Bugün Kıbrıs

Türkiye gazetelerinden Aydınlık‘a göre Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti (KKTC), Doğu Akdeniz’deki deniz yetki alanlarının daha etkin ve sürdürülebilir yönetimi amacıyla Deniz Mekansal Planlama (DMP) çalışmalarını tamamlamak üzere. Önümüzdeki dönemde açıklanması beklenen bu plan, bölgesel deniz kullanımına dair kapsamlı stratejiler içerecek.

Avrupa Birliği, 2014/89 No’lu direktifi kapsamında 2016 yılında tüm üye ülkelerden DMP belgelerini Mart 2021’e kadar iletmesini istemişti. Bu süreçte Rum Yönetimi, 2023 sonunda kendi planını yayımlamış, ancak yayımlanan haritalarda KKTC’nin hakları göz ardı edilmiş ve Türkiye’nin deniz yetki alanlarına ilişkin ihtilaflı iddialara yer verilmişti.

TÜRKİYE VE KKTC’DEN STRATEJİK ADIMLAR
Türkiye, bu alandaki ilk akademik ve kapsamlı çalışmasını Ankara Üniversitesi bünyesindeki Deniz Hukuku Ulusal Araştırma Merkezi (DEHUKAM) öncülüğünde hazırladı. UNESCO ve Birleşmiş Milletler’e de sunulan bu belge, Doğu Akdeniz ve Ege’deki deniz yetki alanlarına dair bilimsel temelli ve sürdürülebilir kullanım odaklı bir yaklaşım sunuyor.

Türkiye’nin bu adımı, bölgedeki diğer aktörleri de harekete geçirdi. Yunanistan, uzun süredir tamamlamadığı DMP çalışmasını Türkiye’nin duyurusunun hemen ardından kamuoyuyla paylaştı. Ancak açıklanan belgede yer alan deniz alanlarının, Ege ve Doğu Akdeniz’de Türkiye’nin yetki alanlarıyla örtüştüğü ve bazı tartışmalı bölgelere ilişkin tek taraflı iddialar içerdiği görüldü. Türk Dışişleri Bakanlığı, söz konusu iddiaların uluslararası hukuk açısından bağlayıcılığı bulunmadığını vurguladı.

ULUSLARARASI HUKUK PERSPEKTİFİYLE DENGE ARAYIŞI
Uzmanlar, bazı haritalarda yer verilen deniz sınırı iddialarının, geçmişte yürürlüğe girmemiş veya taraflarca onaylanmamış belgelere dayandırıldığını belirtiyor. Özellikle 1932 tarihli Türk-İtalyan anlaşmalarına atıfta bulunulan haritalarda, hukuken geçersiz belgelere dayanılarak sınır düzenlemeleri yapıldığı yönünde eleştiriler öne çıkıyor.

Deniz Mekansal Planlama, deniz alanlarının çevresel, ekonomik ve sosyal açılardan sürdürülebilir kullanımı için bir çerçeve oluşturmayı hedefliyor. Ancak planlamaların, teknik ve bilimsel zeminde ilerlemesi; uluslararası hukuk ilkelerine uygunluk göstermesi büyük önem taşıyor.

KKTC’NİN PLANI, DENGELEYİCİ BİR UNSUR OLACAK
KKTC’nin kendi Deniz Mekansal Planı’nı duyurmaya hazırlanması, Doğu Akdeniz’deki denge arayışında kritik bir gelişme olarak değerlendiriliyor. Söz konusu plan, KKTC’nin deniz yetki alanlarındaki haklarını ve vizyonunu uluslararası alanda daha görünür kılmayı amaçlıyor. Ayrıca, bölgesel iş birliğinin önünü açabilecek yapıcı bir zemin oluşturması bekleniyor.