İsrail, Somali’den tek taraflı olarak ayrıldığını ilan eden Somaliland’ı “ülke” olarak tanıdığını duyurdu. Türkiye Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Öncü Keçeli, bu adımın “Tel Aviv yönetiminin hukuk dışı eylemlerinin yeni bir örneğini teşkil ettiğini” bildirdi. Keçeli yayılmacı politikalarını sürdüren ve Filistin Devleti’nin tanınmasını engellemek için her türlü çabayı gösteren İsrail’in bu adımının Somali’nin iç işlerine açık bir müdahale niteliği taşıdığını vurguladı. Afrika Birliği (AfB) de Somaliland bölgesini bağımsız bir devlet olarak tanıma yönündeki herhangi bir adımı reddederek, Somali’nin birliği, egemenliği ve toprak bütünlüğünü savundu.

Başbakanlık Basın Ofisi’nden yapılan yazılı açıklamada, İsrail’in Somaliland’ı “bağımsız bir ülke olarak” tanıdığı belirtildi. Başbakan Binyamin Netanyahu, Dışişleri Bakanı Gideon Saar ve Somaliland Cumhurbaşkanı Muhammed Abdullahi’nin karşılıklı olarak “tanıma kararını” imzaladıkları ifade edildi.

Bu karardan dolayı mutlu olduğunu dile getiren Netanyahu, Abdullahi’yi resmi ziyaret için İsrail’e davet etti. Netanyahu, Somaliland’ın İsrail ile ilişkileri normalleştirmenin yolunu açan “İbraham Anlaşmaları”na katılma talebini de ay sonunda yapılması öngörülen görüşmede ABD Başkanı Donald Trump’a ileteceğini kaydetti.

İsrail, Somaliland’ı tanıyan ilk ülke oldu.

TÜRKİYE’DEN TEPKİ
Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Öncü Keçeli, bu adımın “Tel Aviv yönetiminin hukuk dışı eylemlerinin yeni bir örneğini teşkil ettiğini” bildirdi.

Keçeli, X hesabından konuya ilişkin değerlendirmede bulundu.

“İsrail’in, Somaliland bölgesinin bağımsızlığını tanıdığı yönünde yaptığı açıklama, (İsrail Başbakanı Binyamin) Netanyahu hükümetinin bölgesel ve küresel düzeyde istikrarsızlık yaratmayı hedefleyen hukuk dışı eylemlerinin yeni bir örneğini teşkil etmiştir.” ifadesini kullanan Keçeli yayılmacı politikalarını sürdüren ve Filistin Devleti’nin tanınmasını engellemek için her türlü çabayı gösteren İsrail’in bu adımının Somali’nin iç işlerine açık bir müdahale niteliği taşıdığını vurguladı.

Keçeli, Somali Federal Cumhuriyeti ve Somaliland bölgesinin geleceğine ilişkin kararların, tüm Somalililerin iradesini yansıtacak şekilde alınması gerektiğinin altını çizerek, Türkiye’nin Afrika Boynuzu’nda barış ve güvenliğe önem verdiğini hatırlattı.

Dışişleri Sözcüsü ayrıca, Ankara’nın Somali’nin toprak bütünlüğünü “kararlılıkla desteklediğini” kaydederek, Somali halkının yanında olmanın sürdürüleceği mesajını verdi.

AFRİKA BİRLİĞİ REDDETTİ
Afrika Birliği (AfB) de Somaliland bölgesini bağımsız bir devlet olarak tanıma yönündeki herhangi bir adımı reddederek, Somali’nin birliği, egemenliği ve toprak bütünlüğünü savundu.

AfB’den yapılan yazılı açıklamada, “Somaliland’i bağımsız bir varlık olarak tanımayı amaçlayan her türlü girişim veya eylemin kesinlikle reddedildiği ve Somaliland’in Somali Federal Cumhuriyeti’nin ayrılmaz bir parçası olmaya devam ettiği” hatırlatıldı.

“Somali’nin birliğini, egemenliğini ve toprak bütünlüğünü zayıflatmaya yönelik her türlü girişimin” reddedildiği açıklamada, “Bu adım (İsrail’in Somaliland’i tanıması) Afrika Birliği’nin temel ilkelerine aykırıdır ve kıta genelinde barış ve istikrar için geniş kapsamlı sonuçlar doğuracak tehlikeli bir emsal oluşturma riski taşır.” ifadesi kullanıldı.

Açıklamada, AfB’nin “Somali’nin birliğine, egemenliğine ve toprak bütünlüğüne sarsılmaz bağlılığı ve Somali yetkililerinin barışı pekiştirme, devlet kurumlarını güçlendirme ve kapsayıcı yönetimi geliştirme çabalarına tam desteği” vurgulandı.

Somaliland, 1991’de Somali’den tek taraflı olarak ayrıldığını ilan etti ancak uluslararası toplum tarafından bağımsız bir devlet olarak tanınmadı.

Somali ise Somaliland’i ülkenin ayrılmaz parçası olarak görüyor ve bölgeyle ilgili tüm uluslararası anlaşmaların yalnızca Mogadişu yönetiminin yetkisinde olduğunu vurguluyor.

SOMALİLAND MEMNUN
Somali’den tek taraflı bağımsızlığını ilan eden Somaliland Cumhurbaşkanı Abdillahi, İsrail’in ülkenin egemenliğini ve bağımsızlığını tanıma kararını memnuniyetle karşıladıklarını duyurdu.

Abdillahi, yaptığı yazılı açıklamada, İsrail’in söz konusu kararının, Somaliland’in uzun yıllardır sürdürdüğü uluslararası meşruiyet arayışında önemli bir dönüm noktası olduğunu öne sürdü.

“İsrail’in Somaliland’ın egemenliğini ve bağımsızlığını resmen tanıma yönünde aldığı tarihi ve ilkesel kararı memnuniyetle karşıladıklarını” belirten Abdillahi, İsrail’in tanıma kararının ardından Somaliland’in bölgesel ve küresel barış vizyonu doğrultusunda İbrahim Anlaşmaları’na katılma niyetini ortaya koyduğunu kaydetti.

TÜRKİYE-SOMALİ İLİŞKİLERİNDE YENİ DÖNEM
Türkiye 2011’den bu yana Somali ile siyasi, ekonomik ve askeri ilişkilerini geliştiriyor.

İki ülke arasında 8 Şubat’ta imzalanan “Savunma ve Ekonomik İşbirliği Çerçeve Anlaşması” ile ilişkileri bir aşamaya evrildi.

Anlaşmaya göre, Mogadişu’da kapsamlı bir askeri üssü bulunan Türkiye, Somali karasularını 10 yıl boyunca koruyacak ve deniz kaynaklarının gelişimine katkıda bulunacak.

Anlaşmanın jeopolitik öneminin Etiyopya’nın Somaliland ile deniz üssü kurma amacıyla 1 Ocak’ta imzaladığı anlaşmaya yanıt olarak imzalanması olduğu düşünülüyordu.

BBC Türkçe’nin haberine göre; Türkiye’nin bu anlaşmayla, Afrika Boynuzu olarak adlandırılan bölgenin en önemli sorunlarından birinin parçası haline geldiği yorumları yapılıyordu.

DÜNYADAN TEPKİLER
AFP haber ajansının New York Post gazetesinden aktardığı habere göre ABD Başkanı Donald Trump, Somaliland’ı “hemen tanımayacağını” ve “konuyu çalışması gerektiğini” söyledi. Gazeteye göre Trump, “Somaliland’ın ne olduğunu gerçekten bilen biri var mı?” diye ekledi.

Tanıma kararına ilk olarak Türkiye, Mısır ve Cibuti’den kınama geldi.

Üç ülkenin dışişleri bakanlarının yaptığı telefon görüşmesine ilişkin açıklama Mısır Dışişleri Bakanlığı’ndan yapıldı.

Açıklamada, “Bakanlar, İsrail’in Somaliland bölgesini tanımasını tümüyle reddetti ve kınadı. Somali’nin birliğine, egemenliğine ve toprak bütünlüğüne tam desteklerini vurguladı” ifadeleri yer alıyor.

27 Aralık Pazar günü Pakistan da İsrail’in bu hamlesini kınadı.

Pakistan Dışişleri Bakanlığı’nın açıklamasında, Somali’nin egemenliği ve birliğini tehdit edecek tüm girişimlerin şiddetle kınandığı belirtilerek, “Bu tür yasadışı ve provokatif eylemler tüm bölgede barışı ve istikrarı tehdit etmektedir” ifadeleri kullanıldı.

İsrail’in tanıma kararı Binyamin Netanyahu’nun X hesabından yapılan paylaşımla da duyuruldu.

İki siyasetçinin görüntülü telefon konuşmasına dair fotoğraflar da yer aldı.

Netanyahu, İsrail’in Somaliland ile tarım, sağlık, teknoloji ve ekonomi alanlarında “acil iş birliği” kurmak istediğini duyurdu. Somalilandlı lider Abdullahi’ye İsrail’i ziyaret etme çağrısı yaptı.

Netanyahu tanıma kararının da “İbrahim Anlaşmaları ruhuna uygun” olduğunu savundu.

Donald Trump’ın ilk döneminde başlattığı ve İbrahim Anlaşmaları olarak anılan diplomatik hamle, bölge ülkeleriyle İsrail ilişkilerini normalleştirmeyi amaçlıyordu.

Bahreyn, Birleşik Arap Emirlikleri, Sudan ve Fas İbrahim Anlaşmaları’nı imzalayan ülkelerdi.

Abdullahi de yaptığı açıklamada, Somaliland bölgesinin İbrahim Anlaşmaları’na katılacağını söyledi.

ORTADOĞU NE TEPKİ VERİYOR?
Türkiye ile ortak bir kınama açıklama yayımlayan Mısır’da diplomatların, İsrailli mevkidaşlarıyla görüşmeler yaptığı bildiriliyor.

Altı ülkeden oluşan Körfez İşbirliği Konseyi’nden de tepki var.

Açıklamada İsrail’in adımı “uluslararası hukuk ilkelerinin ciddi bir ihlali ve Somali’nin egemenliği ve toprak bütünlüğüne açık bir tecavüz” olarak nitelendi.

Konseyin Genel Sekreteri Jasem Mohamed Albudaiwi, “Bu tanıma, Afrika Boynuzu bölgesindeki istikrarın temellerini sarsacak ve daha fazla gerilim ve çatışmaya kapı açacak tehlikeli bir emsal teşkil etmektedir” dedi.

Suudi Arabistan merkezli İslam İşbirliği Teşkilatı da İsrail’in tanıma kararının “reddedildiğini” açıkladı.
Bu hamleyle Somali’nin egemenliği ve toprak bütünlüğünün ihlal edildiği savunuldu.

Afrika Boynuzu olarak adlandırılan bölgede yer alan Somaliland, Etiyopya, Somali ve Cibuti ile sınır komşusu.

Yaklaşık 34 sene önce bağımsızlığını ilan etse de bugüne kadar hiçbir ülke Somaliland’ı ülke tanımadı.

Bu yıl Nisan ayında İsrail Dışişleri Bakanı Gideon Sa’ar, süreci başlatan bir görüşme için Somalilandlı liderlerle ilk kez bir araya geldi.

Somalilandlı yetkililer, Gazze’deki Filistinlilerin kendi bölgelerine transferi konusunda ABD veya İsrail’den bir teklif aldıklarını yalanlamıştı.

BBC Türkçe