Dialogos’ta yer alan habere göre Komisyon, Yeşil Hat Yönetmeliği’nin uygulanmasına ilişkin raporları ve Kuzey Kıbrıs Türk Toplumu’na yönelik yardım programları üzerinden, açık bir mesaj göndererek “AB’nin, BM himayesindeki müzakereleri desteklemek için gerekli kaynakları sağlamaya hazır olduğunu” belirtti. Komisyon, ekonomik olarak katkıda bulunmaya hazır olduklarını ancak müzakerelerin BM himayesinde devam etmesi gerektiğini vurguladı.

Yeşil Hat üzerinden ticaret konusunda ise AB, 2022 yılında gerçekleşen ticaret değerinin yüzde 138 artarak 14,6 milyon Euro’ya yükselmesine rağmen ticaretin kolaylaştırılması için hala engellerin bulunduğunu belirterek, ticareti desteklemek için önlemler alınmasını talep etti. AB’nin gördüğü en önemli engeller şöyle sıralandı:

• Ağırlığı 7,5 ton üzeri olan araçların kuzeyden güneye geçişi. Güneyin, Kıbrıslı Türklerinin teknik kontrol sertifikası ve ticari sürüş lisansı almasını kolaylaştırmak için önlemler aldığını bildirmesine rağmen AB’nin bu konudan memnun olmadığı belirtildi.
• Kıbrıslı Türk işletmelerinin Kıbrıs Cumhuriyeti bankalarında hesap açması. Kıbrıs Cumhuriyeti’nin Kıbrıslı Türk girişimcileri desteklemek için önlemler aldığını bildirmesine rağmen AB’nin memnun olmadığı görüldü.
• Yönetimsel sorunlar ve bürokrasi. Her iki toplumun iş insanları diğer toplumla iş yaparken çeşitli yönetimsel sorunlarla karşılaştıkları tespit edildi.
• Ürün yerleştirme ve reklam. Kıbrıslı Türk iş insanlarının ürünlerini mağazalarda sergileme ve ürünlerini ve hizmetlerini Kıbrıs Cumhuriyeti’nin kontrolündeki bölgelerde reklam yapma konusunda hala zorluklarla karşılaştıkları belirtildi.
• Hayvansal olmayan gıda ürünlerinin ticareti. Sağlık Bakanlığı, zeytinyağı, helva, reçel, taze portakal ve nar suyu, tahin ve keçiboynuzu pekmezi gibi altı ürünün ticaretine izin vermiş olsa da diğer alanlarda hala sorunlar olduğu belirtildi, taze balık ticareti bunlara bir örnek olarak gösterildi.

Raporda ayrıca, 2021 yılında 2 milyon 933 bin 257 olan güneyden kuzeye geçiş yapan kişilerin sayısının 2022 yılında, 6 milyon 55 bin 457’ye çıktığı kaydedildi.

Raporda bu sayılara kuzeydeki yetkililer tarafından sağlanan verilerin de dahil edildiği ve bu nedenle toplam sayının 6 milyon 539 bin 573 olduğu belirtilse de, bu farkın neden kaynaklandığı açıklanmadı. Güneyden geçen kişiler arasında 2 milyon 057 bin 766 Kıbrıslı Rum (2021’de 896 bin 327), 1 milyon 657 bin 956 Kıbrıslı Türk (2021’de 823 bin 934) ve 2 milyon 339 bin 735 yabancı (2021’de 1 milyon 212 bin 996) bulunduğu kaydedildi.

AB, geçişlerdeki artışın sebebini, ilk olarak “pandemiden sonra daha normal bir günlük yaşama dönüşe” ve ikinci olarak da “Türk Lirası’nın Euro karşısında değer kaybetmesi nedeniyle, Kıbrıslı Rumların kişisel alışverişleri için kuzeye daha fazla geçiş yapmalarını teşvik etmesine” bağladı.

YEŞİL HAT TİCARETİNDE HANGİ ÜRÜNLER YER ALMAKTADIR?
Yeşil Hat üzerinden kuzeyden güneye yapılan ticaret yüzde 138 artarak 14,6 milyon Euro’ya yükseldi. (2021’de 6,2 milyon Euro idi). Bunun tersine, güneyden kuzeye yapılan ticaret yüzde 69 artarak 711,1 bin Euro’ya yükseldi (2021’de 420,3 bin Euro idi).

Raporda, ticarette en büyük payı inşaat malzemeleri, mobilyalar, plastik ürünler, mozaikler ve mermerlerin aldığı belirtilirken ayrıca, 2022’de karton kutular, paslanmaz çelik mutfak eşyaları ve elektrikli ekipman için çelik dolaplar gibi yeni ürünlerin ticarete dahil olduğu ifade edildi.

Kaçakçılık konusunda, tarımsal ürünlerde azalma, hayvansal ve süt ürünlerinde artış olduğu ifade edilen raporda, sigara ve alkollü içeceklerin ele geçirilmesinde artış olduğu, ayrıca, yakıt, ilaç ve tarım ilacı gibi ürünlerin de ele geçirildiği kaydedildi.

KAÇAK GÖÇ VE MAĞUSA’DAKİ DÖRT GEÇİT
Raporda, kuzeyden gerçekleşen kaçak göç konusunda güneyin “yoğun endişeleri”ne de değinildi. Mağusa’da “kontrol edilmesi zor” olan “dört yetkisiz geçiş noktasının yer aldığı” işaret edilerek bu gölgelerde devriye görevleri yapıldığı kaydedildi.

Verilere göre, 2022 yılında kuzeyden güneye geçen kaçak göçmen sayısı 16 bin 627’ye yükseldi. Bu sayılar 2021’de 9 bin 812, 2020’de 4 bin 857 ve 2019’da 7 bin 409 idi. Ana göçmen kaynak ülkelerinin ise Suriye (3 bin 197), Nijerya (2 bin 625), Kongo (2 bin 397), Pakistan (1 bin 796) ve Afganistan (1 bin 546) olduğu kayıtlara geçti. Güneye geçen göçmenlerin yüzde 92’sinin uluslararası koruma talep ettiği belirtilirken kuzeydeki yetkililer tarafından 5 bin 157 kişinin geçişine izin verilmediği ve diğer 1 bin 898 kişinin de tutuklandığı ifade edildi. Bunlara ek olarak, İngiliz Üsleri’nin bin 346’sı Rus vatandaşı olan 5 bin 735 kişinin geçişine izin vermediği ve 104 kişiyi tutukladığı bildirildi.

AB’NİN TİCARETİN ARTIRILMASI VE KIBRISLI TÜRKLERİN DESTEKLENMESİ İÇİN YAPTIĞI ÇALIŞMALAR
Raporda, AB’nin Kıbrıslı Türkleri desteklemek ve ticareti artırmak için yaptığı faaliyetlerin yanında, Kayıp Şahıslar Komitesi ve Kültürel Miras İki Toplumlu Teknik Komitesi’ne özel bir vurgu yapıldı.

Raporda, 2006-2022 yılları arasında Kıbrıslı Türkleri desteklemek için 656 milyon Euro ve 2022 eylem programında ise 33,4 milyon Euro sağladığı belirtildi. AB’nin, ticaretteki engellerin kaldırılması ve hellimin tanıtımı için yaptığı çalışmalar için bölümlerde bulunan raporda AB tarafından bağımsız uzmanlar atanmış ve taze meyve, sebze, patates, balık gibi ürünlerin Yeşil Hat üzerinden ticaret yapabilmesi için denetimlerin yapıldığı da kaydedildi. 5G’nin kuzeydeki bölgeleri kapsamasını sağlayacak telekomünikasyon projesi de AB tarafından finanse edilmekte olduğu bildiril ve bu proje bu yıl tamamlanması beklenmektedir.

Ayrıca, AB’nin Kıbrıs Türk toplumuna yönelik telekomünikasyon, enerji, su ve atık yönetimi gibi alanlarda teknik yardım sağladığı belirtilmektedir. Bunun yanı sıra, AB’nin Kıbrıs Türk toplumunu entegre etmek ve ekonomik kalkınmayı desteklemek amacıyla geniş bir program yürüttüğü ifade edilmektedir.

Bu program kapsamında, işgal altındaki bölgelerdeki altyapı projelerine ve Kıbrıs Türk toplumunun iş gücü yeteneklerinin geliştirilmesine yönelik çalışmalar yapılmaktadır. Ayrıca, AB, Kıbrıs Türk toplumunun ticari ve ekonomik ilişkilerini geliştirmek ve işbirliği fırsatlarını artırmak için çeşitli iş forumları ve etkinlikler düzenlemektedir. Tüm bu çabaların Kıbrıs adasının yeniden birleşmesi perspektifiyle uyumlu olduğu ve adadaki taraflar arasında güven ve işbirliğini artırmayı hedeflediği vurgulanmaktadır.

Çeviri: Bugün Kıbrıs