Bugün Kıbrıs

CTP milletvekili ve İçişleri eski Bakanı Teberrüken Uluçay, Meclis Genel Kurulu’nda Başbakan Yardımcılığı, Turizm, Kültür, Gençlik ve Çevre Bakanlığı bütçesi görüşülürken yaptığı konuşmada, turizm politikasının Kıbrıs’ın kuzeyi ekonomisi açısından taşıdığı kritik öneme dikkat çekti.

Uluçay, turizmin uzun soluklu, sabır gerektiren ve planlı–programlı yürütülmesi gereken bir alan olduğunu vurguladı; Kıbrıs adasının tipik özelliklerinin doğru pazarlama ile gelir artışına dönüştürülebileceğini anlattı. Pandemi döneminde eve kapanan insanların, pandemi sonrasında dünyada yoğun turizm faaliyeti yarattığını, buna savaşlar ve ekonomik krizler eşlik etmesine rağmen, önde gelen ülkelerin turizm gelirlerini ciddi şekilde artırdığını hatırlattı.

KIBRIS’IN GÜNEYİ VE İSPANYA ÖRNEĞİ: İNGİLTERE’DEN GELEN TURİSTLER BELİRLEYİCİ
Uluçay, 2024 verilerine göre İspanya’nın Avrupa’da Fransa’dan sonra en çok turist alan ülke konumuna geldiğini, pandemi sonrasında hem turist sayısında hem gelirlerinde ciddi artış kaydettiğini anlattı.

İspanya’ya giden turistler içinde en büyük payı İngiltere’den gidenlerin oluşturduğunu vurgulayan Uluçay, benzer bir tablonun Kıbrıs’ın güneyi için de geçerli olduğunu belirtti. 2024’te Kıbrıs’ın güneyine giden turist sayısının 4 milyonun üzerine çıkarak rekor kırdığını, 2025 verilerinde de artışın sürdüğünü hatırlattı.

Bu çerçevede Uluçay, “Kıbrıs’ın güneyine turistik amaçlı giden yabancılar içinde de birinci sırada İngiltere’den giden turistler var. Aynı durum İspanya için de geçerli. Bu tablo bize çok net bir şey söylüyor: İngiltere pazarı, Kıbrıs’ın kuzeyi için stratejik önemdedir” dedi.

“GEÇMİŞTE YAPTIK, YİNE YAPABİLİRİZ”: İNGİLTERE PAZARINA YENİDEN AÇILMA ÇAĞRISI
Uluçay, Kıbrıs’ın kuzeyinin İngiltere pazarına erişemeyeceği yönündeki yaklaşımları reddetti ve geçmiş deneyimi hatırlattı. Kıbrıs Türk Hava Yolları’nın aktif olduğu dönemde İngiltere pazarında önemli başarı elde edildiğini anımsatan Uluçay, şunları söyledi:

“Biz bunu geçmişte yaptık. Kıbrıs Türk Hava Yolları’nın uçuşları ve oradaki acentelerle uygulanan teşvik sistemiyle, hem yıllardır İngiltere’de yaşayan Kıbrıslı Türklerin tatil tercihlerinde, hem de İngiliz turistlerin seçiminde Kıbrıs’ın kuzeyini güçlü bir alternatif haline getirdik. Aynı coğrafyada, aynı adanın parçasıyız. Kıbrıs’ın güneyine giden İngiliz turist neden Kıbrıs’ın kuzeyine gelmesin?”

Uluçay, bugün Ercan’ın yanı sıra Larnaka Havalimanı’nın da fiilen kullanılabilir durumda olduğunu, İngiltere’den gelen yabancıların kara kapılarından geçiş istatistiklerinde hâlâ birinci sırada yer aldığını hatırlattı.

“Hâlihazırda İngiltere’den Larnaka’ya gelip kara kapılarından geçen Kıbrıslı Türkler ve yabancılar varken, bu potansiyeli planlı bir turizm stratejisinin parçası haline getirmek zorundayız” diyen Uluçay, İngiltere pazarını mercek altına alan, aşamalı, hedef odaklı bir tanıtım kampanyası çağrısı yaptı.

LONDRA FUARI VE “ADA KIBRIS” ÇALIŞMASI: 2026 HEDEFİ SOMUTLAŞMALI
Uluçay, bu yıl İngiltere’de yapılan turizm fuarında “Ada Kıbrıs” tanıtım planlaması çerçevesinde atılan adımların önemli olduğunu, ancak bunun tek başına yeterli olmadığını söyledi.

“Bu yıl Londra’daki fuar organizasyonunda Ada Kıbrıs tanıtım planlaması ile bazı öngörüler ortaya çıktı. Ama artık bu öngörülerin iki bin yirmi altı hedefleriyle somutlaştırılması gerekir. Kıbrıs’ın güneyi ve İspanya, 2025’te hem gelirlerini hem turist sayılarını artırmaya devam ederken, biz hâlâ potansiyel pazarlara etkin biçimde giremiyoruz” diyen Uluçay, 2026 için net, somut, ölçülebilir hedefler konulmasını istedi.

ERCAN VE LARNAKA İÇİN ORTAK ULAŞIM TEŞVİK SİSTEMİ ÖNERİSİ
Konuşmasında sık sık ulaşım maliyetlerinin turizmde belirleyici olduğuna dikkat çeken Uluçay, hem Ercan hem de Larnaka üzerinden Kıbrıs’ın kuzeyine gelen turistler için kapsayıcı bir ulaşım teşvik sistemi kurulmasını önerdi.

Ajet ile başlatılan kampanyanın önemli bir açılım olduğunu, ancak sonuçlarının şeffaf biçimde analiz edilmesi gerektiğini vurgulayan Uluçay, “Bu yılın sonunda Ajet ile yapılan kampanyanın ne kadar tuttuğunu, öngörülen hedeflere ulaşılıp ulaşılmadığını bilmek zorundayız. Kaç turist geldi, ne kadar geceleme oldu, ne kadar gelir elde edildi? Bu analiz yapılmadan iki bin yirmi altı için doğru adımlar atamayız” dedi.

Uluçay, Larnaka’dan gelen turistlerin ulaşımda tercih nedenlerinin başında fiyat avantajının geldiğini, bu nedenle ulaşım teşvik sisteminin Larnaka Havalimanı’nı da içine alacak şekilde tasarlanması gerektiğini belirtti.

“Hem Ercan’dan hem Larnaka’dan Kıbrıs’ın kuzeyinde konaklama yapacak turistleri teşvik sisteminin içine alırsak, özellikle İngiltere’den gelenlerin sayısını artırabiliriz. Acentelerle birlikte tasarlanacak bu model, iki bin yirmi altı turizm gelirlerimizi doğrudan etkileyebilir” diyen Uluçay, Larnaka üzerinden gelen turistlerin Kıbrıs’ın kuzeyinde geceleme yapmasını sağlayacak özel çalışmaların zorunlu olduğunu söyledi.

GİRDİ MALİYETLERİ VE KONAKLAMA FİYATLARI: “DÖNEMSEL ATRAKSİYONLAR YAPILMALI”
Uluçay, CTP milletvekili Jale Refik Rogers’ın girdi maliyetleri ve kârlılık oranlarına dair aktardığı verileri hatırlatarak, konaklama maliyetlerini aşağı çekmeye dönük dönemsel adımların şart olduğunu söyledi.

“Hizmet sektöründe girdi maliyetleri yüzde elli ile seksen arasında arttı. Sürdürülebilir kar marjı oteller için yüzde otuz civarıdır ama bugün birçok işletme yüzde onların altına düşmüştür. Bu tablo, girdi maliyetlerinin konaklama fiyatlarına yansımasını yeniden düşünmemizi zorunlu kılar” diyen Uluçay, Otelciler Birliği, acenteler ve diğer paydaşlarla birlikte dönemsel indirimler ve teşvikler içeren paketler hazırlanmasını önerdi.

Uluçay, “Konaklama maliyetlerini geçici de olsa aşağı çekmek, daha fazla geceleme ve daha fazla gelir anlamına gelecektir. Özellikle yabancı turist sayısını artırırsak, istatistikler bize bu turistlerin daha uzun süre konakladığını gösteriyor” vurgusunu yaptı.

ANTALYA MODELİ: PLANLI TEŞVİK SİSTEMİYLE GELEN BAŞARI
Uluçay, Türkiye’nin Antalya örneğini hatırlatarak, planlı ve programlı bir turizm politikasının sonuç verdiğini anlattı.

Antalya’da birkaç yıl önce başlatılan sistematik programla önce girdi maliyetlerini aşağı çekecek teşvikler sağlandığını, ardından Antalya Havalimanı’na ulaşımda teşvik gündeme getirildiğini anlatan Uluçay, “Bugün Türkiye’de en çok turist alan ve en çok konaklama yapılan bölge Antalya’dır. Bu, bir gecede olmadı. Türkiye Cumhuriyeti’nin turizm politikaları çerçevesinde, yıllara yayılan planlı bir çalışmanın sonucudur” dedi.

Bu modelin Kıbrıs’ın kuzeyi için ölçek uyarlanarak örnek alınabileceğini söyleyen Uluçay, “Kıbrıs adası, Kıbrıs’ın güneyinin yarattığı turizm markası nedeniyle zaten bir cazibe merkezidir. Biz de doğru zamanda doğru politikaları uygularsak, oraya giden turistlerden kendi payımızı artırabiliriz” ifadelerini kullandı.

ALMANYA ÖRNEĞİ: GELİŞMİŞ ÜLKE BİLE ULAŞIMA TEŞVİK VERİYORSA…
Uluçay, Almanya’nın 1 Temmuz 2026’dan itibaren Almanya çıkışlı uçuşlara bilet teşviki vereceğini, 2029’a kadar sürecek bu programla yolcu sayısını artırmayı hedeflediğini hatırlattı.

“Dünyanın en gelişmiş ekonomilerinden biri olan Almanya, sadece turizme dayalı bir ülke değil. Buna rağmen, hava ulaşımını teşvik ediyor. Biz ise gelişmekte olan, turizm gelirlerine çok daha fazla ihtiyaç duyan bir ekonomi olarak hâlâ ulaşıma teşvik vermeyi tartışma aşamasında bile değiliz. Ulaşıma teşvik, Kıbrıs’ın kuzeyi için farz hale gelmiştir” diyen Uluçay, 2026 bütçesi tartışılırken turizm gelirlerinin önemine yeniden dikkat çekti.

RESMİ VERİLER: YABANCI TURİST SAYISI VE GECELERİN UZUNLUĞU DÜŞÜYOR
Uluçay, Turizm Bakanlığı’nın istatistik sayfasında yer alan verileri de ayrıntılarıyla paylaştı.

Ekim 2025 itibarıyla Kıbrıs’ın kuzeyinde toplam yatak kapasitesinin 27 bin 768 olduğunu, bunun 15 bin 220’sinin Girne’de bulunduğunu ve Girne’nin yüzde 55’lik paya sahip olduğunu aktardı. Beş yıldızlı otellerin 17 bin 434 yatakla yüzde 63’lük paya sahip olduğunu söyledi.

Türkiye Cumhuriyeti’nden gelen yolcu sayısının Ekim 2024’te 1 milyon 503 bin iken, Ekim 2025’te 1 milyon 837 bine yükseldiğini ve yüzde 22 artış yaşandığını belirten Uluçay, yabancı uyruklu yolcu sayısının ise 2024’te 300 bin civarındayken 2025’te 312 bine çıktığını, burada yalnızca yüzde 3,8’lik bir artış görüldüğünü anlattı.

Kara kapılarından giriş yapan yabancı sayısının Ekim 2024’te 4 milyon 152 bin iken, Ekim 2025’te 3 milyon 752 bine düştüğünü, yani yaklaşık yüzde 10’luk bir azalma yaşandığını vurgulayan Uluçay, Birleşik Krallık’tan kara kapılarından geçenlerin sayısının yine birinci sırada olduğunu hatırlattı.

Konaklama verilerinde ise daha çarpıcı bir tablo bulunduğunu belirten Uluçay, yabancı turistlerin sayısının yüzde 10 azalırken, geceleme sayılarının yüzde 14 düştüğünü kaydetti.

“Bu veriler bize şunu söylüyor: Yabancı turist sayısı düştükçe, geceleme sayısı daha da hızlı düşer. Yani ülkeye gelen her yabancının konaklama katkısı yüksektir. Ne kadar çok yabancı turist getirirsek, o kadar fazla geceleme ve gelir elde ederiz. İki bin yirmi altıya dönük stratejide bu veriler mutlaka dikkate alınmalıdır” diyen Uluçay, Türkiye’den gelen turistlerin ise hem sayısının hem geceleme süresinin arttığını, ancak turizmi tek bir pazara ve modele bağımlı bırakmanın riskli olduğunu hatırlattı.

MAĞUSA’NIN YÜKSEK DOLULUK ORANI: TARİHİ VE KÜLTÜREL CAZİBE DİKKATE ALINMALI
Uluçay, doluluk oranları açısından da dikkat çekici bir veri paylaştı.

Ekim 2025 itibarıyla dolulukta yüzde 72,7 ile Mağusa’nın birinci sırada yer aldığını, Girne’nin yüzde 53,8 ile ikinci, İskele’nin yüzde 49,1, Lefkoşa’nın yüzde 48, Güzelyurt’un yüzde 12,5, Lefke’nin ise yüzde 2,9 doluluk oranına sahip olduğunu aktardı.

Yatak sayısında üçüncü sırada yer alan Mağusa’nın, dolulukta birinci olmasının tesadüf olmadığını söyleyen Uluçay, “Mağusa, tarihi dokusu ve turistik cazibesiyle öne çıkıyor. Yatak sayısında yüzde 10 paya sahip olmasına rağmen dolulukta birinci sırada. Bu tercih nedenlerini iyi analiz edersek, turizm stratejimizi Mağusa gibi merkezlerin potansiyelini büyütecek şekilde kurabiliriz” değerlendirmesini yaptı.

HİZMETLER DENGESİ VE TURİZM GELİRLERİ: “HER KURUŞA İHTİYAÇ VAR”
Uluçay, dış ticaret dengesi açısından Kıbrıs’ın kuzeyinin ihracatı düşük, ithalatı yüksek bir yapıdan muzdarip olduğunu, bu açığın hizmetler sektörü sayesinde kısmen dengelendiğini söyledi.

2024 verilerine göre turizmden elde edilen gelirin yaklaşık 2,3 milyar, yükseköğrenimden elde edilen gelirin ise 980 milyon civarında olduğunu, toplamda 3,1 milyar civarındaki bu rakamın ithalatı dengeleyen kritik bir unsur haline geldiğini belirtti.

“İki bin yirmi altı bütçesi ciddi bir açık öngörürken, turizmden elde edeceğimiz her kuruş gelir önemlidir. O yüzden şimdi, bu dere akarken sakolliyi doldurmak zorundayız. Turizm gelirlerimizi artırmak için hedef pazarlara, başta İngiltere’ye dönük stratejileri bugünden kurmazsak, yarın geç olabilir” diyen Uluçay, turizmin kalkınma planlarında yer alan stratejik hedeflerle uyumlu biçimde ele alınmasını istedi.

“HEDEF BİRLİKTELİĞİ VE KOORDİNASYON OLMADAN BU POTANSİYEL GERÇEKLEŞMEZ”
Konuşmasının sonunda Uluçay, turizm stratejisinde hedef birlikteliği ve koordinasyonun önemine vurgu yaptı.

Kalkınma planlarında turizmin çeşitlendirilmesi, yatak kapasitesinin geliştirilmesi, butik turizm, agro-turizm ve üretim alanlarının turizme açılması gibi hedeflerin yer aldığını hatırlatan Uluçay, “Tarlaların turistlere açıldığı, üretim yapılan arazilerde gün geçirildiği, hem emeğe katkı verilen hem turistik deneyim sunan modeller dünyanın birçok yerinde cezbedici hale geldi. Bu hedefler kâğıt üzerinde kalmamalıdır” dedi.

“Kıbrıs’ın kuzeyinde turizm gelirlerini artırmak istiyorsak, üretim sektörü, hizmet sektörü, oteller, acenteler ve tüm paydaşlar arasında gerçek bir hedef birlikteliği sağlamak zorundayız. İngiltere başta olmak üzere hedef pazarlara dönük çalışmalarımızı, ulaşım teşviklerimizi, girdi maliyetlerini düşürmeye dönük adımlarımızı bu hedef birlikteliği içinde kurgulamalıyız” diyen Uluçay, iki bin yirmi altı ve sonrasına hazırlanırken turizmi ekonomiyi taşıyan ana kolonlardan biri haline getirecek adımların artık ertelenmemesi gerektiğini söyledi.