Bugün Kıbrıs

Bağımsız Milletvekili Ayşegül Baybars, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı bütçesi görüşmelerinde, Kıbrıs’ın kuzeyinde özel sektörde çalışanların yaklaşık yüzde 52’sinin yabancı iş gücü olduğunu belirterek, asıl meselenin “yabancıların çalışması değil, yapısal sorunlar” olduğunu söyledi. Baybars, iş gücüne katılım oranının genel olarak “yüzde 50’de kaldığını”, kadınlarda ise “yüzde 38” düzeyinde olduğunu vurgulayarak, kayıt dışılıkla mücadele, mesleki eğitim, ajantelik sistemi ve sosyal politikalar üzerinden kapsamlı düzenleme çağrısı yaptı.

YABANCI İŞ GÜCÜ: “KONU YABANCILAR DEĞİL, YAPISAL SORUNLAR”
Baybars, bakanlığın faaliyet raporunda yer aldığı belirtilen verilere işaret ederek, Kıbrıs’ın kuzeyinde “78.753 Kıbrıs’ın kuzeyi uyruklu, 45.021 Türkiye Cumhuriyeti uyruklu ve 40.044 üçüncü uyruklu kişinin çalıştığını” aktardı. Bu tablonun çalışma hayatının çok uluslu bir yapıya dönüştüğünü söyleyen Baybars, özel sektörde çalışanların yaklaşık “yüzde 52’sini yabancı iş gücünün oluşturduğunu” belirtti. Bu gerçeklik üzerinden konuşulması gerektiğini kaydeden Baybars, “Bu ülkede konu yabancıların çalışması değildir… Sorun yapısal sorunlardır” dedi.

İŞ GÜCÜNE KATILIM ORANI VE KADINLAR: “BU RAKAMLAR ÇOK CİDDİ”
Genel iş gücü piyasasında iş gücüne katılım oranının “yüzde 50” olduğuna işaret eden Baybars, bunun “çalışabilir durumda olanların her 100 kişiden 50’sinin çalıştığı ya da iş aradığı, diğer 50’sinin sistemin dışında kaldığı” anlamına geldiğini söyledi. Kadınlar açısından ise iş gücüne katılımın “yüzde 38” olduğunu belirten Baybars, “100 kadından 38’i çalışıyor veya iş arıyor, geri kalan 62’si ise sistemin dışında kalıyor” ifadelerini kullandı. Bu tablo ile yabancı iş gücü oranı birlikte değerlendirildiğinde, ülkede kayıt dışı çalışma ve yerli iş gücünü koruyucu politikaların yetersizliği bulunduğunu dile getirdi.

SEKTÖREL ANALİZ VE VERİ EKSİKLİĞİ: “KİM NEREDE, KAÇ KİŞİ, KAÇI KAYITLI”
Baybars, yabancı iş gücüne ilişkin tartışmanın yalnızca “kaç yabancı çalışıyor” düzeyinde kalmaması gerektiğini belirterek, sektörel bazda ihtiyaç analizinin yapılması gerektiğini söyledi. Hangi sektörde kaç kişinin çalıştığı, kaçının kayıtlı-kayıtsız olduğu ve hangi alanlarda gerçek iş gücü açığı bulunduğu sorularının yanıtlanmasının önemli olduğunu ifade etti. Lokomotif sektörler ile tarım, turizm ve inşaat gibi alanlarda yabancı iş gücüne bağımlılığı artıran temel etkenler arasında plansızlık, denetimsizlik ve emeğin ucuzlatılması bulunduğunu kaydeden Baybars, sektörel iş gücü analizi yapılıp yapılmadığını sordu.

MESLEKİ EĞİTİM VE YENİDEN BECERİ KAZANDIRMA: “EĞİTİM İLE İŞ GÜCÜ İHTİYACI UYUŞMUYOR”
Baybars, ülkedeki eğitim sistemi ile iş gücü piyasasının ihtiyaçları arasında ciddi uyumsuzluk olduğunu belirterek, mesleki eğitim ve yeniden beceri kazandırma programlarının güçlendirilmesi gerektiğini söyledi. Özellikle turizm alanında hizmet kalitesi ve kültürel uyum başlıklarına değinen Baybars, Eğitim Bakanlığı ve Turizm Bakanlığı ile eşgüdüm içinde yerli istihdamı artıracak adımların atılması gerektiğini kaydetti. Baybars, yalnızca prim desteği değil, bazı alanlarda teşvik programları, kota uygulamaları ve garantili iş alımlarını içeren daha kapsamlı araçların gündeme alınmasını önerdi.

AFLAR VE KAYIT DIŞILIK: “GEÇİCİ ÇÖZÜMLER SİSTEMİ BOZUYOR”
Baybars, son yıllarda çıkarıldığı belirtilen afların çalışma hayatındaki dengeyi bozduğunu ve kayıt dışılığı teşvik ettiğini söyleyerek, 2026’da benzer bir adım atılmaması gerektiğini dile getirdi. “Geçici çözümler, göz yummak veya dönemsel aflar yabancı iş gücü için kurtarıcı meseleler değildir” diyen Baybars, sistemin önce düzene sokulması gerektiğini belirtti.

İNSAN TİCARETİ VE AJANTELİK SİSTEMİ: “SIFIR TOLERANSLA ŞEFFAF BİR DÜZEN”
İnsan ticareti ve insan kaçakçılığı başlığında ülkenin uluslararası değerlendirmelerde iyi bir yerde olmadığını ifade eden Baybars, çalışma hayatındaki bazı iddiaların rant kapısına dönüştüğü yönündeki eleştirileri de hatırlattı. İşçi getirme ve iş bulma süreçlerinin kurumsal bir sisteme bağlanması gerektiğini savunan Baybars, ajantelik sisteminin merkezde yer alacağı bir model önerdi. Bu kapsamda lisanslı ajentelik, şeffaf kayıt sistemi, işçiden ücret alınmasının açıkça yasaklanması, mali teminat, barınma ve çalışma koşullarının izlenmesi, işçi geçişlerinin takip edilmesi ve kayıtsızlığa düşmenin engellenmesi için ajanslara ciddi sorumluluklar verilmesini istedi. Baybars, bu yapının “sıfır toleransla” kurulması gerektiğini söyledi.

KADINLAR, BAKIM HİZMETLERİ VE ESNEK ÇALIŞMA: “KREŞ VE YAŞLI BAKIMI ELZEM”
Kadınların iş gücüne katılımındaki düşüklüğün temel nedenleri arasında bakım yükünü gösteren Baybars, kreş ve bakım hizmetlerine odaklanan sosyal politikaların zorunlu olduğunu kaydetti. Yarı zamanlı ve esnek çalışma modellerinin geliştirilmesi, uzaktan çalışmaya dönük teşviklerin uygulanması gerektiğini belirten Baybars, kadın kooperatiflerine desteklerin de güçlendirilmesini istedi. Baybars, sosyal yardımların kişileri yardıma bağımlı bırakmaması gerektiğini, asıl hedefin kişilerin ayakta durmasını sağlayacak bir yapıya dönüşmek olduğunu ifade etti.

GENÇLER VE UZAKTAN ÇALIŞMA: “İŞVEREN YURT DIŞINDA OLSA DA SİSTEME GİRSİNLER”
Gençlerin göç eğilimine ve dijital mesleklerde yurtdışına hizmet veren önemli bir kesim bulunduğuna işaret eden Baybars, bu kişilerin Kıbrıs’ın kuzeyinde yaşadığı halde sosyal sigorta sistemine dahil olamadığını anlattı. Portekiz, Estonya ve Hırvatistan örneklerini hatırlatan Baybars, işveren yurt dışında olsa bile gençlerin burada düşük ve makul primlerle sosyal sigortaya dahil olabileceği bir modelin değerlendirilmesini önerdi. Bu sayede gençlerin ülkeyle bağının kopmaması, burada harcama yapması, sağlık ve sosyal güvenceye erişmesi ve emeklilik yatırımlarına erken başlaması hedeflenebileceğini dile getirdi.