Bugün Kıbrıs
Cumhurbaşkanı Tufan Erhürman, Kıbrıslı Rum lider Nikos Hristodulidis ile yaptığı ilk görüşmenin ardından kapsamlı bir açıklama yaptı.
Erhürman, görüşmenin Birleşmiş Milletler gözetiminde gerçekleştiğini belirterek toplantıya kendisinin Cumhurbaşkanlığı Müsteşarı Mehmet Dana ile katıldığını, karşı tarafta ise Nikos Hristodulidis ve temsilcisinin hazır bulunduğunu, BM Genel Sekreteri’nin Kıbrıs Özel Temsilcisi Khassim Diagne tarafından konuk edildiklerini ve María Angela Holguín Cuéllar’ın toplantıya video bağlantısıyla dahil olduğunu söyledi.
Erhürman, yaklaşık bir buçuk saat süren görüşmenin bir saat on beş dakikalık kısmının heyetler arası, on beş dakikalık bölümünün ise baş başa yapıldığını aktararak, atmosferin “samimi ve olumlu” olduğunu ifade etti. Görüşmede iki tarafın daha çok kendi düşüncelerini aktardığını, ilk toplantı olması nedeniyle söylenenler üzerinde bir müzakereye girilmediğini belirtti.
ARALIK AYINDA ÜÇLÜ GÖRÜŞME VE TEMSİLCİLERE TAM YETKİ
Erhürman, 5 Aralık’ta Holguín ile, 6 Aralık’ta ise Hristodulidis’in Holguín ile görüşeceğini, ardından üçlü bir toplantının gerçekleşeceğini söyledi. Bu süreçten önce iki liderin temsilcilerine tam yetki verildiğini vurgulayan Erhürman, temsilcilerin gerekli aralıklarla bir araya gelerek ortaya konan görüşleri ve süreç içinde gelişecek başka meseleleri ele alacağını ifade etti. Kendilerinin de ihtiyaç halinde 5 Aralık’tan önce yeniden bir araya gelebileceğini, telefonla sürekli iletişim kurma konusunda da mutabakata varıldığını açıkladı.
“ŞU ANDA ADADA İSTENEN ÇÖZÜM ATMOSFERİ YOK, BUNU OLUŞTURMAK İÇİN ÇABA GEREKİYOR”
Cumhurbaşkanı Erhürman, kamuoyuyla daha önce paylaştıkları yaklaşımı yineleyerek, “Şu an itibariyle maalesef adada arzu ettiğimiz şekilde bir çözüm atmosferi olmadığını, bu atmosferin yaratılması için çaba ortaya koymamız gerektiğini söyledik” dedi. Bu çerçevede, Ersin Tatar ile Hristodulidis’in Cenevre ve New York’ta görüştüğü konuların masada olduğunu, o noktadan devam edilmesi ve çözüm için çaba sarf edilmesi gerektiğini vurguladı.
Erhürman, öngörülen 5+1 toplantısının takviminin belli olmadığını, eğer mümkün olursa Holguín adaya gelmeden önce “belli başlı konularda bazı uzlaşmalar sağlanmasının” hem Holguín ile yapılacak görüşmeler hem de 5+1 için olumlu bir atmosfer yaratacağını aktardı. Bu öncelikli konular arasında “yeni geçiş noktalarının açılması” ile “ara bölgedeki solar panelin devreye sokulması” başlıklarının da bulunduğunu belirtti.
ON MADDELİK ÇÖZÜM ATMOSFERİ ÖNERİLERİ
Erhürman, iki lider arasında çözüm atmosferinin oluşturulması amacıyla on maddelik bir öneri paketi sunduklarını söyledi ve maddeleri ayrıntılarıyla aktardı.
İlk madde olarak, karma evliliklerden doğan çocukların vatandaşlık hakkı, karma evlilik eşlerinin Kıbrıs’ın güneyinde araç kullanma sorunu ve Kıbrıs’ın kuzeyinde doğan çocukların Kıbrıs’ın güneyine geçememesi meselelerini ele aldıklarını söyledi.
İkinci madde olarak Metahan geçiş noktasında kabin sayısının üçe çıkarılması ve her kabinde sürekli görevli bulunması talebini ilettiklerini aktardı. Buna ek olarak Bostancı ve Derinya geçişlerinde seyri-sefer çıkarma olanağının tanınmasının geçişleri rahatlatacağını ifade etti.
Üçüncü maddede, yeni kurulan Gençlik Teknik Komitesi kapsamında U14 takımlarının dostluk maçları yapmasının pozitif atmosfer yaratacağını belirtti.
Dördüncü maddede, Kayıp Şahıslar Komitesi’ne ilişkin son dönemde yaşanan bayrak yakma ve Avrupa Parlamentosu’ndaki tartışmaların olumsuz etkilerine dikkat çekerek, iki liderin Komite’ye ortak bir ziyaret yapmasını önerdi.
Beşinci maddede, mülkiyet konusunda gerçekleştirilen tutuklamalar ve yargılamaların süreci zehirlediğini ifade etti.
Altıncı maddede Yeşil Hat Tüzüğü üzerindeki ticarette yaşanan bürokratik sıkıntıları, ticaret hacmindeki düşüşün bu sıkıntıları açıkça gösterdiğini aktardı.
Yedinci maddede, Bureau Veritas ile imzalanması beklenen sözleşmenin gerçekleşmemesi nedeniyle Ellim konusunda ilerleme sağlanamadığını söyledi.
Sekizinci maddede, 2017 Crans-Montana sonrasında kaldırılan AB Uyum Komitesi’nin yeniden kurulmasını, çözüm süreci için önemli olduğunu belirtti.
Dokuzuncu maddede, Kıbrıs Türk ve Kıbrıs Rum güvenlik kuvvetleri arasında bir iletişim kanalı kurulmasını önererek bunun ara bölgede yaşanan sorunların çözümünde etkili olacağını söyledi.
Onuncu ve son maddede ise, kısa süre sonra ara bölgede gerçekleştirilecek Metahan yol genişletme çalışmasının başlangıcında iki liderin birlikte bulunmasının pozitif mesaj vereceğini iletti.
DÖRT MADDELİ ÇÖZÜM METODOLOJİSİ RESMEN SUNULDU
Erhürman, uzun süredir kamuoyuna açıkladıkları dört maddelik müzakere metodolojisini ilk kez BM ve Hristodulidis’e resmi olarak sunduklarını belirtti. Maddelerin daha önce defalarca açıklandığını söyleyen Erhürman, soru gelmesi halinde yeniden aktarabileceğini ifade etti.
“GÜNEY’İN AB DÖNEM BAŞKANLIĞI SÜRECİ BU KONUDA MAZERET OLMAZ”
Erhürman, Hristodulidis’in kendisine 1 Ocak’tan itibaren Kıbrıs’ın güneyinin AB dönem başkanlığını üstlenmesinin Kıbrıs sorununu ikinci plana atmayacağı mesajını verdiğini, bunun kendileri açısından olumlu bir not olduğunu vurguladı.
“5+1’E ELİMİZ BOŞ GİTMEK İSTEMİYORUZ”
Erhürman, “Bir 5+1 gerçekleşecekse buna elimiz boş gitmek istemiyoruz” diyerek, Cenevre ve New York süreçlerinde olduğu gibi sonuç alınamayan bir toplantı yaşanmasını istemediklerini dile getirdi. Bu nedenle bazı konularda ilerleme sağlanmasının zorunlu olduğunu belirtti.
Erhürman, görüşmede karşılıklı geri bildirim yapılmadığını aktararak, bunun diplomatik teamüller gereği de doğru olmayacağını söyledi. “Benim söylediklerime o yanıt vermedi, onun söylediklerine de ben yanıt vermedim” diyerek, karşı tarafın görüşlerinin kendi basın toplantısında açıklanacağını ifade etti.
“SUÇLAMA OYUNUNA GİRMEYECEĞİM AMA DİĞER KONULARDA GEREKTİĞİNDE SERTLEŞİRİM”
Cumhurbaşkanı Erhürman, önyargı ve karşılıklı suçlama dilinden kaçınacaklarını yineledi. “Blame game oynamak istemiyoruz” diyerek, rahatsızlık yaratan “trigger words”den kaçınılması gerektiğini söyledi. Ancak görüşme masası dışındaki gelişmelerde, örneğin askeri anlaşmalar veya kayıp şahıslar komitesiyle ilgili olaylarda, gerektiğinde sert açıklamalar yapacağını belirtti.
SÜRECİN TEMSİLCİSİ MEHMET DANA
Erhürman, süreci Cumhurbaşkanlığı Müsteşarı Mehmet Dânâ’nın yürüteceğini, Kıbrıs’ın güneyinin temsilcisinin ise Menelaos Menelao olduğunu söyledi. Şu an kapsamlı bir müzakere başlamadığı için Dânâ’ya “özel temsilci” denmesini doğru bulmadığını vurguladı.