İklim krizinin yıkıcı etkilerini sınırlamak için düzenlenen en önemli yıllık toplantı niteliğindeki COP29, Azerbaycan’ın başkenti Bakü’de başladı. Toplantının ev sahibi konumundaki Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev’in açıklamaları tartışmaların odağında.

Birleşmiş Milletler (BM) İklim Değişikliği Konferansı’nda (COP29) konuşma yapan Aliyev, başlıca fosil yakıt kaynakları olan petrolün ve gazın Allah’ın lütfu’ olduğunu savundu.

Azerbaycan, doğal gaz üretimini gelecek on yılda üçte bir oranında artırmayı planlıyor.

Aliyev’den kısa bir süre sonra ise BM Genel Sekreteri Antonio Guterres bir konuşma yaparak, fosil yakıt kullanımını artırmanın “saçma” olduğunu dile getirdi.

Guterres, “temiz enerji devriminin” geldiğini ve hiçbir hükümetin bunu durduramayacağını kaydetti.

İngiltere Başbakanı Keir Starmer ise karbon salımını daha da azaltacaklarını vadetti ve İngiltere’nin 2035 itibarıyla % 81 düşüşü hedeflediğini aktardı.

İngiltere, diğer ülkelerin de yeni hedefler benimsemesi çağrısını yaptı.

Starmer, “Hata yapmayalım, geleceğin temiz enerji işleri için ve geleceğin ekonomisi için yarışıyoruz ve ben bunun öncüsü olmak istiyorum” dedi.

COP29 İklim Zirvesi’nin Azerbaycan’da gerçekleşmesi bazı uzmanların eleştirilerine neden olmuştu.

Konferansın başkanlığını, Azerbaycan’ın ekoloji ve doğal kaynaklardan sorumlu bakanı Samir Nuriyev üstleniyor. Nuriyev, devlet petrol ve gaz şirketi Socar’da 26 yıl boyunca yöneticilik yaptı.

Azerbaycan’ın COP29 zirvesini ülkenin ulusal petrol ve gaz şirketine yatırım çekmek için kullanabileceği yönünde de endişeler vardı.

Aliyev ise konuşmasında Azerbaycan’ın “Batılı sahte haberler” yoluyla suçlandığını, ülke hakkında dezenformasyon yapıldığını savundu.

Aliyev küresel gaz salımının “yalnızca yüzde 0,1’inin Azerbaycan’a ait olduğunu” da kaydetti ve ekledi:

“Petrol, gaz, rüzgar, güneş, altın, gümüş, bakır, hepsi doğal kaynaklar ve ülkeler bunlara sahip oldukları için ya da bunları piyasaya getirdikleri için suçlanamazlar.”

BBC’NİN ULAŞTIĞI BELGELER
BBC, 11 Kasım’da başlayacak BM İklim Değişikliği Zirvesi COP29’da üst düzey bir görevlinin yetkisini fosil yakıt anlaşmaları yapmak için kullandığına işaret eden belgelere ulaştı.

BBC, Azerbaycan’ın COP29 ekibinin başkanı Elnur Soltanov’un bu amaçla görüşmeler yaptığını gösteren video kaydı ve e-postaları inceledi.

Gizli kayıtlarda Soltanov, potansiyel bir yatırımcı gibi davranan biriyle devlet petrol ve gaz şirketi Socar’da “yatırım fırsatları” hakkında konuşurken görülüyor.

Soltanov video kaydında, “Geliştirilmesi gereken çok sayıda gaz sahamız var” diyor.

Soltanov, COP29’un CEO’su olmasının yanı sıra Azerbaycan Enerji Bakan Yardımcısı ve Socar’ın yönetim kurulunda yer alıyor.

Azerbaycan’ın COP29 ekibi, konu hakkındaki sorulara yanıt vermedi.

İklim görüşmelerinden sorumlu BM organının eski başkanı Christiana Figueres, BBC’ye yaptığı açıklamada Soltanov’un yaptığının “kabul edilemez” ve COP sürecine “ihanet” olduğunu söyledi.

Petrol ve gaz Azerbaycan’ın toplam ekonomisinin yaklaşık yarısını ve ihracatının yüzde 90’ından fazlasını oluşturuyor.

Petrol de kömür gibi fosil yakıt kaynağı.

Fosil yakıtlar, yandıkları zaman karbondioksit gibi dünyanın ısınmasına yol açan gazlar açığa çıkardıkları için iklim değişikliğinin ana sebebi olarak görülüyor.

Son küresel iklim zirvesinde fosil yakıtlardan uzaklaşma konusunda anlaşmaya varılmıştı.

BM iklim bilimi organı Hükümetlerarası İklim Değişikliği Paneli, 2050 yılına kadar ve sonrasında petrol ve doğal gazın bir miktar rol oynayacağını kabul ediyor; ancak “yeni petrol ve gaz sahaları açmanın küresel ısınmayı 1.5 C ile sınırlandırma hedefiyle bağdaşmayacağını” vurguluyor.

BBC daha önceki COP toplantısında da ev sahibi hükümet tarafından yapıldığı iddia edilen başka yanlışları da ortaya çıkarmıştı.