sığınma hakkı kazananları kabul etmeyi kabul etti. Başvuruları reddedilenler ise doğrudan Arnavutluk’tan sınır dışı edilecek.

Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, bu anlaşmayı Avrupa Birliği’ne (AB) göç sorununu ele alırken “farklı düşünmenin” bir örneği olarak onayladı. Ancak insan hakları grupları tarafından bu anlaşma tehlikeli bir emsal oluşturduğu gerekçesiyle eleştirildi.