Avrupa Birliği (AB) ülkeleri Rus gemilerine limanlara erişim yasağını peş peşe uygulamaya başlarken petrol ve doğal gaz başta olmak üzere pek çok önemli ürünün taşınması istisna kapsamında tutuluyor.

AB, Ukrayna’da başlattığı savaş nedeniyle Rusya’ya karşı 5’inci yaptırım paketini 5 Nisan’da açıkladı.

Bu kapsamda Rusya’ya ait ve bu ülke tarafından işletilen gemilerin de AB limanlarına erişiminin yasaklanması kararlaştırıldı. Konuyla ilgili AB direktifi 8 Nisan’da yayınlandı.

Son günlerde üye ülkeler peş peşe limanlarını söz konusu gemilere kapatmaya başladı.

Yasak, yatlar ve gezi tekneleri de dahil olmak üzere “Rus bayrağı altında kayıtlı” tüm gemiler için geçerli olacak.

Rus ordusunun Ukrayna’ya saldırılarının başladığı 24 Şubat’tan sonra Rus bayrağını başka bir devlete çeviren gemiler de yasak dahiline alınacak.

Bu çerçevede şimdiye kadar Bulgaristan, Romanya, Estonya, Belçika ve İtalya 16 Nisan gece yarısından itibaren AB direktifini uygulamaya koydu.

Son olarak Yunanistan, AB’nin Rusya’ya yönelik yaptırımları çerçevesinde Eğriboz Adası açıklarında bir Rus petrol tankerini alıkoydu.

UYGULAMADA BİRLİK KONUSU
AB’de denize sınırı olan 22 üye ülke yer alıyor. Önlemi uygulamak için gerekli adımları atmak her üye devletin kendi tasarrufunda bulunuyor.

Brüksel merkezli Avrupa Deniz Limanları Organizasyonu (ESPO), 12 Nisan’da yaptığı açıklamada AB’den açıklık ve tüm üye ülkelerde uygulamada birlik sağlanmasını talep etmişti.

Üyelerin uygulamayı harmonize şekilde hayata geçirmesinin Rus gemilerinin “liman seçmesinin” önüne geçeceğini belirten EPSO, AB’nin ilgili kuruluşu Avrupa Deniz Güvenliği Ajansı’ndan arz zincirinin daha fazla kesintiye uğramamasını sağlamak için AB limanlarına giremeyecek gemilerin açık bir listesini sunmasını istedi.

YAPTIRIMDAN İSTİSNA TUTULANLAR
AB’nin gemileri hedef alan yaptırımları geniş istisnalar içeriyor. Bunlara göre, yaptırımlardan önce limanlara yasal olarak giren herhangi bir Rus gemisi olduğu yeri terk edebilecek.

İstisnalar arasında en kritiği doğal gaz ve petrol taşıyan gemilere yönelik olarak öne çıkıyor. Zira AB’nin Rusya’dan gemilerle ithal ettiklerinin başında enerji ürünleri geliyor. AB’nin Ukrayna savaşıyla ilgili karşılaştığı en büyük zorluğu Rus enerjisine bağımlılığı ortadan kaldırmak oluşturuyor.

Diğer istisnalar arasında insani amaç taşıyan gemiler, buğday ve gübre de dahil olmak üzere tüm farmasötik, tıbbi, tarım ve gıda ürünlerini yüklenmiş, sivil nükleer kapasitenin işletilmesi için kesinlikle gerekli olan nükleer yakıt ve diğer malları taşıyan gemiler yer alıyor.

Ayrıca 5’inci yaptırım paketinde öngörülen Rusya’dan kömür ithalatına getirilen yasağın fiilen 10 Ağustos’ta başlayacak olması nedeniyle o zamana kadar kömür ve diğer katı fosil yakıtların AB’de satın alınması, ithal edilmesi veya taşınması da mümkün olmaya devam edecek.

RUSYA’YA UYGULANAN YAPTIRIM SAYISI 10 BİNE DAYANDI
Ukrayna’ya saldırısı sonucu dünyanın en çok yaptırım uygulanan ülkesi haline gelen Rusya’ya yaptırım sayısı 9 bin 72’ye ulaştı.

Rusya’nın Ukrayna’ya saldırısında 55. gün geride kalırken, Batılı ülkelerin Moskova’ya yönelik yatırım dalgası da devam ediyor. Her geçen gün genişletilerek artan yaptırımlar; finans, enerji, ulaşım, medya, teknoloji, otomobil, spor ve ticaret alanlarını kapsıyor.

Küresel yaptırım izleme veri tabanı Castellum.ai’nin verilerine göre, Rusya 22 Şubat’tan itibaren 6 bin 918 yeni yaptırıma maruz kaldı. Rusya’ya uygulanan yaptırımların sayısı toplamda 9 bin 672’ye ulaştı. Rusya, 3 bin 616 yaptırımın uygulandığı İran’ı, 2 bin 608 yaptırıma maruz kalan Suriye’yi ve 2 bin 77 yaptırımın uygulandığı Kuzey Kore’yi geride bırakmıştı.

Dünyada en çok yaptırımın uygulandığı 7 ülkeden oluşan listede 651 yaptırımla Venezuela, 510 yaptırımla Myanmar ve 208 yaptırımla Küba da yer alıyor.

RUSYA’YA YÖNELİK YAPTIRIMLARIN 5 BİN 918’İ BİREYLERE UYGULANDI
22 Şubat’tan itibaren Rusya’ya yönelik en çok yaptırım kararı alan ülke, 1.013 yaptırımla İsviçre oldu. İsviçre’yi 1.098 yaptırımla İngiltere, 940 yaptırımla Avrupa Birliği (AB), 931 yaptırımla Fransa ve 838 yaptırımla ABD takip etti.

Rusya’ya yönelik 22 Şubat’tan itibaren Kanada 744, Avustralya 644 ve Japonya 620 yaptırım kararı aldı.

Rusya’ya yönelik yaptırımların 5 bin 918’i bireylere uygulanırken, 924’u kuruluşları, 13’ü gemileri ve 3’ü uçakları hedef aldı.

AB, RUS ENERJİSİNİN FİŞİNİ ÇEKMEYİ BAŞARAMIYOR
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, 21 Şubat’ta Ukrayna’nın doğusundaki Rusya yanlısı ayrılıkçıların sözde yönetimlerinin tanınmasına dair kararnameyi imzalamıştı. Putin’in kararına tepki olarak Batılı ülkeler, 22 Şubat itibarıyla Rusya’ya yönelik ilk yaptırım kararını açıkladı.

Putin, 24 Şubat’ta ise Ukrayna’nın doğusundaki Donbas’a özel askeri operasyon başlattıklarını duyurmuştu.

Ukrayna’ya yönelik saldırının resmen başlamasıyla Batılı ülkeler, Rusya’ya “ağır ekonomik bedel ödetmek” için özellikle finans, enerji ve ulaşımla birlikte ticaret ve bireysel kısıtlamaları da içeren çok sayıda yaptırımı yürürlüğe koydu. Buna karşın doğal gaz boru hatlarıyla Rusya’ya adeta kelepçelenmiş olan AB, Rusya’dan ithal ettiği enerji ürünlerine yasak getirecek katı yaptırımları uygulamayı, Rus enerjisinin fişini çekmeyi başaramıyor. Bu durum, “AB’nin Rusya’nın Ukrayna’ya karşı savaşını finanse ettiğine dair” yıkıcı bir algıya yol açıyor.

Rus ekonomisine zarar vermek, Putin ve üst düzey Rus yetkilileri cezalandırmak için tasarlanmış finansal yaptırımlar dikkati çekiyor. Batılı ülkeler, Rusya Merkez Bankası’nın 630 milyar dolarlık döviz rezervini kullanmasını engellemek için varlıklarını dondurdu.

Otomotiv üreticilerinden Stellantis ve Volkswagen, tüketici ürünleri şirketi Henkel, gıda şirketleri McDonald’s, Coca-Cola ve Starbucks gibi artan sayıda uluslararası şirket de yaptırımlardan sonra Rusya’daki faaliyetlerini askıya aldı.

Ukrayna’nın başkenti Kiev yakınlarındaki Buça’yı Rus güçlerinden 1 Nisan’da geri alan Ukrayna ordusunun, yıkılan binalar ve cesetlerle dolu sokakların yer aldığı bir manzarayla karşılaşmasının ardından 9 AB ülkesi ve ABD, 250’den fazla Rus diplomatı sınır dışı edeceğini duyurdu.

Rusya Devlet Başkanı Putin ise Batılı ülkelerin söz konusu yaptırımlara karşı dost olmayan ülkelerin doğal gaz için rubleyle ödeme yapmaması halinde Rus gazı sözleşmelerinin durdurulacağını açıklayarak karşılık vermişti.

Rus hükümeti, yıl sonuna kadar teknoloji, telekomünikasyon, tıp, otomobil, tarım ve elektrik ekipmanları başta olmaz üzere 200’den fazla ürünün ihracatını yasakladı. Buna ek olarak, devlet tahvili tutan yabancı yatırımcılara faiz ödemelerini askıya aldı ve Rus şirketlerin Rusya dışından hissedarlara ödeme yapmasını yasakladı.

Kaynak: AA, Independent Türkçe