Taliban’ın en üst düzey lideri Hibatullah Ahundzada’nın, kadınların sadece modern eğitim değil, dini eğitim dahi almamalarını talep ettiği bildirildi. Ahundzada, iki hafta önceki kabine toplantısında, kadınların dini okullara gitmesinin “dini meşruiyeti olmadığını” savunarak böyle bir yasak istedi.
Hibatullah Ahundzade emsal olarak İslam’ın üçüncü halifesi dönemini örnek gösterdi. Afganistan’ın yurt dışında faaliyet gösteren haber kaynaklarına göre bu tutum, kabinedeki birçok ismi hayal kırıklığına uğrattı. Haber kaynakları kabinede bulunan hiçbir üyenin Şeyh’in görüşüne karşı argüman sunmaya cesaret edemedini kaydetti.
Bu kararnameyle birlikte Taliban, kadın ve kız çocuklarının ortaokul, üniversite ve özel eğitim merkezlerine girmesini zaten yasaklamıştı. Böylece, din eğitimi de kapsama eklendi ve kadınlara yönelik tamamen eğitim yasağı uygulanmış oldu.
EĞİTİM HAKKININ AŞAMALI TASFİYESİ: TALİBAN’IN TARİHSEL YASAKLAR LİSTESİ
Sol Haber’e göre Taliban iktidara geldiği ilk günden itibaren eğitimle alakalı faaliyetleri birden yasaklamadı. Bunu zamana yayan Taliban iktidarı Afganistan’da kadınların eğitimini aradan geçen dört yılın ardından tamamen ortadan kaldırmış oldu.
• 15 Ağustos 2021 – Taliban, Afganistan’da iktidarı ele geçirdi. Eğitim ve kadın haklarına saygı vaat edilse de, kısa sürede kısıtlamalar başladı.
• Eylül 2021 – İlk olarak, ortaokul üstü kız öğrenciler okula alınmadı. Karma eğitim ve fiziksel temasa dayalı önlemler bahanesiyle yalnızca erkek öğrenciler yeniden kabul edildi.
• Mart 2022 – Taliban, kız öğrencilerin ortaokula (7. sınıf ve üstü) dönüşüne dair planı ani bir şekilde iptal etti. Artık altıncı sınıf, kızlar için tamamlanabilecek en yüksek seviye olarak kaldı.
• Aralık 2022 – Kadınları üniversiteden resmen yasakladı. 20 Aralık’ta kısıtlama duyuruldu; ertesi gün (21 Aralık), dini eğitim dahil tüm eğitim kurumlarına kadın ve kızların girişine yasak getirildi. Kadın eğitimciler de yasaktan etkilendi.
• 2024–2025 – Dini okullar da artık son seçenek olmaktan çıkarıldı. Bu yıl, yaklaşık 2,2 milyon kız çocuğu, kızlara yönelik orta ve yüksek eğitimde tamamen yoksun bırakıldı.
Bu gelişmeler, Taliban’ın eğitim hakkını sistematik ve aşamalı bir şekilde tırpanladığını gösteriyor. Modern eğitimdeki yasaklar ardından dini eğitimi de kapsayan yeni kararname, kadınların kamu alanında yer almasını tamamen ortadan kaldırma amacını ortaya koyuyor.