Avrupa Birliği (AB) bir ilke imza atarak, bloğun Rusya’ya yönelik geniş kapsamlı yaptırımlarının bir parçası olarak dondurulan Rus Merkez Bankası varlıklarından elde edilen olağanüstü gelirlerin 1.5 milyon eurosunu Ukrayna’ya gönderdi.

Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, X hesabından cuma günü yaptığı açıklamada, AB’nin Ukrayna’nın yanında olduğunu vurgularken, “Bugün, dondurulmuş Rus varlıklarından elde edilen 1.5 milyar euro geliri Ukrayna’nın savunma ve yeniden inşası için aktarıyoruz,” dedi.

Von der Leyen, Kremlin’in parasını Ukrayna’ya aktarmanın tüm Avrupa’yı daha güvenli bir yer haline getirmenin “sembolü” olduğu belirtti.

Mali yardımın yüzde 90’ı, Kiev’in doğudaki işgalci birliklerin ilerleyişini püskürtmek için acilen ihtiyaç duyduğu daha fazla silah, mühimmat ve hava savunma sistemi satın almasına yardımcı olacak. Geri kalan yüzde 10’luk kısım ise başta Rusya’nın amansız saldırıları nedeniyle ağır hasar gören enerji altyapısı olmak üzere yeniden inşa çabalarına katkıda bulunmak üzere kullanılacak.

Brüksel, Ukrayna’nın elektrik şebekesinin büyük ölçüde tahrip olmasının kış aylarında insani bir krizi ve yeni bir göç dalgasını tetiklemesinden endişe ediyor.

Bu, Rusya’nın blok genelinde 210 milyar euro civarında olduğu tahmin edilen dondurulmuş varlıklarına dayanan yeni plan kapsamındaki ilk para transferi. Bu eşi benzeri görülmemiş karar, üye devletlerin mayıs ayında yasal metinler üzerinde bir anlaşmaya varmasına kadar aylarca süren bir hazırlık aşamasından geçti.

Ukrayna’ya askeri yardım yapılmasına şiddetle karşı çıkan Macaristan, başlangıçta veto hakkını kullanmak ve tüm girişimi engellemekle tehdit etti.

Avrupa Barış Fonu’nun (EPF) Macaristan tarafından bir yılı aşkın bir süredir bloke edilmesi 6.5 milyar euronun felce uğramasına ve diğer başkentlerin öfkelenmesine neden oldu. Ancak geçtiğimiz ay üye devletler, Macaristan’ın mayıs ayındaki anlaşmada çekimser kaldığını ve bu nedenle sonraki adımlara katılma hakkının olmadığını savunarak, bu engeli aşmak için yasal bir yol buldu.

Bu hafta başında AB Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Josep Borrell, tıkanıklığı “tamamen utanç verici” olarak nitelendirmiş, dondurulan Rus varlıklarından elde edilen 1.4 milyar euronun ağustos ayında Ukrayna’ya aktarılacağını açıklamıştı.

Kremlin Sözcüsü Dmitriy Peskov, Borrell’in açıklamasına cevap vererek, “Kararların alınma ve uygulanmasıyla ilgisi olan kişiler hakkında yasal seçenekler üzerinde çalışacağız çünkü bu uluslararası hukukun doğrudan ihlali,” dedi.

27 ülkeli AB, Moskova’nın Ukrayna’ya karşı yürüttüğü savaşa misilleme olarak, çoğu Belçika’da dondurulmuş olan Rus merkez bankası varlıklarından yaklaşık 210 milyar euro tutuyor.

Mayıs ayında,AB ülkeleri dondurulan Rus varlıklarından elde edilen karın Ukrayna’ya askeri destek sağlamak ve savaştan zarar gören ülkenin yeniden inşasına yardımcı olmak için kullanılması konusunda anlaşmaya vardıklarını açıklamıştı.

Belçika’da tutulan paranın faizinin her yıl yaklaşık 3 milyar euro sağlayabileceği tahmin ediliyor.

Komisyon, bir sonraki transferin Mart 2025’te gerçekleşeceğini söyledi.

Söz konusu transferle 1.5 milyar euro doğrudan Ukrayna’nın bütçesine aktarılacak. Bu, bloğun Kiev’e bağışlanan silahlar için üye ülkelere kısmen geri ödeme yapan EPF kapsamında öncülük ettiği önceki askeri yardımlardan farklı.

Çözüm umutları neredeyse tamamen tükenmişken; AB, ABD ile işbirliği yaparak Ukrayna’ya, el konulan varlıkları teminat olarak kullanarak 50 milyar dolarlık bir kredi açmayı planlıyor. Plana yönelik teknik detaylar hala çözülmüş değil. AB yaptırımlarını her altı ayda bir yeniliyor; bu da Macaristan ya da bir başkasının gelecekte bir noktada yenilemeyi engellemesi durumunda varlıkların dondurulmayacağı ve kredinin aksayacağı anlamına geliyor.

Komisyon, çemberi daraltmak ve daha fazla öngörülebilirlik sağlamak için iki seçenek önerdi: Rusya, Ukrayna’nın zararlarını tazmin etmeyi kabul edene kadar varlıklar kalıcı olarak hareketsiz kalacak (açık uçlu bir yenileme) veya varlıklar üzerindeki yaptırımlar daha uzun süreler için yenilenecek (örneğin, altı yerine 18 ay).

Seçeneklere ilişkin tartışmalar henüz erken aşamada ve yaz tatilinden sonra da devam etmesi bekleniyor. Bir kez daha oybirliği gerekeceği düşünülüyor.