Türkiye Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın Suudi Arabistan’ı ziyareti dış basında farklı şekillerde yankılandı.

Erdoğan, önceki akşam Suudi Arabistan Kralı Selman bin Abdülaziz el Suud ve Veliaht Prens Muhammed bin Selman’la görüştü.

Suudi Arabistan devlet ajansı SPA, “İki lider Suudi Arabistan – Türkiye ilişkilerinin durumunu ve nasıl geliştirilebileceğini değerlendirdi” ifadelerini kullandı.

Erdoğan ise Twitter’dan yaptığı paylaşımda “Tarihî, kültürel, beşerî bağlara sahip iki kardeş ülke olarak aramızdaki her türlü siyasi, askeri, ekonomik ilişkilerin artırılması ve yeni bir dönemin başlaması için gayret içerisindeyiz” dedi.

Dış basındaki haberlerde, Erdoğan’ın Kaşıkçı davasının devredilmesinden 3 hafta sonra gerçekleştirdiği ziyaretin, iki ülke arasındaki ilişkilerin normalleşmesi yönünde bir adım olduğuna işaret edildi. Haberlerde ayrıca Türkiye’nin yaşadığı ekonomik zorluklar nedeniyle Suudi Arabistan’la bağlarını onarmaya çalıştığı da ifade edildi.

“İLK SOMUT ADIM”
Birleşik Arap Emirlikleri’nin (BAE) ünlü gazetelerinden The National’daki değerlendirmede, iki ülke arasındaki ilişkilerin Suriye’deki iç savaşta ve Mısır’daki 2011 devriminde farklı kesimlere verdikleri destek nedeniyle gerildiği hatırlatıldı.

Analizde, Erdoğan’ın ziyareti ilişkileri normalleştirmeye yönelik “ilk somut adım” olarak nitelendi.

Değerlendirmede “Rusya – Ukrayna savaşının Ankara’nın ekonomik sorunlarına yenilerini eklediği ve Türkiye’nin diplomatik çalışmalarla ekonomik krizi idare etmeye çalıştığı” savunuldu.

Yazıda Türkiye’nin Suudi Arabistan ile İran arasındaki müzakerelerde de yapıcı rol oynayabileceği belirtildi.

“ERDOĞAN EKONOMİK ZORLUKLAR SÜRERKEN İLİŞKİLERİ ONARMAYA ÇALIŞIYOR”
BAE merkezli haber sitelerinden Khaleej Times’daysa Erdoğan’ın “enerji kaynakları bakımından zengin Körfez Ülkeleri’nden ekonomik destek almak için uğraştığı” ifade edildi.

Suudi Arabasitan’ın Arab News gazetesindeki haberde Türkiye Cumhurbaşkanı’nın ziyaretinde “ülkesinde Türk Lirası’nın değer kaybetmesi ve yükselen enflasyonla mücadele ederken ilişkilerini onarmaya çalıştığı” yazıldı.

ABD’nin önde gelen gazetelerinden New York Times’daki yazıda, “Türk hükümetinin iç siyasetteki en büyük sorunlarından biri fırlayan enflasyon. Dünyanın en büyük petrol ihracatçılarından Suudi Arabistan’ın küresel fiyatları kontrol altında tutuma rolü Erdoğan’ı ilgilendiriyor” dendi.

ABD’nin prestijli haber kanalı CNN’in internet sitesindeyse “Gelecek yıl düzenlenecek seçimlerden önce ülkesindeki ekonomik zorluklar sürerken Erdoğan, Suudi Arabistan’la ilişkilerini düzeltmeye çalışıyor” ifadelerine yer verildi.

“OY ORANLARI AYNI KALMAYABİLİR”
Birleşik Krallık (BK) merkezli haber ajansı Reuters’ın yayımladığı haberde, bu ziyaretle birlikte Türkiye’nin Kaşıkçı davası krizi nedeniyle Suudi Arabistan’ın Ankara’ya uyguladığı resmi olmayan boykotun tamamen kaldırılmasını umduğu belirtildi.

Haberde, kimliği paylaşılmayan bir Batılı diplomatın da görüşlerine yer verildi.

Diplomat, “İstihdamı artırmadığı sürece Erdoğan oylarını bir yıl boyunca aynı seviyede tutamayabilir. Dolayısıyla bir bakıma Suudi Arabistan’da anlaşmalar yapmaya ve fon bulmaya çalışıyor. 10 ila 20 milyar dolar değerinde bir swap anlaşması dişe dokunur nitelikte olabilir” ifadelerini kullandı.

BK merkezli Middle East Eye haber sitesindeyse “Türkiye’nin Kaşıkçı davasını devrederek Suudi Arabistan’ın ilişkileri onarma taleplerinden ilkini yerine getirdiği ve iki ülke arasındaki bağları güçlendirmeye çalıştığı” belirtildi.

“ERDOĞAN TECRİT OLDU”
Fransız haber ajansı AFP’ye konuşan Suudi siyasi analizci Ali Şihabi, “Erdoğan tecrit oldu ve hem ekonomik hem de seyahat boykotları nedeniyle oluşan büyük ekonomik kayıplar sonucunda ağır bedel ödedi. Bu yüzden Suudi Arabistan’a giden kişi o” yorumunu yaptı.

Shibabi, görüşmenin her iki taraf için de yararlı olacağına dikkat çekerek “Erdoğan’ın Suudi Arabistan’dan gelecek ticaret ve turizm akışına ihtiyacı var. Suudi Arabistan ise bölgesel mevzularla ilgili Erdoğan’ın ‘kendi tarafında’ olmasını ister. Türkiye’den silah satın almaya da açık olabilirler” ifadelerini kullandı.

CEMAL KAŞIKÇI DAVASINDA NELER OLMUŞTU?
İki ülke arasındaki gerginliği had safhaya çıkaran gelişme 2018’deki Cemal Kaşıkçı cinayetiyle yaşanmıştı.

ABD’nin ünlü gazetelerinden Washington Post’un yazarı Kaşıkçı, 2 Ekim 2018’de Suudi Arabistan’ın İstanbul Başkonsolosluğu’nda öldürülmüştü. Savcılık, Kaşıkçı’nın binaya girer girmez boğularak öldürüldüğünü, sonra da bedeninin parçalara ayrılıp ortadan kaldırıldığını açıklamıştı.

Suudi Arabistan’da cinayetle ilgili açılan davada üç kişiye 7 yıl ila 10 yıl, 5 kişiye de 20’şer yıl hapis cezası verilmişti. Türkiye’deyse iki iddianamenin birleştirildiği davada, 22’si ağırlaştırılmış müebbet istemiyle olmak üzere 26 sanık yargılanıyordu.

Kaşıkçı’nın cesedinin nerede olduğu henüz tespit edilemezken, Türkiye, 7 Nisan’da davada yargılamayı durdurarak dosyayı Suudi Arabistan’a devretmişti.

Kaynak: Independent Türkçe, New York Times, CNN, Arab News, The National, AFP, Reuters, Middle East Eye, Khaleej Times, SPA