Mozambik’te 9 Ekim’deki tartışmalı başkanlık seçimlerini kazanan Daniel Chapo’nun zaferinin Anayasa Konseyi tarafından onaylanmasının ardından ülkenin büyük şehirlerinde şiddet olayları patlak verdi.

Mozambik’in başkenti Maputo’daki yüksek güvenlikli bir hapishaneden yaklaşık 6.000 mahkumun Çarşamba günü firar ettiği açıklandı. Güney Afrika ülkesinde seçim sonrası haftalardır devam eden şiddet olayları endişeleri artırıyor.

Polis şefi Bernadino Rafael, tutukluların Noel günü ‘isyan’ ederek, Maputo Merkez Hapishanesi’nden kaçtığını bildirdi.

Yetkililer ilk başta 1.500 tutuklunun kaçtığını açıklamıştı. Ancak ABD menşeli haber ajansı Associated Press’e (AP) göre cuma günü bu sayı revize edildi.

MOZAMBİK’TE NELER OLUYOR?
Mozambik’te 9 Ekim’deki tartışmalı başkanlık seçimlerini kazanan Daniel Chapo’nun zaferinin Anayasa Konseyi tarafından onaylanmasının ardından ülkenin büyük şehirlerinde şiddet olayları patlak verdi. Olaylarda en az 21 kişi hayatını kaybederken, ölenler arasında iki polis memuru da var.

Göstericiler, uzun süredir iktidarda olan Frelimo partisinin adayı Chapo’nun oyların yüzde 65’ini alarak cumhurbaşkanlığını kazandığı seçimi tartışmalı olarak görüyor.

Protestoların büyük kısmı seçimlerde yüzde 24 oy alan muhalefet adayı Venâncio Mondlane’ın genç destekçileri tarafından organize ediliyor.

Mondlane, diğer muhalefet adaylarıyla birlikte seçim sonuçlarını reddetti ve mahkemeye itirazda bulundu. Katolik Piskoposlar Birliği ve Avrupa Birliği’nden seçim gözlemcileri de seçim sonuçlarıyla oynandığını iddia ediyor.

Frelimo partisi ülkenin 1975’te Portekiz’den bağımsızlığını kazanmasından bu yana iktidarda. Ancak Mozambik’in kuzeyinde ciddi ekonomik sıkıntılar ve huzursuzluk yaşanması nedeniyle, özellikle gençler arasında cazibesini giderek yitiriyor.

İlk protestolar, Mondlane’i destekleyen Podemos partisinin iki üyesinin kimliği belirsiz silahlı kişiler tarafından 19 Ekim’de öldürülmesiyle başladı. Olaydan hükümeti sorumlu tutan Mondlane destekçileri, o zamandan beri ülke genelindeki şehirlerde sokaklarda.

Al Jazeera’ye göre göstericiler, yollara yanan lastiklerle barikatlar kuruyor. Ayrıca polis karakolları ve hükümet ofislerinin ateşe verildiği, bazı işletmelerin de yağmalandığı iddia ediliyor. Güvenlik güçleri ise göstericilere son derece sert müdahalede bulunuyor.

Şu anda nerede olduğu bilinmeyen Mondlane, Facebook üzerinden destekçileriyle iletişim kuruyor. Siyasetçi, salı günü geç saatlerde Facebook’ta yaptığı paylaşımda, 15 Ocak’ta başkan olarak göreve başlayacağı sözünü verdi. Aynı gün, seçimden galip çıkan Chapo da yemin töreni düzenleyecek.

MAHKUMLAR NASIL SERBEST KALDI?
Çarşamba günü gerçekleşen cezaevi isyanının tam olarak nasıl başladığı ve dışarıdan gelen protestocuların olaya dahil olup olmadığı net değil.

Ancak polis şefi Rafael, isyanın başladığı gün Maputo’nun 14 kilometre güneybatısında yer alan yüksek güvenlikli Maputo Merkez Hapishanesi civarında protestocuların görüldüğünü söylüyor.

Rafael, “Protestocular orada tutukluların tahliyesini talep ederek gürültü çıkarıyorlardı,” dedi.

Yetkili, tutukluların bu olaylardan yararlanarak duvarı yıktıklarını ve bu sayede bazı kişilerin kaçabildiğini sözlerine ekledi.

Rafael’in aktarımına göre, bazı mahkumlar daha sonra gardiyanları alt ederek, AK-47 tüfeklerini ele geçirdi ve diğer mahkumları serbest bırakmaya başladı.

Ancak göstericilerin hapishaneye girip bazı tutukluların tesisten kaçmasına yardım edip etmedikleri bilinmiyor. Adalet Bakanı Helena Kida ise yerel yayıncı Miramar TV’ye yaptığı açıklamada, huzursuzluğun cezaevi içinde başladığını ve dışarıdaki protestocuların bununla hiçbir ilgisi olmadığını ileri sürdü.

Sosyal medyada paylaşılan görüntülerde, yüzlerce mahkumun cezaevindeki uzun bir kapıyı iterek kaçtığı anlar yer alıyor.

Bazı analistler, kaçan mahkumların Noel tatilinde tesisi koruyan güvenlik görevlilerinin daha az olmasından faydalanmış olabileceği görüşünde.

HANGİ MAHKUMLAR KAÇTI?
Rafael, kaçaklar arasında 29 “hüküm giymiş terörist” olduğunu söyledi. Bu kişiler, 2017’den beri ülkenin kuzeyindeki Cabo Delgado eyaletinde İslam devleti kurma amacıyla savaşan eş-Şebab silahlı grubunun tutuklu üyeleriydi.

Eş-Şebap’la hükümet güçleri arasındaki çatışma 33.000’den fazla insanın ölümüne ve yüz binlercesinin yerinden edilmesine neden olmuştu.

Yetkililer, çarşamba günü 150 tutukluyu tekrar yakaladıklarını bildirdi.

Euronews