Avrupa Birliği (AB) ülkeleri arasında en küçük ekonomilerden birine sahip olan Romanya, ABD ile başlattığı “Phoenix Projesi” kapsamında “yaşlı kıtada” küçük modüler nükleer reaktör (Small Modular Reactor-SMR) teknolojisine sahip olan ilk ülke olacak.

Bu gelişmeyle Bükreş yönetimi Rusya-Ukrayna savaşı sonrası Avrupa’da başgösteren enerji krizine çözüm ararken, Romanya AB ülkeleri arasında “en temiz ve güvenli nükleer enerji” sistemine sahip olarak önemli bir atılım yapmış olacak.

Avrupa’da ve dünyada son yıllarda artan enerji krizi ve yüksek fiyatlar sebebiyle birçok ülke yenilenebilir ve sürdürülebilir enerjiler başta olmak üzere farklı sistemlere yatırım yapma yoluna gitti. Bu ülkelerden biri de AB’deki en fakir devletlerden biri olan Romanya oldu.

JOHN KERRY’DEN ROMANYA’YA ZİYARET
Washington ile Bükreş yönetimleri arasında yapılan antlaşma gereği Romanya’ya gelen ABD’nin İklim Özel Başkanı John Kerry, Bükreş Politeknik Üniversitesi’ni ziyaret etti. Eski ABD Dışişleri Bakanı Kerry, SMR sistemleriyle ilgili yapılan bir deprem tatbikatına katılırken, yakın zamanda bölgede daha fazla modüler nükleer santral kurulacağını belirtti.

Phoenix Projesi ile birlikte ülkedeki kömür ve diğer fosil yakıtla çalışan eski sistemli enerji santrallerinin yakın bir zamanla kapatılması düşünülüyor. Başkent Bükreş’in kuzeyinde yer alan Doicesti bölgesinde kurulacak olan yeni teknoloji modüler nükleer santral için Romanya 254 milyon euro maddi destek aldı.

Phoenix Projesi kapsamında toplamda 6 adet nükleer modül inşa edilecek ve yaklaşık 2000 kişiye iş imkanı sağlayacak. Bu yeni nesil santral sayesinde senelik 4 milyon ton karbondioksit gazının da atmosfere salınımı önlenmiş olacak.

“EN YENİ, EN GÜVENLİ VE EN TEMİZ NÜKLEER TEKNOLOJİ”
Normal nükleer reaktörlerden çok daha küçük olan ve daha önce fabrikalarda üretilerek daha sonra prefabrik olarak birleştirilebilen SMR’ler çok düşük miktarda karbondioksit gazı açığa çıkarmasına rağmen büyük miktarlarda elektrik enerjisi elde edebiliyor.

Küçük boyutları sayesinde daha az maliyetli, daha az işçinin çalıştığı ve daha güvenli sistemlere sahip SMR’ler normal reaktörler için yeterli alanın bulunmadığı yerlere de kurulabiliyor.

Halen gelişmekte olan bir teknoloji olan SMR’ler çoğunlukla pilot projelerde kullanılıyor. Ancak son yıllarda Avrupa ve Dünya’da ortaya çıkan enerji krizi sebebiyle kıta genelinde nükleer enerjiye olan ilgiyi yeniden artış gösterdi.

Bu yılın başlarında Romanya hükümeti SMR’leri “en yeni, en güvenli ve en temiz nükleer teknoloji” olarak tanımlamıştı.

ÇEKYA, POLONYA, SLOVAKYA VE ROMANYA ABD’DEN MADDİ DESTEK ALACAK
John Kerry, Phoenix Projesi kapsamında ABD’nin desteğiyle Romanya dışında Çekya, Polonya ve Slovakya’da da modüler nükleer santrallerin kurulacağını kaydetti.

Kerry, “ABD, bahsi geçen bu ülkelere SMR teknolojisi için maddi ve teknik destek sağlayacak. Dünya ve insanlık için kritik bir evreden geçiyoruz. İklim değişikliği ve çevre kirliliğinin ekosisteme yaptığı olumsuz etkileri hepimiz görüyoruz. İnsanlar bu tarz sorunlara yeterli ilgiyi göstermiyor. Ancak şu anda Romanya’da birçok gencin bu alanlara yönelik eğitim aldığını görüyorum. Bu sevindirici bir gelişme.” diye konuştu.

Bükreş Politeknik Üniversitesi Rektörü Mihnea Costoiu de ABD’nin destek ve ortaklığının üniversitelerini bu projenin merkezine konumlandırdığını belirterek, “Gelecekte bu nükleer santralde görevli herkes üniversitemizde eğitim alacak. 2030 yılına kadar bu alanda 20 bin kişiye istihdam sağlanacağını öngörüyoruz. Romanya, ABD’den sonra bu teknolojiyi kullanan ikinci, Avrupa’da da ilk ülke olacak. Zaten üniversitemiz 50 yılı aşkın süredir nükleer enerji alanında öğrencilerine gerekli eğitimi vermektedir.”