Uluslararası Atom Enerji Ajansı (UAEA) Başkanı Rafael Grossi, Ukrayna’nın ve Avrupa’nın en büyük nükleer santralinin “tamamen kontrolden çıktığını” belirterek Rusya ve Ukrayna’ya durumu istikrara kavuşturmak ve olası bir nükleer kazayı önlemek için uzmanların kompleksi ziyaret etmesine hızla izin vermeleri çağrısında bulundu.

Ukrayna’nın başkenti Kiev’in güneydoğusunda kalan Zaporijya Nükleer Santrali, Avrupa’nın en büyük, dünyanın ise dokuzuncu en büyük nükleer santrali olarak biliniyor.

New York’taki Birleşmiş Milletler Genel Merkezi’nde, dünyanın nükleer silahlardan arındırılması konusundaki toplantılar için bulunan Grossi, düzenlediği basın toplantısında, Ukrayna’nın güneydoğusunda, Rus ordusunun kontrolündeki Zaporijya Nükleer Santrali’ne incelemeye gitmenin “bazı aktörlerin anlayışını ve iş birliğini gerektirdiğini” söyledi.

BM yetkilisi, santralde durumun her geçen gün daha da tehlikeli bir hal aldığı uyarısında bulundu.

Grossi, tesisin güvenliğinin ihlal edildiğini belirterek, santralin ‘aktif savaşın sürdüğü bir notada’ Rusya’nın kontrolündeki toprakların yakınında olduğunu ifade etti.

“Nükleer güvenliğin her ilkesi ihlal edilmiştir.” diyen UAEA Başkanı, “Söz konusu olan bu durum son derece ciddi, son derece vahim ve tehlikeli.” şeklinde konuştu.

Her biri 950 megavatlık toplam 6 reaktöre sahip santral, toplam 5700 megavat elektrik üretimiyle yaklaşık 4 milyon haneye enerji tedarik edebiliyor.

Ukrayna’daki toplam elektrik üretiminin yüzde 20’sini karşılayan santral, nükleer enerjiden elektrik üretiminde ise yüzde 50 paya sahip bulunuyor.

Zaporijya Nükleer Santrali, 4 Mart’ta Ruslar tarafından ele geçirilmişti.

Tesisin fiziki bütünlüğüne saygı gösterilmediğinin altını çizen Grossi, savaşın başında santralin ele geçirildiği sırada bombardıman yapıldığını ve tarafların bu durumdan birbirini sorumlu tuttuğunu aktardı.

Santralin Rusya tarafından kontrol edildiği, ancak nükleer operasyonları Ukraynalı personelin yürütmeye devam ettiği “paradoksal bir durum” olduğunu belirten yetkili, bunun da kaçınılmaz sürtüşme ve şiddet iddialarına yol açtığını söyledi.

Santralde halihazırda Ukraynalı personelin çalıştığını ancak idareyi Rus generallerin üstlendiğini, santralin işleyişine ilişkin her hususta Rus askerlerinin onayına ihtiyaç duyulduğunu ifade etti.

UAEA’nın çalışanlarla bazı temasları bulunsa da bunun da “kusurlu” ve “düzensiz” olduğunu sözlerine ekledi.

Grossi, ekipman ve yedek parça tedarik zincirinin kesintiye uğradığını belirterek, “bu nedenle santralin ihtiyaç duyduğu her şeyi aldığından emin değiliz” dedi.

Ayrıca Grossi, UAEA’nın nükleer maddelerin korunduğundan emin olmak için çok önemli denetimler gerçekleştirmesi gerektiğini ifade ederek, “Orada denetlenmesi gereken çok fazla nükleer madde var” şeklinde konuştu.

UAEA Başkanı sözlerini şöyle sürdürdü:”Bunları bir araya getirdiğinizde, hiçbir nükleer tesiste asla olmaması gereken şeylerin yaşandığı bir durum ortaya çıkar. İşte bu nedenle ilk günden tesise gidip emniyet ve güvenlik değerlendirmesini yapabilmemiz, onarımları gerçekleştirebilmemiz lazım. Çernobil’de olduğu gibi yardımcı olabilmemiz konusunda ısrar ediyorum.”

Kaynak: AP, Euronews Türkçe