Norveç genelinde dün gerçekleştirilen milletvekili seçimlerini “sol blok” önde tamamladı.
2025 seçimlerinde “sol blok” olarak ifade edilen partiler arasında Kızıllar (Rødt, R), Sosyalist Sol Parti (Sosialistisk Venstreparti, SV), İşçi Partisi (Arbeiderpartiet, AP), Merkez Partisi (Senterpartiet, SP) ve Yeşiller Partisi (Miljøpartiet De Grønne, MDG) yer alırken, “sağ blok” olarak ifade edilen partiler arasında Hristiyan Halk Partisi (Kristelig Folkeparti, KRF), Sol Parti (Venstre, V), Sağ Parti (Høyre, H), ve İlerleme Partisi (Fremskrittspartiet, FRP) yer alıyor.
Toplamda 22 siyasi partinin katıldığı ve seçmen sayısının yaklaşık 4 milyon olduğu seçimlerde, 2021 seçimlerinde de parlamentoya temsilci göndermeye hak kazanmış olan 9 partinin dışında meclise girme imkanı bulan başka parti olmadı.
Seçimlere katılım yüzde 78,8 civarında gerçekleşirken, erken oy verme oranları da rekor kırdı. 2025 yılında ülke genelinde yüzde 62,5 oranında erken oy verildi.
Henüz kesinleşmemiş olan seçim sonuçlarına göre, 169 koltuklu Norveç parlamentosunda sosyal demokrat parti AP 53, aşırı sağ parti FRP 48 ve muhafazakar parti Høyre 24 koltuk sahibi oldu. Böylelikle toplamda sol blok 88, sağ blok 81 koltuk sahibi olmuş oldu.
İŞÇİ PARTİSİ OYLARI YENİDEN ARTTI, IRKÇI PARTİDEN DİKKAT ÇEKİCİ YÜKSELİŞ
Başbakan Jonas Gahr Støre liderliğindeki AP, son seçimlerde düşmüş olan oy oranını bu seçimlerde yeniden yükselterek birinci parti oldu. AP, 2021 yılında sahip olduğu yüzde 26,3 oy oranı ile son yıllarda aldığı en düşük oy oranına sahip olmuştu. Eski NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg de azınlık hükümetinde AP bünyesinde maliye bakanı olarak görev yapmıştı.
Bu seçimlerde dikkat çeken bir diğer gelişme ise Sylvi Listhaug liderliğindeki yabancı düşmanı ve ayrımcı FRP’nin yükselişi oldu. Aşırı sağ parti, 2021 seçimlerine göre bu seçimlerde 27 koltuk daha fazla kazandı.
NATO KARŞITI PARTİ YÜKSELİŞİNE DEVAM EDİYOR
Bununla birlikte, 2013-2021 yılları arasında Norveç Başbakanlığı yapmış olan Erna Solberg’in liderliğindeki Høyre’nin düşüşü bu seçimlerde de devam etti. Høyre, 2021 seçimlerine göre 12 koltuk daha az kazandı.
Öte yandan 2021 seçimlerinde ilk defa yüzde 4’lük seçim barajını1 geçen Kızıllar partisi, bu seçimlerde de yükselişine devam ederek 9 koltuk kazandı. Kızıllar, ülkede NATO’dan çıkılması taraftarı olan tek parti olmasıyla dikkat çekiyor.
VARLIK FONUNUN İSRAİL YATIRIMLARI KAMPANYANIN ODAK NOKTASIYDI
İşçi Partisi, bir önceki döneminde yükselen enflasyon, yükselen faiz oranları ve vergi kaçakçılığı, etik ihlalleri ve açıklanmayan hisse senedi alım satımları nedeniyle bir dizi bakan istifalarının yaşandığı çalkantılı olaylarla karşı karşıya kalmıştı.
Norveç’teki son seçim kampanyası yaşam maliyeti, eşitsizlik, kamu hizmetleri ve vatandaşların ne kadar vergi ödemesi gerektiği etrafında şekillendi.
Ancak, ülkenin 2 trilyon dolarlık egemen varlık fonunun İsrail’e yaptığı yatırımlar konusundaki tartışma, kampanyanın başlangıcında odak noktası haline geldi. O zamandan beri fon, İsrail savaş uçaklarına bakım sağlayan bir jet motoru şirketinde hisse sahibi olduğu yönündeki medya haberlerinin ardından en az 11 şirketten hisselerini çekti.
Fon, daha önce yalnızca iki İsrail şirketinden hisselerini çekmişti.
Norveç’in varlık fonu ayrıca, İsrail yetkililerinin Gazze ve İsrail işgali altındaki Batı Şeria’da şirketin ürünlerini, özellikle de buldozerleri kullanması nedeniyle etik gerekçelerle Caterpillar’dan hisselerini çekti.