Çin, Taliban’ın 2021’de iktidarı ele geçirmesinden bu yana Afganistan’a büyükelçi atayan ilk ülke oldu. Analistlere göre bu, Çin’in bölgedeki nüfuzunu pekiştirme hamlelerinin bir parçası.

Taliban liderleri, Çin’in atadığı büyükelçi Zhao Xing’in Çarşamba günü başkent Kabil’deki başkanlık sarayında görkemli bir törenle karşıladı. Kabulde hazır bulunan yetkililer arasında Başbakan Vekili Mohammad Hassan Akhund ve Dışişleri Bakanı vekili Amir Khan Muttaqi de vardı.

Çin Dışişleri Bakanlığı, Pekin’in Afganistan ile “diyalog ve iş birliğini ilerletmeye devam edeceğini” ve ülkeye yönelik politikasının “açık ve tutarlı” olduğunu söyledi.

Asia Society Policy Institute Güney Asya Girişimleri Direktörü Farwa Aamer, “Çin, Afganistan’ı devraldıktan sonra ilk büyükelçiyi atayarak kendisini bölgede etkili bir aktör olarak konumlandırmayı amaçlıyor – özellikle de pek çok Batılı ülkenin Taliban’la ilişki kurmakta hala tereddüt ettiği bir dönemde olası bir diplomatik güç gösterisi” dedi.

Zhao’nun atanmasının Çin’in Afganistan’daki büyükelçilerinin “normal rotasyonunun” bir parçası olduğu belirtildi. Zhao, geçen ay büyükelçilik görevini tamamlayan Wang Yu’nun yerine atandı.

ÇİN-AFGANİSTAN İLİŞKİLERİ
Taliban hiçbir yabancı hükümet tarafından resmen tanınmadı ancak ABD öncülüğündeki yabancı güçlerin Ağustos 2021’de Afganistan’dan çekilmesinin ardından Çin, Taliban’la ilişki kuran ilk ülkeler arasında yer aldı. Pekin’in, Kuşak ve Yol altyapı girişimi için kilit öneme sahip bölgenin merkezinde yer alan Afganistan’da önemli çıkarları var.

Çinli yetkililer 2021’de Afganistan’ı ele geçirmeden önce Taliban’la üst düzey görüşmeler gerçekleştirdi ve Pekin daha önce Afganistan’ın 1 trilyon dolar değerinde olduğu tahmin edilen doğal kaynaklarına yatırım yapmak istediğini söylemişti. Bunlar arasında geniş bakır, lityum ve altın yatakları da bulunuyor.

Bu yılın Ocak ayında Taliban, iktidarı ele geçirmesinden bu yana yabancı bir firmayla yaptığı ilk büyük enerji çıkarma anlaşmasında Çinli bir firmayla sözleşme imzaladı.

Bu yılın başlarında Çin, Pakistan ve Afganistan, Pekin destekli Çin-Pakistan Ekonomik Koridoru’nu Afganistan’a doğru genişletme konusunda da anlaşarak bu iddialı girişimde Afganistan’a önemli bir rol verdi. Pakistan ve Çin liderleri o dönemde Afganistan’ın “yeniden inşasına” yardım etmek istediklerini söylemişlerdi.

Afganistan’ın bu Ekim ayında yapılacak Kuşak ve Yol Girişimi konferansında ve ileriye dönük daha geniş kapsamlı projede oynayacağı rol çok yakından izlenecek.