Türk Silahlı Kuvvetleri (TSK)’nın depremden sonra arama kurtarma ve müdahale çalışmalarına neden hemen katılmadığı uzun süre tartışılmıştı. Bu konuda iktidar kanadından farklı açıklamalar gelirken, sürecin ayrıntıları belli oldu.

Halktv’den İsmail Saymaz, “AFAD, depremden 36 saat sonra TSK’dan yardım istedi” başlıklı yazısında, AFAD’ın mesajının ayrıntılarına yer verildi. Bu geç mesajın ardından işin TSK boyutunda da gecikmeler yaşandığını belirten Saymaz’ın yazısının ilgili bölümünü aktarıyoruz:

“Mehmetçik, İçişleri Bakanlığı Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı’ndan (AFAD) gelecek yardım mesajını beklemekteydi.

Çünkü…

TSK’ya toplumsal olaylarda müdahale yetkisi veren EMASYA Protokolü, darbeye zemin hazırladığı iddia edilerek, 2010’da kaldırıldı. Yerine Türkiye Afet Müdahale Planı (TAMP) çıkarıldı. AFAD koordinatörlüğünde uygulanan planda TSK, ‘Ana Çözüm Ortağı’ değil, ‘Destek Çözüm Ortağı’ olarak konumlandırılıyor.

‘Ana Çözüm Ortağı’ kabul edilen bakanlık veya kurum isterse TSK, sahaya çıkabiliyor.

Gerçi Mill Savunma Bakanı Hulusi Akar’a sorarsanız TSK, ilk günden sahadaydı. Merkezi Malatya’da bulunan 2. Ordu ile Hatay’daki 2. Hudut Alay Komutanlığı arama kurtarma çalışmalarına katıldı. Birkaç uçak, birkaç fırkateyn yola çıktı.

Akar, “Toplam 40 binden fazla asker, uzman ve teknik personelimiz görev yapıyor” dedi. Ne var ki 40 bin Mehmetçiğin ne zaman deprem bölgesine gönderildiğini söylemedi.

O halde ben açıklayayım.

36 saat sonra!

Deprem gününe dönelim.

Merkez üsü Kahramanmaraş Pazarcık olan deprem 6 Şubat’ta saat 04.17’de meydana geldi.

AFAD, 35 saat 56 dakika sonra TSK’dan yardım istedi.

AFAD’tan 7 Şubat’ta saat 16.13’te TSK’ya geçilen ‘Hizmete Özel’ mesajda arama kurtarma için personele ihtiyaç duyulduğu belirtilerek, şöyle deniyor:

“Kahramanmaraş ili Pazarcık ilçesinde meydana gelen 7.4 büyüklüğündeki deprem felaketi sonrasında yapılan çalışmalara destek vermek üzere personele ihtiyaç bulunduğu ve arama kurtarma konusunda uzman/gönüllü yeterli sayıda personelin çalışmalara destek vermek amacıyla görevlendirilmesi…”

AFAD’ın mesajı TSK tarafından hava, kara ve deniz kuvvetleri komutanlıklarına gönderildi.

Hava Kuvvetleri Komutanlığı Harekat Merkezi mesajı aldıktan beş saat 22 dakika sonra Muharip Hava Kuvvetleri, Hava Eğitim ve Hava Lojistik komutanlıklarına ‘Çok Acele’ şeklindeki öncelik derecesiyle mesaj geçti.

7 Şubat günü saat 21.35’te iletilen ‘Personel Görevlendirmesi’ konulu mesajda şöyle yazıyor:

“-Birlikler tarafından uygun görülen uzman veya gönüllü personelin planlanabileceği,

-İhtiyaç duyulması halinde lojistik komutanlığı tarafından personel intikalinin sağlanması amacıyla gerekli uçak/helikopter planlaması yapılabileceği,

-Planlanan personel tarafından her türlü emniyet kurallarının ön planda tutulması,

-Ana ast komutanlıklar ile ilgili valilikler ve AFAD arasında koordine yetkisi verildiği,

-Faaliyetlere ilişkin alınan tedbirler ile planlanacak personel listelerinin Hava Kuvvetleri Komutanlığı Personel Başkanlığı’na bildirilmesi.”

Belgesiyle anlattığım üzere AFAD, depremin üzerinden 35 saat 56 dakika geçtikten sonra TSK’dan yardım istedi. Hava Kuvvetleri de mesaj ulaştıktan 5 saat 22 dakika sonra bağlı komutanlıklarını bilgilendirdi. Bu gecikmenin de neden kaynaklandığı mutlaka araştırılmalı.

Toplamda en az 41 saat 18 dakika gecikildi.

***

İddia o ki bu emir 8 Şubat’ta saat 17 sularında personelin eline ulaştı. Dolayısıyla birçok uzman ve gönüllünün 9 Şubat’ta, depremin üçüncü günü bölgeye gittiği öne sürülüyor.