Avrupa Parlamentosu’nda (AP) “Türkiye’de Demokrasi Üzerinde Baskı ve Ekrem İmamoğlu’nun Tutuklanması” konulu bir genel kurul oturumu düzenlendi.

Avrupa Komisyonu’nun Genişlemeden Sorumlu üyesi Marta Kos, Strasbourg’da gerçekleşen oturumda yaptığı konuşmada, Ekrem İmamoğlu’nun tutuklanmasını ve görevden alınmasını protesto amacıyla Antalya Diplomasi Forumu’na katılımını ve Ankara’da Türkiye Dışişleri Bakanı ile yapacağı görüşmeyi iptal ettiğini bildirdi.

Kos, uzun süredir Avrupa Konseyi üyesi ve Avrupa Birliği (AB) üyeliğine de aday olan Türkiye’den en yüksek demokratik standartlar ve uygulamalara riayet etmesini beklediklerini söyledi. Ekrem İmamoğlu’nun Cumhurbaşkanı adaylığını açıklamaya hazırlanırken tutuklanmasının “ciddi soru işaretleri yarattığını” ifade eden Kos, barışçıl protesto gösterilerine müdahele edilmemesi için Türk hükümetine çağrıda bulundu.

TÜRKİYE’NİN STRATEJİK ÖNEMİ
Kos, bununla birlikte Türkiye’nin bir NATO üyesi ve dış politikada önemli bir aktör olduğuna işaret etti. Türkiye’nin coğrafi ve jeopolitik önemi nedeniyle AB için “stratejik bir ortak” olduğunu dile getirdi. İş birliği kanalları ve alanlarını kesmenin hiç kimsenin yararına olmayacağına vurguda bulundu.

Oturumda Hristiyan Demokrat Grup adına söz alan Türkiye-AB Karma Parlamento Komisyonu (KPK) AP kanadı Başkanı Emmanouil Kefalogiannis, AB olarak Türkiye’de yaşananlar karşısında sessiz kalınamaması gerektiğini söyleyip kendilerinin bu yıl 14-15 Nisan’da yapılacak KPK toplantısını iptal ettiklerini duyurdu.

AP Türkiye raportörü Nacho Sanchez Amor, konuşmasında Türkiye’yi “yoldan sapan” bir ülke olarak tanımladı ve AB üyeliğine aday ülkelerin uyması gereken kriterler olduğunu anımsattı. Avrupa Komisyonu’na Antalya Diplomasi Forumu’na katılımı iptal için teşekkür etti.

AŞIRI SAĞCILAR LE PEN’İ HATIRLATII
AP’nin sayıca en büyük üçüncü grubu olan aşırı sağ eğilimli Avrupa Vatanseverleri (PfE) adına söz alan İtayan parlamenter Susanna Ceccardi, İmamoğlu konusunda Türkiye’nin protesto edilmesini desteklediklerini belirtmekle birlikte Fransa’da milliyetçi lider Marine Le Pen’e beş yıl seçim yasağı getirilmesinin gündeme getirilmemesini eleştirdi.

Liberal Grup (Renew) adına konuşan Hollandalı parlamenter Malik Azmani, AB’nin Türkiye’de yaşananlara “sessiz kalmasını” eleştirirken Yeşiller adına söz alan Sloven üye Vladimir Prebilic, “Türkiye’ye net mesaj gönderilmeli” ifadelerini kullandı.

TÜRKİYE İLE İLGİLİ İKİ AYDA İKİNCİ OTURUM
Oturum sonunda herhangi bir karar alınmadı.

AP 13 Şubat 2025 tarihinde Strasbourg’da oyladığı “Türkiye’de Görevlerinden Alınmış ve Tutuklanmış Belediye Başkanları” başlıklı bir karar tasarısını oy çokluğuyla kabul etmişti. Kararda, demokratik yollardan seçilmiş belediye başkanlarının keyfi biçimde tutuklanıp görevden alınması kınanmış, İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu’nun da benzer hukuki ve siyasi sorunlarla yüzleşmekte olduğuna dikkat çekilmişti.

Kayyum uygulamasının kaldırılması için Avrupa Konseyi ve bir Avrupa Konseyi organı olan Venedik Komisyonu’nun tavsiyeleri ışığında yargı reformuna gidilmesi çağrısında bulunan AP, belediye başkanları ve kayyum konusunun AB tarafından mercek altına alınması istemiş ve “kayyum olarak atanan ve kayyum atayan şahıslara karşı yaptırım” seçeneğini gündeme getirmişti.

AVRUPA KONSEYİ DE TEPKİ VERMİŞTİ
Avrupa Konseyi Yerel ve Bölgesel Yönetimler Kongresi (AYBYK) da Türkiye’de belediye başkanlarının görevden alınmasına ilişkin olarak geçen hafta bir bildiri oylamış, Türk makamlarından “Siyasi çoğulculuğu kısıtlayan, insan haklarını ihlal eden, demokrasinin temellerini zayıflatan ve Türkiye’deki yerel yönetimlere zarar veren toplantı ve ifade özgürlüğüne yönelik aşırı geniş sınırlamaları kaldırmaları” ve “özellikle seçim bağlamında, terör suçları veya hakaret suçlarına ilişkin geniş yorum ve uygulamalara dayanarak muhalefet partilerinden seçilmiş temsilcilerin yargılanmasına ve tutuklanmasına son vermeleri” istenmişti.

Bildiride, “Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi içtihatları doğrultusunda, İmamoğlu da dâhil olmak üzere, hâlihazırda tutuklu olan yerel vekillerin serbest bırakmaları, savunma haklarının güvence altına alınması ve makul bir şüpheyi destekleyen açık kanıtlar bulunmadığında tutukluluğun yaygın kullanımından kaçınılması” talep edilmişti.

Avrupa Konseyi Parlamenter Meclisi (AKPM) ve Avrupa Konseyi İnsan Hakları Komiseri de benzer mesajlar içeren açıklamalarda bulunmuştu.

Ancak Avrupa kurumlarından gelen bu çağrı ve mesajların hukuksal planda bağlayıcılığı bulunmuyor.

Avrupa’nın Türkiye’ye “sessiz” kalmasının başlıca nedenleri arasında Ukrayna, Suriye, İran, Lübnan ve Güney Kafkasya’daki gelişmeler ve kaçak göçle mücadele dosyası gösteriliyor. ABD’de Donald Trump yönetiminin siyasi ve ticari politikalarının da AB’de Türkiye’yi her şeye rağmen yanında tutma gereksinimi yarattığı yorumları yapılıyor.

DW