Bugün Kıbrıs

Erhürman: “TMK’nın surunda gedik açıldı”

CTP Genel Başkanı ve Cumhurbaşkanı Adayı Tufan Erhürman, AİHM’in K.V. Mediterranean Tours Limited v. Türkiye davasına ilişkin kararını değerlendirdi: “Bu karar TMK’nın yapısal sorunlarını açığa çıkardı, ‘zafer’ olarak lanse edilmesi büyük hata olur”

Cumhuriyetçi Türk Partisi (CTP) Genel Başkanı ve Cumhurbaşkanı Adayı Tufan Erhürman, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin (AİHM) K.V. Mediterranean Tours Limited v. Türkiye kararına ilişkin değerlendirmesinde, Taşınmaz Mal Komisyonu’nun (TMK) genel statüsünün korunduğunu ancak yapısal zafiyetlerin açıkça tespit edildiğini belirtti.

“TMK’NIN VARLIĞINA RAĞMEN AİHM TAZMİNAT KARARI VERDİ”
Erhürman açıklamasında, “Bu karar, tabir-i caizse, TMK’nın surlarında bir gedik açıyor. Çünkü TMK’nın varlığına karşın, belli durumlarda mülkiyet hakkı ihlalleriyle ilgili olarak AİHM’nin maddi tazminata hükmedebileceğini gösteriyor” ifadelerini kullandı.

“Genel olarak etkili iç hukuk yolu niteliği devam eden TMK’nın, özellikle gecikmeler söz konusu olduğunda, dava bazında AİHM tarafından bir anlamda devre dışı bırakılabileceğini gösteriyor” diyen Erhürman, bu durumun ilk kez bu davada açık şekilde karşımıza çıktığını vurguladı.

“BU KARAR ‘ZAFER’ DEĞİL, CİDDİYETLE ELE ALINMASI GEREKEN BİR UYARIDIR”
Erhürman, kararla ilgili kamuoyuna yansıyan yorumları eleştirerek şunları söyledi:
“Dolayısıyla bu kararı bir tür ‘zafer’ olarak lanse etmek kesinlikle doğru değildir. İşin ciddiyetle ele alınması, çalışılması, kararın çok dikkatli bir şekilde okunması ve anlaşılması gerekmektedir.”

Erhürman’ın açıklamasının tamamı şöyle:

“Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin mülkiyet ve Taşınmaz Mal Komisyonu ile ilgili son kararı (K.V. Mediterranean Tours Limited v. Türkiye) genelde olumlu karşılandı ve Taşınmaz Mal Komisyonu’nun “etkili iç hukuk yolu” statüsünün teyidi olarak değerlendirildi. Ama sanırım kararda yer alan saptamalara biraz daha dikkatle ve özenle bakmakta yarar var.

1. 2010 yılından bu yana Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) tarafından “etkili iç hukuk yolu” olarak kabul edilen Taşınmaz Mal Komisyonu’nun bu niteliğine ilişkin kabulün devam ettiği doğrudur. Bu davada aksi yönde bir karar çıkması beklentisi zaten yoktu.

Ama Mahkeme, genelde değil ama önündeki dava özelinde, süreçte yaşanan ciddi gecikmeler dolayısıyla, bir anlamda TMK’nın etkili olamadığı noktasından hareket etti. Bu, bundan sonrasında benzer durumlar açısından sıkıntı yaratabilecek bir durumdur.

2. Başvuru hala Taşınmaz Mal Komisyonu’nun önündeydi (pending/askıda). Bu noktadan hareketle yapılan savunmada henüz iç hukuk yollarının tüketilmemiş olduğu ileri sürüldü. Ancak Mahkeme bu itirazı, hem de oybirliğiyle reddetti.

3. AİHM, daha da ileri giderek, 2010’dan sonra ilk kez, mülkiyet hakkı ihlali ile ilgili maddi tazminat konusunu kendi gündemindeki bir mesele olarak gördü. Bu, yıllar sonra, Loizidou kararını hatırlatan bir durum yarattı ve AİHM, bu dava özelinde, bir anlamda TMK’yı devre dışı bıraktı.

4. Mahkeme, tüm bunların ötesine geçerek, 46. maddeden hareket etti ve özellikle TMK önündeki sürecin hızlandırılması ve yaşanan gecikmelerin tazminat yaptırımına bağlanması konusunda “yapısal” sorunlar bulunduğu tespitini yaptı.

İşin özeti aslında şu: Evet TMK halen AİHM tarafından etkili bir iç hukuk yolu olarak kabul ediliyor. Bu, TMK’nın yapısının ne kadar sağlam kurulduğunu gösteren bir durumdur.

Ancak bu karar, tabir-i caizse, TMK’nın surlarında bir gedik açıyor. Çünkü TMK’nın varlığına karşın, belli durumlarda mülkiyet hakkı ihlalleriyle ilgili olarak AİHM’nin maddi tazminata hükmedebileceğini gösteriyor.

Yani genel olarak etkili iç hukuk yolu niteliği devam eden TMK’nın, özellikle gecikmeler söz konusu olduğunda, dava bazında AİHM tarafından bir anlamda devre dışı bırakılabileceğini gösteriyor.

Bunlar ilk kez bu dava özelinde karşımıza çıkan sorunlardır. Dolayısıyla bu kararı bir tür “zafer” olarak lanse etmek kesinlikle doğru değildir. İşin ciddiyetle ele alınması, çalışılması, kararın çok dikkatli bir şekilde okunması ve anlaşılması gerekmektedir.

Aksi, yalnızca bu kararın gereklerinin yerine getirilmesi noktasında değil, Avrupa Konseyi Delegeler Komitesi çerçevesinde altı ay sonraya ertelenmiş olan değerlendirme açısından da başımıza ciddi dertler açma potansiyeline sahiptir.”