Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’nden diplomatlar, Rusya’nın Suriye’ye insani yardım geçişlerinin altı ay daha devam etmesini öngören tasarısı üzerinde uzlaştığını açıkladı.

Suriye’nin kuzeybatısında, Türkiye sınırından gönderilen gıda ve ilaç gibi temel yardımlar, yerinden edilen yaklaşık 4 milyon Suriyeli için hayati önemde.

Geçen yıl Temmuz ayında bir yıllığına uzatılan programın süresi 11 Temmuz’da dolmuş; yardımları bir yıl daha uzatmayı öngören tasarı BMGK’nın daimi üyesi Rusya tarafından veto edilmişti.

BMGK onayı olmazsa yardım geçişleri duruyor çünkü Şam yönetimi BM kararı olmadan yapılan yardımları kabul etmiyor.

BMGK geçici üyeleri İrlanda ve Norveç’in hazırladığı bir yıllık yardım geçişleri teklifi Rusya tarafından veto edilince, 15 üye ülke diplomatları yeni bir uzlaşma sağlamak için görüşmelere başladı. Görüşmelerin sonucunda yine İrlanda ve Norveç, Rusya ve Çin’in yardımları altı ay daha uzatma teklifini temel alan yeni bir tasarı hazırladı.

İlk aşamada diğer daimi üyeler ABD, İngiltere ve Fransa, altı ayın yeterli olmayacağını söyleyerek Rusya’nın önerisini reddetmişti. Ancak insani yardım geçişlerinin durması ve görüşmelerin tıkanması üzerine, altı aylık plan üzerinde uzlaşıldığı anlaşılıyor.

Tasarının geçmesi için beş daimi üyeden hiçbirinin veto etmemesi; toplam 15 üyeden en az dokuzunun da kabul etmesi gerekiyor.
Geçişler daha önce de geçici olarak durmuştu

2020’de benzer bir şekilde BMGK uzlaşamadığı için insani yardım geçişleri durmuş; Konsey’in beşinci oylamasında karar çıkmış ve insani yardım geçişlerin bir günlük duraklamanın ardından yeniden başlamıştı.

BM’nin yardımlardan sorumlu yetkilisi Martin Griffiths, Kanada’nın CBC televizyonuna verdiği röportajda hayati olan bu yiyecek, ilaç ve sığınma yardımlarının durması halinde “insanların öleceğini” söyledi.

Cuma günü yapılan oylamada Rusya, bir yıllık uzatma öngören oylamayı veto etmiş; ardından altı aylık bir uzatma teklifinde bulunmuştu. Bu durumda Ocak ayında 15 üyeli BMGK’nın yeniden oylama yapması gerekecek.

Ancak BMGK’nın Rusya ve Çin’in dışında kalan diğer daimi üyeleri ABD, İngiltere ve Fransa, altı aylık uzatmanın yeterli olmadığını; insani yardımların yeterince etkili şekilde yürütülemeyeceğini söyleyerek Rusya’nın teklifini reddetmişti.

Cuma günü yapılan iki oylamanın ardından Rusya, kendi tasarıları dışında gelen tüm teklifleri veto edeceğini açıkladı.

Rusya, BMGK’nın Türkiye’den giren yardımlarının muhaliflerin kontrolündeki bölgeye geçtiği için Şam yönetiminin egemenlik haklarını ihlâl ettiğini savunuyor ve yardımların Suriye içinden organize edilerek gönderilmesi gerektiğini savunuyor.

Suriye’ye insani yardım geçişleriyle ilgili her oylama, Rusya ve Batı arasında bir gerilime yol açıyor. Ancak bu yıl Ukrayna’daki savaştan dolayı Rusya ile özellikle NATO üyesi ülkelerin arasında ciddi bir gerilim olduğu için bu kez uzlaşma daha zor olabilir.

Kaynak: BBC’deki aslından kısaltılmıştır.