Haspolat Atıksu Arıtma Tesisi’nin son teknolojiye sahip olduğunu ve çıkan suyun kaliteli olduğunu vurgulayan Harmancı, yem bitkisi yetiştirme denemelerinde olumlu sonuç aldıklarını söyledi. Günlük 30 bin metreküp arıtılmış suyun üretildiğini belirten Harmancı, şu an tarımda 2-2.5 bin ton su kullanıldığını ancak bunun artırılması için çalıştıklarını ifade etti.

SU PAYLAŞIMI VE REZERVUAR PLANI
Lefkoşa Rum Belediyesi’nin tesisten çıkan suyun yüzde 70’ini talep ettiğini belirten Harmancı, tesisin iki toplumlu yapısı gereği bu talebin hakkaniyetli olduğunu söyledi. Yüzde 70 girdisi olan bir yerde Kıbrıslı Rumların da yüzde 70 çıkışta hakkı bulunduğunu belirtti. Bu kapsamda biri Kıbrıs’ın kuzeyinde, diğeri Kıbrıs’ın güneyinde olmak üzere iki rezervuar yapılmasının planlandığını belirten Harmancı, Avrupa Birliği’nin de bu çalışmanın bir parçası olduğunu ancak nihai kararın Kıbrıslı Türk ve Kıbrıslı Rum liderlere bağlı olduğunu vurguladı.

Harmancı, Lefkoşa Rum Belediyesi’nin bu gibi projelerden kolay kolay vazgeçemeyeceğini çünkü atıksu arıtma üzerinden devletten teşvik aldıklarını, KKTC’de buna benzer bir teşvikin bulunmadığını belirtti

SOYA ÜRETİMİ VE VERİMLİLİK ÇALIŞMALARI

Suyun verimliliğiyle ilgili 2021’de deneme yaptıklarını da aktaran Harmancı, arıtılmış suyla soya üretim denemesinde dönüm başına 300 kilogram verim alındığını belirtti.

“Bu, ülke tarım ve hayvancılığına yön verebilecek bir modeldir” diyen Harmancı, yılda 16-17 milyon dolar değerinde her yıl soya fasulyesi ithal edildiğini, bunun en azından bir kısmının ülkede kalabilmesi için çalışmayı yaptıklarına dikkat çekti.

Soya fasulyesi üretiminin kayda değer yapılabilmesi için Haspolat bölgesinde askerin ve devletin kontrolünde bulunan ancak kullanılmayan arazilerin bölge gençliğine tahsis edilmesi gerektiğini belirten Harmancı, “Maalesef bu konu ciddiyetle ele alınmadı. Bu konuda yön verici makam Tarım Bakanlığı’dır. Haspolat bölgesindeki gençlerin toprağı işleyebilmesi açısından bu ciddi bir seçenek olarak duruyor. Bu, ülkenin tarımının gelişmesi için bir vizyondur” dedi.

Rezervuar projesinin gecikmesi olasılığına karşı, bir milyon dolarlık bir yatırım planladıklarını belirten Harmancı, proje kapsamında bölgedeki tarla sahiplerine uygun fiyata su verebilmek için sulama hattı döşeneceğini ve pompa istasyonları kurulacağını kaydetti.

SULAMA HATTI VE YATIRIM PLANLARI

Harmancı, “Arıtılmış suyun bize düşen payı olan günlük 10-12 bin tonunu bölgedeki çiftçilere dağıtma adına ihale hazırlığını tamamladık. Rezervuar projesi gecikecekse biz ihaleye çıkacağız. Bunun iki aya kadar netleşeceğini düşünüyorum. İhale hazırlığı tamamlanmış durumdadır” dedi.

Ziraat Mühendisleri Odası’ndan alınan bilgiye göre, günde 10-12 bin ton su ile 1000-1200 dönüm hayvan yemi için mısır üretilebiliyor.

Bölgedeki bazı çiftçilerin arıtılmış suyu dereden çekmekte olduğunu, bunun üreticiler açısından hem maliyetli, hem de tehlikeli olduğunu belirten Harmancı, arıtılmış suyu çitçilere döşeyecekleri boru ve pompa istasyonları ile sağlamayı planladıklarını ifade etti. Harmancı, arıtılmış suyun çiftçilere ton başına 10.87 TL’den verildiğini de ifade etti.

Harmancı, Haspolat Atıksu Arıtma Tesisi’nin en son teknolojiye sahip atıksu arıtma tesisi olduğunu, arıtılan suyun değerlerinin Avrupa Birliği’nin tüm parametrelerinin altında olduğunu belirtti. Tesisten çıkan suyun analiz raporlarına göre, en düşük ve en yüksek tuzluluk oranının 1.3-1.6 mS/cm (900-1100 ppm) olduğunu aktardı.

Harmancı, iki toplumlu faaliyetler aksayacaksa, arıtılmış suyun tümünün de kullanılması adına karşılıklı bir uzlaşıya varılabileceğini de ifade etti.

“TESİSİN KAPASİTESİ ARTIRILABİLİR”
Lefkoşa’nın yüzde 70’inin kanalizasyona bağlı olduğunu ve çalışmalar tamamlandığında bu oranın yüzde 84’e çıkacağını belirten Harmancı, tesisin membranlarının değiştirilmesiyle kapasitenin günlük 45 bin metreküpe çıkarılabileceğini ifade etti.

Tesiste aylık 1000-1500 metreküp arıtılmış çamur elde edildiğini, bunun da tamamının çiftçilere satıldığını belirten Harmancı, çamurun denemelerinin yapıldığını ve olumlu sonuçlar alındığını kaydetti.

“ELEKTRİK TÜKETİMİNİ AZALTMAK İÇİN GÜNEŞ ENERJİSİ SANTRALİ”
Atıksu arıtma maliyetinin ton başına 0.7 euro olduğunu söyleyen Harmancı, tesis için en büyük giderin elektrik olduğunu ve bu maliyeti azaltmak için Avrupa Birliği ile güneş enerjisi santrali kurulması için ihaleye çıkıldığını belirtti. Proje tamamlandığında tesisin enerji tüketiminin %30-35’inin güneş santralinden karşılanması planlanıyor.

“NİSANDAN İTİBAREN PEYNİR ALTI SUYU ALINMAYACAK”
Peynir altı suyunu nisan başından itibaren kabul etmeyeceklerini belirten Harmancı, peynir altı sularını, endüstriyel atık olduklarından dolayı, iki buçuk yıl önce hükümet yetkililerine bu atıkların tesise alınmayacağını söylemeye başladıklarını, bugün o günün geldiğini, büyük sıkıntıların kapıda olduğunu belirtti. Endüstriyel atıkların sorumluluğunun belediyelerde olmadığını, “kirleten öder” prensibi ile bertaraf edilmesi gereken atıklar olduğunu kaydeden Harmancı, “Tesisi kurmayı önermemize rağmen imalatçılar bedeli ödemeyi istemedi” dedi.

Peynir altı suyunun bugüne kadar eski tesise boşaltıldığını, bunun da kapatılacağını belirten Harmancı, “alternatif uygulama önerdiklerini, imalatçıların kabul etmemesiyle büyük bir fırsat kaçırıldığını” kaydetti.

Peynir altı sularının imalatçılar tarafından farklı bir şekilde de değerlendirilebileceğini kaydeden Harmancı, endüstriyel atıkların arıtılmasının ton başına 1.7 euro olduğunu da belirtti.

Görüşmede, Kanalizasyon Sorumlusu Serkan Önet de hazır bulundu.

TAK