Şili’de halk yerlilere ve kadınlara yeni haklar getiren anayasaya ‘Hayır’ dedi

Şili'de askeri diktatörlük döneminden kalma anayasanın yerini almak üzere hazırlanan yeni anayasa tasarısı, seçmenlerce reddedildi.

Önceki gün yapılan referandumda seçmenlerin yaklaşık yüzde 62’si anayasa tasarısına karşı ret oyu kullandı.

Katılımın yüksek olduğu oylamada, tasarıya karşı çıkanların oranı beklenenden yüksek oldu.

Şili Devlet Başkanı Gabriel Boric, “yeni bir anayasal süreç” oluşturmak üzere Kongre ve sivil toplum örgütleriyle ortak çalışma yürüteceğini söyledi.

Aralık ayındaki başkanlık seçimini sol ittifakın adayı olarak kazanan Boric, yeni anayasa taslağını destekliyordu.

Boric, Kurucu Meclis tarafından hazırlanan taslağın benimsenmediğinin anlaşıldığını belirtti ve “Halkın sesini dinlemek zorundayız” dedi.

Boric, “güven verecek ve birliği sağlayacak” bir taslak için çalışmaya devam edeceğini söyledi.

Şili’de 1980’de yürürlüğe giren mevcut anayasa, 1973’te askeri darbe ile yönetime el koyan ve 1990’a kadar iktidarını sürdüren General Augusto Pinochet rejiminin ürünüydü.

2019’da gelir eşitsizliği ve yaşam standartlarının kötüleşmesine karşı ülkeyi sarsan kitlesel protestolar yeni anayasa sürecinin tetikleyicisi oldu.

Ekim 2020’de yapılan referandumda seçmenlerin yüzde 80’i mevcut anayasanın değiştirilmesi yönünde oy kullandı.

Yeni anayasayı hazırlayacak Kurucu Meclis’in 155 üyesi halk tarafından seçildi ve bağımsızlar ve muhalefet adayları üçte iki çoğunluğu oluşturuyordu.

Ancak seçmenlerin birçoğunun yeni anayasa tasarısını fazla radikal bulduğu belirtiliyor.

YERLİLERE VE KADINLARA YENI HAKLAR
Bu tasarıda Şili “çok uluslu” bir devlet olarak niteleniyor, ülke nüfusunun yüzde 13’ünü oluşturan yerlilerin, toprak ve doğal kaynakları kullanma hakkı da dahil olmak üzere hakları tanınıyordu.

Tasarı ayrıca birçok devlet kurumunda da değişiklik getiriyor; mevcut Senato’nun yerine Bölge Meclislerinin kurulmasını öngörüyor.

Kadınların temel taleplerine de yer veren tasarıda kürtaj hakkı ve resmi kurumlarda çalışanların en az yüzde 50’sinin kadınlardan oluşması öngörülüyor.

Referandumda, seçmenlerin yüzde 38,1’i yeni anayasa lehine oy kullanırken, yüzde 61,9’u “Hayır” dedi.

2019’daki büyük protesto dalgasının ardından, 36 yaşındaki Boric, geçen Aralık’ta seçimleri kazanmış ve sol eğilimli bir kabine ile Şili’deki kurumlarda köklü bir değişim vaat etmişti.

Ancak anayasa referandumundaki yenilgi nedeniyle Boric’in daha ılımlı ve deneyimli siyasetçilerle kabinede değişikliğe gitmesi bekleniyor.

Siyaset uzmanlarına göre, oy kullanmanın zorunlu olması nedeniyle, tasarı hakkında en ufak şüphesi olan seçmenler, gelecekte daha iyi bir taslak sunulabileceği beklentisiyle karşı oy kullandılar.

Başkan Boric, “süreçten çıkarılan dersleri yansıtacak ve yurttaşların büyük çoğunluğunun benimseyeceği bir anayasa metni” için çalışmaya devam edeceğini söyledi.

Kaynak: BBC