Bugün Kıbrıs

CTP’nin cumhurbaşkanı adayı Tufan Erhürman, 1 Eylül akşamı canlı yayında kritik başlıklarda net mesajlar verdi. Lefkoşa’da Kumarcılar Han’ında gerçekleşen üç saatlik özel yayın çok sayıda yayın kuruluşu tarafından canlı verildi. Moderatörlüğünü Mustafa Alkan’ın üstlendiği yayında gazeteciler Cüneyt Oruç, Damla Soyalp, Nazar Erişkin ve Ulaş Barış, Erhürman’a merak edilen soruları yöneltti.

“KASIM’DA GENEL BAŞKANLIĞI BIRAKIYORUM”
“Anayasa uymuyorsa değiştiririm anlayışı benim değil; hukukla hareket edeceğim” diyen Erhürman, “Partimizin tüzüğü açık. Kasım’da kurultay var ve genel başkanlığı bırakıyorum; uzatma yok,” dedi. 19 Ekim için ilk tur beklentisi taşıdıklarını belirterek, “Artık odak, beş boş yılın yarattığı tahribatı hızla onaracak bir restorasyon programıdır,” ifadesini kullandı.

“VATANDAŞLIK DEĞİL NÜFUS PLANLAMASI”
Hizmet planlamasının nüfus üzerinden yapılması gerektiğini vurgulayan Erhürman, sağlık, eğitim ve güvenlik kapasitesinin bilimsel yöntemlerle belirlenmesini istedi. Karma evliliklerden doğan çocuklar konusunda ayrımcılığı reddederek, bu dosyayı BM, AB ve yargı önünde takip edeceğini söyledi: “Çocuk denince benim için akan sular durur.”

ÇÖZÜM VİZYONU VE TARİHSEL HATIRLATMA
Federasyonun “asimilasyon” iddiasına tarihsel yanıt verdi; 1970’lerin başından bu yana Ankara ve tüm liderliklerin bu çerçeveyi desteklediğini anımsattı. Toplumda çözüm iradesinin sürdüğünü, çözüm inancı (kısa vadede olacağına dair beklenti) ile karıştırılmaması gerektiğini belirtti. Modeli netleştirdi: İki eşit kurucu devlet, İki bölgeli, iki toplumlu, Siyasi eşitlik.

“GÖRÜŞME MASASI” NASIL İŞLEYECEK?
Erhürman, müzakere masasını kapsamlı çözüm süreci; görüşme masasını ise günlük hayatı kolaylaştıracak kalemler için sürekli ve sonuç odaklı bir platform olarak ayırdı. Kapılar ve geçiş sorunları, yeni kapılar; Eğitim, spor ve sağlıkta erişim sorunları; Karma evlilik çocuklarının statü ve hakları; Arkeolojik çalışmaların uluslararası meşruiyeti ve yayın engelleri bu masanın konuları olacak.

ENERJİ: “KIBRIS–TÜRKİYE–YUNANİSTAN HATTI”
Erhürman, AB’nin Yunanistan–İsrail–Güney Kıbrıs elektrik bağlantısı planını “teknik ve ekonomik olarak uygulanabilir değil” diye niteledi; Brüksel’de ve sahadaki tüm muhataplarla fizibıl çizgiyi anlatacağını söyledi. Bu diplomasi, Türkiye ile eşgüdüm içinde yürütülecek.

GÜVENLİK VE GARANTİLER
Hristodulidis’in üs kullanımı gibi tek taraflı kararlarını eleştiren Erhürman, Kıbrıslı Türklerin iradesini yok saydığı ve bölgesel riski artırdığı gerekçesiyle eleştirdi: “Aktör olma statümüz geri gelmeli; kimse bu halkı yok sayamayacak.”

‘SIFIR ASKER, SIFIR GARANTİ’ GERÇEKLİKTEN KOPUK
AB’de “garanti yok” söylemine karşı, Kıbrıs’ın sui generis koşullarını hatırlatan Erhürman, Crans-Montana’da Türkiye’nin dahi esneklik gösterdiğini; garantilerin ayrı bir garantörler masasında konuşulduğunu söyledi. Bölgedeki üs anlaşmaları ve askeri yığınak ışığında “sıfır asker, sıfır garanti” tartışmasının gerçeklikten koptuğunu belirtti.

TOPRAK ≠ MÜLKİYET
Toprak ile mülkiyet başlıklarının karıştırılmaması gerektiğini vurgulayan Erhürman, “İki devletli çözüm” diyenlerin de eğer BM zemininde bir anlaşma iddiasındaysa, toprak yüzdeleri konusunda ne önerdiklerini açıklamaları gerektiğini söyledi.

Screenshot

TROLL KAMPANYALARI İÇİN NOT
Yaklaşık üç saatlik yayının paylaşıldığı sosyal medya hesaplarına ‘bot’ hesaplardan saldırı oldu. Gerçek olmayan hesaplar rakipler tarafından satın alınarak algı yaratılmaya çalışıldı. Erhürman, yayına gelen organize “öfke” emojileri ve troll yorumlarını “bu toprağın ikliminde tutmayan bitki” sözleriyle hafife aldı, “Toplum birbirini tanır, bu kampanyalar burada tutmaz.” dedi.

“MASAYA ‘BM’NİN KENDİ SÖZLERİYLE’ DÖNELİM: 4 KOŞUL, 3D+ VE ‘SİYAH YAKINLAŞMALAR’ TEYİDİ”
CTP’nin Cumhurbaşkanı adayı Tufan Erhürman, ikinci bölümde müzakere çerçevesini somutlaştırdı: “Guterres’in çizdiği takvim, sonuç odaklılık ve Berlin sonrası parametreler esas; Rum tarafı masayı yine devirirse bu kez statükoya geri dönülmeyecek.” dedi.

Erhürman, federasyon müzakereleri için “sıfırdan başlama yok” diyerek yakınlaşmaların (siyahlar) teyidini istedi; siyasi eşitliğin içeriğini “en az bir Kıbrıslı Türk’ün olumlu oyu (one favorable vote) ve dönüşümlü başkanlık” olarak iki sabit parametreyle çizdi. “3D (doğrudan ticaret–uçuş–temas) asgari düzeydir; ‘+’ kısmı müzakere pozisyonudur” dedi ve Annan Raporuna atıfla “Rumlar masayı tekrar devrerse Kıbrıslı Türklerin izolasyonlarının kalkacağı baştan yazılsın” çağrısı yaptı.

ERHÜRMAN’IN “4 MADDE”Sİ: “BM’NİN KENDİ SÖZLERİ”
1. BM GK kararlarının kabulü: “Güvenlik Konseyi kararları masaya taşınmalı; ‘kabul etmiyorum’ diyen, aslında BM’nin sözünü reddeder.”
2. Takvim: “Crans-Montana’dan sonra takvimi bizzat Guterres söyledi.”
3. Sonuç odaklılık: “Result-oriented demek from the scratch yok demektir. Sıfırdan başlama, takvimli süreçte anlamsız.”
4. Annan Raporu güvencesi: “2004’te ‘Kıbrıslı Türklere uygulanan izolasyonların meşru gerekçesi kalmadı’ denildi ama GK kararına dönüşmedi. Bu defa, masa Rumlar yüzünden devrilirse statükoya dönüş olmayacağı (izolasyonların kalkmasına giden yolun açılacağı) baştan kayıt altına alınsın.”

“Dört madde de aslında BM’nin kendi sözleridir; reddedilirse BM’ye ‘sözünüze sahip çıkın’ derim.”

“3D Mİ, 3D+ MI?” — ASGARİ VE MÜZAKERE PAYI
• 3D (Direct trade–Direct flights–Direct contacts): “2004’ten beri AB’nin taahhüt ettiği başlıklar; Talat’tan Akıncı’ya tüm CB’ler bu kalemlerde mücadele etti. Asgari düzeydir.”
• ‘+’ kısmı: “Müzakere pozisyonu olduğu için peşinen saymam. Ancak Annan Raporu ilk referanstır; tanınma değil, izolasyonların kaldırılması eksenidir.”

“3D’yi ‘egemen eşitlik ve eşit uluslararası statünün karşılığı’ diye sunmak, bugüne kadarki bütün CB’leri farkında olmadan o talebin savunucusu ilan eder — bu doğru değil.”

“SİYASİ EŞİTLİK” NASIL SOMUTLANIYOR?
• İki sabit parametre (pazarlığa kapalı):
a) One favorable vote: “Federal düzeyde en az bir Kıbrıslı Türk’ün olumlu oyu olmadan karar yürürlüğe giremez. Bu, BM GK kararlarında kayıtlıdır.”
b) Dönüşümlü başkanlık: “Talat–Hristofyas döneminden ‘siyah yakınlaşma’; kabul edilmiş zemindir.”

• Diğer paylaşımlar (kurullar/kurumlar vb.) yönetim ve güç paylaşımı başlığında müzakereye açık.

“Crans-Montana’daki muğlak ifade ‘Kıbrıslı Türkleri ilgilendiren konular’ şeklindeydi; Berlin sonrası metin siyasi eşitlikte daha açık hale geldi. Başlangıç ‘Crans’ değil, Berlin+yakınlaşmalar olmalı.”

“NEREDEN BAŞLAYALIM?” — “SİYAHLAR SİYAHTIR”
• Başlangıç noktası: “Yakınlaşmaların sağlandığı yer. ‘Siyahlar’ (uzlaşılar) teyit edilir, kırmızı–maviler konuşulur.”
• Gerekçe: “Talat–Hristofyas’ta sıfırdan başladık; turu bitirip başladığımız yere döndük. Takvim ve sonuç odaklılık için devralınan uzlaşılar masada kilit.”

“TATAR’IN 3D’Sİ İKİ DEVLET İÇİN ÖN ŞART MI?” — “GERÇEKTE FEDERASYONA ÖN ŞART”
Erhürman, “3D kabul edilirse hangi zeminde müzakere edeceğiz?” sorusunu şöyle yanıtladı:
• “Guterres zemini bellidir: İki eşit kurucu devletli, iki bölgeli, iki toplumlu, siyasi eşitlikli federasyon.
• ‘3D verilmeden gelmem’ demek, iki devlet için değil, federasyon masası için ön şart ileri sürmektir.”

EKONOMİ VE CUMHURBAŞKANLIĞI ROLÜ: “ANAYASAL YETKİ, DIŞARIYA AÇILAN TEK SİYASİ PENCERE”
Erhürman, “Cumhurbaşkanı ekonomiye karışamaz” eleştirisine anayasal karşılık verdi:
• Yeşil Hat Tüzüğü: İhracatın ikinci kalemi; AB ve Rum tarafıyla tıkanıklıkları CB ofisi aşar.
• Doğrudan ticaret/uçuş: AB, İngiltere, Türkiye’yle temas kapısı CB’dir (2004 taahhüdü–Talat dönemindeki dava örneği).
• Türkiye ile protokoller: “Ankara ile doğrudan hat; hükümetin ihtiyaçları doğrultusunda kullanılır.”
• Üst kadro atamaları: “Üçlü kararnamede CB’nin imzası sembolik değildir; liyakat denetimidir.”
• Bakanlar Kurulu’na başkanlık: “‘Dosyayla’ ve hedefli; ‘züccaciye dükkanı’ gibi değil.”
• Cumhuriyet Güvenlik Kurulu: CB başkandır; kararlar Bakanlar Kurulu’nca öncelikle dikkate alınır.