Bugün Kıbrıs

Göç Kimlik ve Hak Çalışmaları Merkezi (CMIRS), Mart 2024 döneminde 500 kişiyle gerçekleştirdiği anket sonuçlarını açıkladı. Her üç ayda bir düzenli olarak gerçekleştirilen bu çalışma, Kıbrıslı Türklerin siyasi güven, sosyal güven, bireysel özgüven ve mutluluk algısını ölçerek, ülkenin toplumsal durumunu yansıtmayı amaçlıyor.

CMIRS Direktörü Mine Yücel, son yapılan ankete ilişkin yorumunda ülkedeki siyasi ve toplumsal durumu değerlendirdi. Ankete katılanların yalnızca yüzde 15.52’sinin cumhurbaşkanına, yüzde 14.28’inin hükümete ve yüzde 13.83’ünün meclise güvendiğini belirterek, siyasi güvenin oldukça düşük olduğunu vurguladı. Benzer şekilde, sadece yüzde 18.18’inin cumhurbaşkanından, yüzde 15.3’ünün hükümetten ve yüzde 16.43’ünün de meclisten memnun olduğu bir ülkede yaşandığını ifade etti.

Ülkede işlerin doğru yönde gittiğini düşünen kesimin sadece yüzde 16.7 olduğunu ve ekonomik beklentileri iyimser olanların oranının da yüzde 12.67 olduğunu belirten Yücel, toplumda endişe, çaresizlik, öfke ve depresyon gibi duyguların arttığını gözlemlediklerini aktardı. Her geçen gün daha umutsuz ve çaresiz hisseden, siyasilere güveni azalan bir toplumla karşı karşıya olduklarını ifade etti.

Yücel, tüm ankete ilişkin yapılan yorumların ortak bir çizgide olduğunu dile getirerek, ülkede yönetim ve siyaset açısından ciddi bir boşluk olduğunu ve sorunların çözülebileceğine dair inancın da siyasete güven gibi oldukça düşük olduğunu vurguladı. Bu durumun ülkenin demokrasi ve toplumsal refahı açısından endişe verici olduğunu belirtti.

GENEL SONUÇLAR

Ankete katılanların yüzde 83.3’ü ülkede işlerin yanlış yönde gittiğini düşünmektedir.

	Toplumda İşlerin Yanlış Gitmesi (%)
Nisan 2017	80.38
Temmuz 2017	88.82
Ekim 2017	72.68
Şubat 2018	75.67
Haziran 2018	77.9
Eylül 2018	85
Aralık 2018	81.16
Mart 2019	75.58
Haziran 2019	80.75
Eylül 2019	69.48
Aralık 2019	79.36
Mayıs 2020	76.74
Haziran 2020	76.9
Eylül 2020	88.26
Aralık 2020	86.63
Mart 2021	86.86
Haziran 2021	81.55
Eylül 2021	89
Aralık 2021	93.39
Nisan 2022	96.26
Haziran 2022	97.42
Eylül 2022	94.14
Aralık 2022	91.74
Mart 2023	95.2
Haziran 2023	93.5
Eylül 2023	90.3
Aralık 2023	87.1
Mart 2024	83.3

 

ÜLKENİN EN ÖNEMLİ SORUNU

Katılımcılara göre ülkenin en önemli sorunları sırasıyla

1. Ekonomik sorunlar,
2. Enflasyon
3. Yeteneksiz/beceriksiz siyasi liderler
4. Kıbrıs Sorunu
5. Düşük Maaşlar
6. Yüksek Yaşam Maaliyetleri, ve
7. Yolsuzluktur.  

 Son dönemlerde gördüğümüz gibi ekonomik sorunlar toplumun en önemli sorunu olarak öne çıkmaya devam etmiştir. 3 ay önceki dönemde Kıbrıs Sorunu en önemli 3. Sorun iken bu dönemde yeteneksiz/beceriksiz liderler, Kıbrıs Sorununun önüne geçmiş ve 3. sıraya yerleşmiştir. Düşük maaşlar, yüksek yaşam maaliyetleri ve yolsuzluk da önemli sorunlar arasında kendilerine yer bulmuşlardır.

Son dönemlerde sıkça gördüğümüz gibi ekonomik ve yönetsel sorunlar ön plana çıkmakta, bunların yanında da Kıbrıs Sorunu önemini korumaktadır.  Yönetim kaynaklı sorunlardan bunalan toplumun Kıbrıs Sorununun çözümünü kendine bir çıkış yolu olarak görmesi, buna karşılık Kıbrıs Sorununun çözümüyle ilgili görüşmelerde herhangi bir gelişmenin de olmaması toplumun çıkmazını daha da artırmaktadır.

 ÜLKEDE EKONOMİK DURUM

Yüzde 59.13, 2 sene içerisinde kendi mali durumunun daha kötü olacağını düşünüyor!

Ankete katılanların yüzde 59.13’ü 2 sene içerisinde kendi ekonomik durumunun daha kötü olacağını, yüzde 23.74’ü ise ayni kalacağını belirtmektedir. Geçtiğimiz döneme kıyasla kötümserlerin oranında yüzde 5.61 artış gözlemlenmiştir.

Yüzde 69.22, 2 sene içerisinde ülkenin ekonomik durumunun daha kötü olacağını düşünüyor!

Ankete katılanların yüzde 69.22’si ülke ekonomisinin 2 sene içerisinde daha kötü olacağı, yüzde 18.11’i ise ayni kalacağı beklentisini dile getirmiştir. Ülke ekonomisinin 2 sene içerisinde daha iyi olacağını düşünenlerin oranı ise sadece yüzde 12.67’dir.

MUTLULUK

Dönem	Mutluluk (0-10)
Mart 2015	5.54
Haziran 2015	6.20
Eylül 2015	5.73
Ocak 2016	6.38
Nisan 2016	6.81
Temmuz 2016	5.81
Ekim 2016	5.66
Ocak 2017	6.02
Nisan 2017	6.27
Temmuz 2017	6.42
Ekim 2017	6.27
Şubat 2018	6.80
Haziran 2018	6.59
Eylül 2018	5.43
Aralık 2018	6.25
Mar 2019	6.71
Haz 2019	6.64
Eylül 2019	6.34
Aralık 2019	6.87
Nisan 2020	5.20
Mayıs 2020	5.64
Haziran 2020	6.71
Eylül 2020	5.95
Aralık 2020	6.41
Mart 2021	6.79
Haziran 2021	6.50
Eylül 2021	5.75
Aralık 2021	5.54
Nisan 2022	4.37
Haziran 2022	4.73
Eylül 2022	4.99
Aralık 2022	5.23
Mart 2023	5.82
Haziran 2023	5.34
Eylül 2023	5.66
Aralık 2023	6.32
Mart 2024	5.94

Mart 2024’te toplumun mutluluk puanı, biraz düşüş göstermiş ve 10 üzerinden 5.94 olmuştur.

Buna ek olarak ankete katılanların:

• Yüzde 75’i son bir hafta içerisinde sıkca endişeli hissettiğini,
• Yüzde 49’u son bir hafta içerisince sıkca öfkeli hissettiğini,
• Yüzde 43’ü son bir hafta içerisinde sıkca çaresiz hissettiğini,
• Yüzde 78’i son bir hafta içerisinde sıkca depresif hissettiğini belirtmiştir.

SOSYAL GÜVEN

Sizce genel olarak insanlara guvenilebilir mi yoksa insanlarla iletisimde herzaman cok dikkatli mi olmak gerekir?

Insanlarla her zaman çok dikkatli olmak gerekir											Genellike insanlara güvenilir
00	01		02	03	04	05	06	07	08	09	10

 

Dönem	Sosyal Güven (0-10)
Mart 2015	2.49
Haziran 2015	1.72
Eylül 2015	2.15
Ocak 2016	3.17
Nisan 2016	2.69
Temmuz 2016	2.01
Ekim 2016	2.04
Ocak 2017	3.50
Nisan 2017	2.02
Temmuz 2017	3.02
Ekim 2017	2.04
Şubat 2018	3.49
Haziran 2018	3.48
Eylül 2018	2.04
Aralık 2018	3.85
Mart 2019	2.79
Haz 2019	2.96
Eylül 2019	3.69
Aralık 2019	4.43
Mayıs 2020	2.04
Haziran 2020	2.02
Eylül 2020	2.19
Aralık 2020	2.79
Mart 2021	3.30
Haziran 2021	3.69
Eylül 2021	3.24
Aralık 2021	3.25
Nisan 2022	2.94
Haziran 2022	3.05
Eylül 2022	2.65
Aralık 2022	3.09
Mart 2023	3.48
Haziran 2023	2.17
Eylül 2023	2.52
Aralık 2023	2.37
Mart 2024	2.67

 

Bu dönemde sosyal güven oranı 2.67 olmuştur. Toplumda sosyal güven oranlarının düşük olması hem demokrasi hem de toplumun geleceği adına oldukça düşündürücü bir durumdur.

YAŞANABİLİRLİK PUANI: 10 ÜZERİNDEN 5.50

Ülkenin yaşanabilirlik puanı bu dönemde 5. 50 olmuştur.

	Yaşanabilirlik Puanı (10 üzerinden)
Mart 2019	6
Haziran 2019	5.93
Eylül 2019	5.62
Aralık 2019	6.27
Mayıs 2020	5.93
Haziran 2020	6.28
Eylül 2020	5.99
Aralık 2020	6.32
Mart 2021	6.16
Haziran 2021	6.09
Eylül 2021	5.10
Aralık 2021	4.96
Nisan 2022	3.75
Haziran 2022	4.25
Eylül 2022	4.83
Aralık 2022	5.31
Mart 2023	5.65
Haziran 2023	4.33
Eylül 2023	4.91
Aralık 2023	5.45
Mart 2024	5.50

 KUZEY KIBRIS DEMOKRASİ VE İYİ YÖNETİM BAROMETRESİ

Mart 2023’ten itibaren 5 dönemdir Kuzey Kıbrıs’ta demokrasinin işleyişini çok daha detaylı bir şekilde yansıtmaya yarayacak bir Demokrasi ve İyi Yönetim Barometresini hayata geçirmiş bulunmaktayız. Buna göre Kuzey Kıbrıs Demokrasi ve İyi Yönetim Barometresi, demokrasilerde olması beklenen ve dünyada kullanılan birçok demokrasi endeksinde bulunan başlıklar dikkate alınarak düzenlenmiş, ankete katılanlardan her başlıkta KKTC’ye 10 üzerinden puan vermeleri istenerek oluşturulmuştur.

Kuzey Kıbrıs Demokrasi ve İyi Yönetim Barometresi aşağıdaki başlıkları kapsamaktadır ve ankete katılanların verdikleri puanlar da aşağıda verilmektedir.

	Mart 23 (0-10)	Haz. 23	Eylül 23	Ara 23	Mar 24
İnsan Hakları	4.30	4.24	3.80	4.86	4.77
Demokrasinin İşleyişi	4.18	3.63	3.26	4.27	4.48
Gelir dağılımında adalet	3.85	2.69	2.48	3.52	3.57
Ayrımcılığa uğramadan yaşama	4.02	3.47	3.54	4.59	4.13
Kanun önünde herkesin eşit olması	4.09	4.32	3.76	4.71	4.65
Bizleri yönetenlerin hesap verebilirliği	3.72	2.54	2.11	2.88	3.41
Devlet yönetiminde alınan kararların şeffaf olması	4.10	2.71	2.24	3.02	3.30
Barış ve huzur ortamı	4.52	4.5	4.69	5.37	4.99
Düşünce ve İfade özgürlüğü	4.22	4.61	4.99	5.53	5.72
Eğitim	3.68	4.16	4.06	4.3	4.13
Sağlık	3.02	3.28	3.21	3.23	2.96
Çevre koruma	3.70	3.03	3.16	3.5	3.88
Kültürel ve sanatsal faaliyetlerin yaygınlığı	4.44	4.11	4.17	5.14	4.89
ORTALAMA	3.99	3.64	3.50	4.22	4.22

Demokrasi ve İyi Yönetim Barometresi ülkede yeni bir siyaset oluşturmada bir ışık tutması düşünülerek oluşturulmuştur. Dikkat çeken en önemli sonuç her dönemde karne ortalamasının 5’in altında olmasıdır.

Bu dönemde sağlık konusunun en düşük puan verilen konu olarak öne çıkması ve eğitim’in de en düşük puanlar arasında yer bulması dikkat çekicidir. Ayrıca geçmiş dönemlerde de gördüğümüz gibi yöneticilerin hesap evrebilirliği ve alınan kararların şeffaflığı da en düşük puanlar arasındadır.

Bu barometreye göre en düşük puan alan başlıklar sırasıyla:

1. Sağlık
2. Devlet yönetiminde alınan kararların şeffaf olması
3. Bizleri yönetenlerin hesap verebilirliği
4. Gelir Dağılımında Adalet
5. Çevre
6. Eğitim ve
7. Ayrımcılığa uğramadan yaşama’dır.

KURUMLARA GÜVEN

Toplumun en çok güven duyduğu 3 kurum sırasıyla yargı, polis ve medya olmuştur.

En az güven duyulan kurumlar bu dönemde yine ayni kalmıştır:

1. Hükümet
2. Cumhurbaşkanlığı
3. Meclis
4. Siyasi Partiler
5. Finansal kurumlardır.

 

Bu dönemde yine siyasi kurumların en az güven duyulan kurumlar olması, ve cumhurbaşkanlığının tekrardan en az güven duyulan kurumlar arasında olması ise ülke siyaseti adına düşündürücüdür.

	Güven Puanı (Eylül 2020)	Güven puanı (Haziran 2022)	Eylül 2022 0-5	Aralık 2022 0-5	Mart 2023	Haz 23	Eyl 23	Ara 23	Mar 24
Cumhurbaşkanlığı	3,17	1.93	1.85	2,14	2.25	2.03	1.97	2.10	2.17
Hükümet	2,50	1.61	1.82	2,02	2.17	1.76	1.77	1.94	2.10
Meclis	2,46	1.85	1.89	1,97	2.16	1.93	1.85	2.15	2.29
Siyasi partiler	2,11	1.84	1.97	1,95	1.87	1.83	1.80	2.20	2.36
Polis	3,31	2.89	2.79	3,17	3.31	3.04	3.38	3.59	3.08
Yargı	3,36	2.98	2.62	3,04	3.02	3.09	3.28	3.46	3.14
Finansal kurumlar	2,54	2.15	2.34	2.63	2.44	2.28	2.20	2.26	2.36
Medya	2,88	2,35	1.97	2.18	1.97	2.48	2.46	2.43	2.59
Ombudsman	3,98	2,50	2.10	2.34	2.16	2.60	2.32	2.31	2.45
Sendikalar	3,70	2,34	2.05	2.29	2.11	2.47	2.09	2.24	2.41

 

Kurumlardan Memnuniyet

	Eyl 20	Haz 22	Eylül 2022	Aralık 2022	Mart 2023	Haz 23	Eyl 23	Ara 23	Mar 24
Cumhurbaşkanlığı	3,10	1,92	1.86	2,18	2.15	1.97	1.94	2.11	2.23
Hükümet	2,46	1,68	1.82	2,07	2.06	1.75	1.73	1.97	2.10
Meclis	2,47	1,89	1.92	2,15	2.09	1.94	1.83	2.08	2.24
Polis	3,11	2,82	2.72	3,10	3.10	3	3.24	3.30	2.93
Yargı	3,20	2,92	2.62	2,94	2.90	3.08	3.13	3.20	3.05
Finansal kurumlar	2,37	2,22	2.31	2,59	2.27	2.20	2.17	2.19	2.38
Medya	2,75	2,35	1.97	2,15	1.92	2.51	2.41	2.34	2.52
Ombudsman	3,86	2,50	2.07	2,22	2.07	2.60	2.24	2.19	2.34
Sendikalar	3,62	2,32	2.05	2,26	2.06	2.45	2.03	2.16	2.36

 

En çok memnun olunan kurumlar sırasıyla:

1. Yargı
2. Polis
3. Medya’dır.

En az memnun olunan kurumlar sırasıyla:

1. Hükümet
2. Cumhurbaşkanlığı
3. Meclis’tir.