Kafatası, 1897’de Sakalava halkının lideri Kral Toera’nın öldürülmesinin ardından Fransa’ya götürülmüş ve Paris’teki Ulusal Tarih Müzesi’ne konmuştu. Bu iade, Fransa’nın 2023’te çıkardığı ve insan kalıntılarının geri verilmesini kolaylaştıran yasanın ardından gerçekleşen ilk örnek oldu.

Fransa Kültür Bakanı Rachida Dati, “Bu kafatasları insan onurunu açıkça ihlal eden sömürgeci şiddet bağlamında ulusal koleksiyonlara girdi” dedi. Madagaskar Kültür Bakanı Volamiranty Donna Mara ise iade için “Yeni bir iş birliği dönemini başlatan son derece anlamlı bir jest” ifadesini kullandı. Mara, “Onların yokluğu 128 yıldır adamızın kalbinde açık bir yara oldu” dedi.

Bilimsel komite, kafataslarının Sakalava halkına ait olduğunu doğruladı ancak sadece birinin Kral Toera’ya ait olabileceğini “tahmin” etti. Kafatasları pazar günü Madagaskar’a götürülecek ve orada defnedilecek.

FRANSA’NIN SÖMÜRGE GEÇMİŞİYLE YÜZLEŞMESİ
Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, 2017’de göreve gelmesinden bu yana Afrika’daki bazı geçmiş Fransız ihlallerini kabul etti. Nisan ayında Antananarivo’yu ziyaret eden Macron, Fransa’nın “kanlı ve trajik” Madagaskar sömürgeleştirilmesi için “bağışlanma” istedi. Ada, 1960’ta bağımsızlığını ilan etmişti.

Fransa, son yıllarda sömürgecilik döneminde ele geçirilen eserleri iade etme yönünde adımlar atıyor. Ancak bugüne kadar her talep için ayrı yasa çıkarılması gerekiyordu. 2023’te kabul edilen yasa ile insan kalıntılarının iadesi kolaylaştı. Avustralya ve Arjantin de atalarının kalıntılarının iadesi için başvuruda bulundu.

Ayrıca, aynı yıl Naziler tarafından yağmalanan sanat eserlerinin Yahudi sahiplerine iadesini kolaylaştıran başka bir yasa yürürlüğe girdi. Sömürge döneminde gasp edilen kültürel varlıkların iadesine yönelik yasa tasarısı ise henüz tamamlanmadı. Tasarı onaylanırsa 1815 ile 1972 yılları arasında yağmalanan eserlerin iadesi mümkün olacak.