Bugün Kıbrıs

Bağımsız Mağusa milletvekili Ayşegül Baybars: “Bu protokol Türkiye’ye karşı çıkmak değil; özel bir şirkete 25 yıllığına denetimsiz imtiyaz verilmesine itirazdır. Onay yasası olmadan ‘bilgiye sunma’ ile yürürlüğe sokamazsınız.”

MECLİSTE ÜÇ BAŞLIK: ANAYASA, HUKUKİ İÇERİK, TEKNİK RİSKLER
Baybars, protokol tartışmalarında eleştirilerin “yatırıma, ülkenin gelişmesine ya da Türkiye’ye karşı olmak” şeklinde çarpıtıldığını belirterek, “Bu, Türkiye Cumhuriyeti Devleti’ne karşı olmak değildir; protokolün tarafı, bugün Varlık Fonu’nda bulunan ve yarın satılabilmesi mümkün özel bir şirkettir.” dedi. Değerlendirmesini üç başlıkta topladı: Anayasal prosedür, hukuki içerik ve teknik-piyasa etkileri.

ANAYASAL USUL VURGUSU
“Anayasa’nın 90. maddesi gereği bir yıldan uzun süreli uluslararası nitelikteki düzenlemeler onay yasası ister. Burada 25 yıllığına kamusal bir hizmeti devrediyorsunuz. ‘Bilgiye sunma’ ile olmaz.” diyen Baybars, protokolün Kamu İhale, Elektronik Haberleşme, Özelleştirme, Rekabet ve vergi mevzuatına üstün hükümler getirdiğini, bu nedenle Meclis onay yasası zorunluluğunun açık olduğunu ifade etti. “İki hafta önceki uyarımızdan sonra, ‘onay yasası da gelecek’ denildi; bu bile baştan usulsüzlük yapıldığının kabulüdür.” diye ekledi.

BTHK VE TELEKOM’UN YETKİSİ ZAYIFLATILIYOR
Baybars, protokolün Telekomünikasyon Dairesi ile Bilgi Teknolojileri ve Haberleşme Kurumu’nun (BTHK) düzenleme ve denetleme yetkilerini etkisizleştirdiğini söyledi:
“On sayfalık metinde toptan hizmetlerin nasıl verileceği, BTHK’nın hangi denetim araçlarını kullanacağı açık değil. 6.5. madde ile ‘teknik ve ticari modelleri belirleme ve seçme yetkisi yatırımcıdadır’ diyorsunuz. Bu, piyasa kural koyuculuğunu kamu yerine yatırımcıya vermektir.”
Ayrıca 6.4. madde ile altyapıyı kuran şirketin perakendeye de girebildiğini, buna rağmen “fiyatlama, hizmet seviyesi gibi alanlarda özel yaptırım uygulanmayacağı” hükmünün tekelleşme riskini büyüttüğünü belirtti. “Elektronik Haberleşme Yasası’nın 34–36. maddelerine aykırı bu mimari, BTHK’yı tarife ve yaptırım konusunda işlevsiz bırakır.”

90 GÜN KURALI, PİYASADA TEKEL VE SEÇME HAKKININ KAYBI
Baybars, “Fiber hattın geçtiği bölgede 90 gün içinde mevcut sistemlerin kaldırılması” hükmüne dikkat çekti: “Bu, Wi-Fi dâhil mevcut hizmetleri fiilen tasfiye eder; 29 ISS’in rekabet şansını ortadan kaldırır. Türkiye’de ve AB’de tüketicinin seçme hakkını bu kadar daraltan bir uygulama yok.”

GELİR PAYI, MUHASEBE AYRIMI VE DENETİM BOŞLUĞU
“Telekomünikasyon Dairesi’nin veri ve fiber gelirleri büyük ölçüde yatırımcıya akarken devlete yalnızca yüzde 5 pay öngörülüyor. Toptan ile perakende şirketleri ayrı görünse de muhasebe ayrımı ve denetim net değil; arıza halinde yatırımcının perakende şirketine doğrudan şebeke erişimi tanınıyor. Bu, eşit rekabete aykırı bir ayrıcalıktır.”

SÜRE, YAPTIRIM VE FİNANSMAN BELİRSİZLİĞİ
Baybars, “Bir yılda 150 bin haneye fiber” hedefinin ülkenin idari/altyapı gerçekleri ile bağdaşmadığını, gecikme, fesih, tazminat gibi sözleşmesel güvencelerin de metinde yer almadığını söyledi: “Bayındırlık ve Ulaştırma’nın üstlendiği işler 7. maddede sayılıyor; mevcut bütçe bu yükümlülükleri karşılamıyor. Yatırımcı, ‘devlet yükümlülüklerini yerine getirmedi’ diyerek süre uzatacak; kamunun elinde yaptırım aracı olmayacak.”

İHALE VE ADİL REKABET ÇAĞRISI
“Kimse fibere karşı değil; karşı çıktığımız, ihalesiz ve regülesiz bir modelle 25 yıllık imtiyaz verilmesidir. Bu ülkenin yerli sermayesi ve insan kaynağı işi yapabilecek kapasitede. Şeffaf, rekabet edilebilir bir ihale ile daha iyi koşullar sağlanır; kamusal otorite korunur.” diyen Baybars, sonuçta şu çağrıyı yaptı:
“Bu protokol, stratejik bir altyapıyı kamusal denetim dışına taşıyor. Onay yasası sürecini işletin, BTHK’nin düzenleyici rolünü güçlendirin, tüketicinin seçme hakkını koruyun ve ihaleye çıkın.”