Japonya’da yüksek mahkeme, cinsiyet değiştirmede ameliyat zorunluluğu ‘anayasa ihlali’ dedi

Cinsiyet değişikliği için ameliyat gerektirme şartı uzun zamandır uluslararası haklar ve tıbbi gruplar tarafından eleştiriliyordu.

Japonya Yüksek Mahkemesi, Japon yasalarına göre trans bireylerin cinsiyetlerini resmi olarak değiştirmek için üreme organlarını aldırmalarını gerektiren şartın anayasaya aykırı olduğuna hükmetti.

Mahkemenin değerlendirmesi, 2000 yılından bu yana yasal mücadele veren bir davacının başvurusu üzerine geldi.

Cinsiyet değişikliği için ameliyat zorunluluğunun büyük bir mali yük getirdiğini ve fiziksel acı oluşturduğunu belirten davacının avukatları, cinsiyet değişikliği için gereken şartların müvekkilinin anayasada yeri olan mutluluğu arama ve ayrımcılığa uğramadan yaşama hakkını ihlal ettiğini vurguladı.

Üst mahkemenin oybirliği ile aldığı karar, hükümetin trans bireylerin ameliyat olmadan resmi belgelerde cinsiyetlerini değiştirmelerinin önünü açan yasayı gözden geçirmesini gündeme getirdi.

JAPON YASALARINDA CİNSİYET DEĞİŞTİRME ŞARTLARI
Japonya’da cinsiyet değiştirme 2003 yılında çıkarılan yasada düzenleniyor. Yasa gereğince doğduklarından farklı cinsiyette kayıt yaptırmak isteyen kişilerin cinsel kimlik bozukluğu teşhisi sunmaları ve beş şartı yerine getirmeleri gerekiyor.

Bu şartlar en az 18 yaşında olmak, evli olmamak, reşit olmayan çocuk sahibi olmamak, üreme bezlerinin olmaması veya işlevini kalıcı olarak kaybetmiş olması ve karşı cinstekine benzeyen cinsel organlara sahip olmak şeklinde sıralanıyor.

Bu kapsamda, cinsiyet değişikliğini kaydettirmek isteyen kişilerin testis veya yumurtalıkları da dahil olmak üzere üreme organlarını aldırmaları ve yeni cinsiyetlerinin “cinsel organlarına benzeyen parçalara sahip gibi görünen” bir vücuda sahip olmaları gerektiğini belirtiliyor.

Yüksek Mahkeme 2019 yılında bir trans erkek tarafından açılan davada yasadaki şartları aile ve toplumda karışıklığın önlenmesi açısından anayasaya uygun bulmuş, ancak ilerleyen zamanlarda değişen sosyal değerlere ayak uydurmak için yeniden gözden geçirilmesi gerektiğini ifade etmişti.

KADIN GRUPLARI TEPKİLİ
Cinsiyet değişikliği için ameliyat gerektirme şartı uzun zamandır uluslararası haklar ve tıbbi gruplar tarafından eleştiriliyordu.

Bununla birlikte, özellikle ülkenin muhafazakar bölgelerini temsil eden bazı milletvekilleri ve kadın haklarını savunan gruplar yasadaki ameliyat şartının yerinde olduğu görüşünde.

Trans bireylere, özellikle de erkeklikten kadınlığa geçenlere daha fazla kapsayıcılık sağlanmasına karşı çıkan “Kadın Tanımının Korunması” adlı bir sivil toplum örgütünün liderliğindeki bazı gruplar, salı günü Yüksek Mahkeme’ye dilekçe sunarak ameliyat şartının yürürlükte kalmasını talep etti.

Dilekçede, ameliyat zorunluluğunun kaldırılmasının “kadın haklarını ve onurunu önemli ölçüde ihlal edeceği” ifade edildi.

Muhafazakar hükümetin geleneksel ataerkil aile değerlerine bağlı kalarak cinsel ve ailevi çeşitliliği kabul etmekte isteksiz davrandığı Japonya’da, birçok LGBTQ+ birey iş yerinde ve okullarda ayrımcılığa uğrama korkusu nedeniyle cinselliklerini gizliyor.

Bu ortamda yüzlerce belediye, ev kiralamada ve diğer alanlarda karşılaşılan engelleri hafifletmek amacıyla eşcinsel çiftler için partnerlik sertifikası düzenliyor, ancak bu sertifikaların yasal bağlayıcılığı bulunmuyor.