Avrupa Komisyonu’ndan Kıbrıslı Türklerin vicdani ret hakkı için açıklama

"Kıbrıs Cumhuriyeti Hükûmeti'nin etkin kontrolü altında olmayan bölgelerde Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Türkiye'yi bu bölgelerdeki ihlâllerden sorumlu tutmaktadır. Komisyon düzenli olarak Türkiye'ye insan haklarına saygı göstermesi ve AİHM kararlarını uygulaması çağrısında bulunmaktadır."

Avrupa Parlamentosu Kıbrıs milletvekili Demetris Papadakis’in soru önergesini yazılı olarak yanıtlayan Avrupa Komisyonu’nun Uyum ve Reformlardan Sorumlu Komiseri Elisa Ferreira, Avrupa Komisyonu’nun vicdani ret hakkını desteklediğini belirterek Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin Türkiye’yi sorumlu tuttuğuna dikkat çekti.

Kıbrıslı Türk vicdani retçi Mustafa Hürben’in davasına odaklanan soruya verdiği yazılı yanıtta (12/3/2024 tarihli) Ferreira, Komisyon’un söz konusu davadan haberdar olduğunu ve Hürben’in “askerlik hizmetine karşı vicdani ret hakkını kullandığı için 800 Türk lirası (yaklaşık 24 avro) para cezasını ödemeyi reddetmesinin ardından üç günlük hapis cezasını çektikten sonra 25 Ocak 2024 tarihinde cezaevinden tahliye edildiğini” söyledi.

“Birlik vicdani ret hakkını desteklemektedir” diyen Ferreira, Birlik Temel Haklar Şartı’nın 10. maddesi uyarınca “herkesin vicdani ret hakkı da dâhil olmak üzere düşünce, vicdan ve din özgürlüğü hakkına sahip olduğunu” vurguladı.

Ferreira ayrıca Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin (AİHS) 9. maddesinin “düşünce, vicdan ve din özgürlüğü hakkını” ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi içtihadı yoluyla vicdani ret hakkını desteklediğini kaydetti.

Yetkili şunları kaydetti:
“Kıbrıs Cumhuriyeti Hükûmeti’nin etkin kontrolü altında olmayan bölgelerde Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Türkiye’yi bu bölgelerdeki ihlâllerden sorumlu tutmaktadır. Komisyon düzenli olarak Türkiye’ye insan haklarına saygı göstermesi ve AİHM kararlarını uygulaması çağrısında bulunmaktadır.”

Komiser Ferreira ayrıca Kıbrıs Türk toplumuna yönelik yardım programı kapsamında AB’nin insan hakları konusunda çalışan Kıbrıslı Türk sivil toplum örgütlerine destek sağladığına da dikkat çekti.

Bu kuruluşlar arasında vicdani ret hakkını izleyen ve raporlayan, ayrıca ihlâl mağdurlarına hizmet sunan ve insan haklarına saygının geliştirilmesi için yasal metinler öneren İnsan Hakları Platformu da yer alıyor. Komisere göre Platform, Ekim 2021 ile Mart 2026 dönemi için toplam 1.450.000 Euro tutarında iki AB hibesi aldı.

Papadakis, 9/1/2024 tarihli soru önergesinde, “Türkiye’nin vasalı olan işgal altındaki Kıbrıs’taki yasadışı rejim” tarafından Kıbrıslı Türklerin haklarının ihlâl edildiğine işaret etmiş ve Mustafa Hürben’in yargılanmasını bu konudaki en son örnek olarak öne çıkardı.

AP Milletvekili, rejimin Kıbrıs Cumhuriyeti’nin yasal vatandaşı olan Kıbrıslı Türkleri, önce askere, daha sonra da yedek asker olarak Türk ordusuna hizmet etmeye zorladığını, hizmet etmeyi reddetmenin ise firar olarak değerlendirildiğini ve hapis cezası ile cezalandırıldığını sözlerine ekledi. Murat Kanatlı, Halil Karapaşaoğlu ve Haluk Selam Tufanlı adlı üç Kıbrıslı Türk’ün davalarını AİHM’e taşıdıklarını da sözlerine ekleyen vekil, Avrupa Komisyonu’ndan konuyu ele almak ve işgal altındaki topraklarda yaşayan Kıbrıs Cumhuriyeti’nin yasal sakinlerini korumak için ne gibi adımlar atabileceği konusunda bilgi talep etti.

CNA