Türkiye ile Kazakistan arasında dün 20 yeni anlaşma sağlandı. Türkiye Cumhurbaşkanı Erdoğan ve Kazakistan Cumhurbaşkanı Tokayev görüşmenin ardından basın toplantısı düzenledi. Cumhurbaşkanı Erdoğan konuşmasında, “Türk dünyasının asli ve ayrılmaz bir unsuru olan Kıbrıs Türkleriyle de dayanışmamızı güçlendirmeye devam ediyoruz” dedi.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan dün Saray’da Kazakistan Cumhurbaşkanı Tokayev ile baş başa görüşmesi ve Türkiye-Kazakistan Yüksek Düzeyli Stratejik İşbirliği Konseyi 5. Toplantısı’na katılmasının ardından çeşitli alanlardaki anlaşmaların imza törenine başkanlık etti ve ortak basın toplantısı düzenledi.
Tokayev ve heyetini, Türkiye-Kazakistan Yüksek Düzeyli Stratejik İşbirliği Konseyi 5. Toplantısı vesilesiyle Ankara’da misafir etmekten memnuniyet duyduğunu ifade eden Erdoğan, şunları söyledi:
“Hatırlayacaksınız, 2019’da Stratejik Ortaklığımızı ilan ettiğimiz Kazakistan ile münasebetlerimizi üç yıl önce Geliştirilmiş Stratejik Ortaklık düzeyine yükseltmiştik. Kazakistan, bölgenin en büyük ekonomisi, bizim de bölgedeki en büyük ticari ortağımız. Ticaret hacminde 15 milyar dolar seviyesini hedef alarak yolumuza devam ediyoruz.”
Türkiye’nin Kazakistan’daki yatırımlarının 5 milyar dolar seviyesine ulaştığını, Kazakistan’ın Türkiye’deki yatırımlarının ise 1,5 milyar dolara yaklaştığını vurgulayan Erdoğan, şöyle konuştu:
“Müteahhitlik firmalarımız bugüne kadar 30 milyar dolar değerinde 500’ün üzerinde projeyi başarıyla üstlendi. Bugün de savunmadan enerjiye, ulaştırmadan bilim ve teknolojiye çok geniş bir yelpazede görüş alışverişimiz oldu. Neticede biraz önce şahit olduğunuz 20 belgeyi imzaladık. Madencilik ve nadir toprak elementleri gibi bu sektörlerde işbirliği imkanlarını değerlendirdik. Daha fazla miktarlarda Kazak petrolünün ülkemiz üzerinden dünya pazarlarına ulaştırılmasının yollarını ele aldık. İpek Yolu’nun günümüzdeki karşılığı olan Hazar Geçişli Orta Koridor’un kullanımı ve geliştirilmesi hususunda yapabileceklerimizi istişare ettik.”
Tokayev ile askeri ve savunma sanayi işbirliğini daha ileriye taşıyacak somut projeleri de görüştüklerini bildiren Erdoğan, şunları kaydetti:
“Güvenlik işbirliği ve FETÖ başta olmak üzere terör örgütleriyle mücadele konuları da gündem başlıklarımız arasında yer aldı. Ülkemizi ziyaret eden Kazak turist sayısı her geçen yıl artıyor. Geçtiğimiz sene 900 bine yakın Kazak kardeşimizi ülkemizde ağırladık. Ülkemizden de Kazakistan’a yönelik bir teveccüh olduğunu görüyoruz. Kazakistan, Türk vatandaşlarına vize muafiyet süresini 90 güne çıkardı. Bu karardan dolayı değerli kardeşim Tokayev’e teşekkür ediyorum. Eğitim ve kültür konuları her zaman olduğu gibi yine gündemimizdeydi. İlk kapsamlı ortak projemiz olan Hoca Ahmet Yesevi Uluslararası Türk-Kazak Üniversitesi 30 yılı aşkın süredir 100 binden fazla mezun verdi. Şimdi de Sayın Tokayev’in desteğiyle Türkiye Maarif Vakfı’nın Astana ve Almatı’da birer okul açma çalışmalarına başladığının müjdesini buradan vermek isterim. Ayrıca, Gazi Üniversitesi de Güney Kazakistan Pedagoji Üniversitesinde bir şube açacak.”
‘KIBRIS TÜRKLERİ’ MESAJI
Bu yılın Kazakistan’ın milli şairi, Kazak halkının büyük dahisi, mütefekkir Abay Kunanbayev’in 180’inci doğum yıl dönümü olduğunu hatırlatan Erdoğan, Kunanbayev’i rahmetle yad etti.
Doğu Akdeniz’den Türkistan’ın en ücra köşelerine uzanan coğrafyada, “Dilde, fikirde, işte birlik” şiarıyla hareket ettiklerini belirten Erdoğan, “Gerek ikili ilişkiler, gerek aile meclisimiz olan Türk Devletleri Teşkilatı bünyesinde, Türk dünyasının güçlenmesi için birlikte çalışıyoruz.” dedi.
Kazakistan’ın, Türk Devletleri Teşkilatı’nın 2026’daki Gayriresmi Zirvesine Türkistan’da ev sahipliği yapacak olmasından memnuniyet duyduğunu dile getiren Erdoğan, “Türk dünyasının asli ve ayrılmaz bir unsuru olan Kıbrıs Türkleriyle de dayanışmamızı güçlendirmeye devam ediyoruz. Biraz önce Sayın Tokayev ile kabul ettiğimiz ortak bildiride Kıbrıs Türklerinin eşit ve özden gelen haklarına saygı duyulmasını özellikle istişare ettik. Cumhurbaşkanı Sayın Tokayev ile dünyanın içinden geçmekte olduğu bu zorlu süreçte bölgesel ve uluslararası meseleleri de değerlendirdik.” ifadelerini kullandı.
Gazze başta olmak üzere Rusya-Ukrayna savaşı ve Afganistan gibi başlıklarda görüş alışverişinde bulunduklarını bildiren Cumhurbaşkanı Erdoğan, şunları kaydetti:
“Terör devleti İsrail, 22 aydır Filistin halkını canice katlediyor. 360 kilometrekareye hapsettiği Gazzeli kardeşlerimize soykırım uyguluyor. Gazze’den, Nazi kamplarından çok daha kötü daha vahşi ve insanlık dışı fotoğraflar geliyor. Tüm dünyanın gözleri önünde bir halk açlık ve susuzlukla öldürülüyor. Gazze’deki insani durum felaket boyutundadır. Masum çocuklar ya açlıktan ya da İsrail işgal güçlerinin silahlarından çıkan kurşunlardan dolayı can vermektedir. İsrail’in açlığı özellikle Filistinlilere karşı bir silah olarak kullanması, bunların insanlıktan nasibini almadıklarının en açık göstergesidir. Bu barbarlık karşısında İslam ülkeleri başta olmak üzere herkesin, vicdan sahibi tüm ülkelerin tüm halkların sesini daha fazla yükseltmesi şarttır. Biz bu konuda ne yapılması gerekiyorsa yapmaya devam edeceğiz. Gazze halkına soykırım uygulayanların hukuk ve tarih önünde hesap verdiği günleri de inşallah göreceğiz.”
Kazakistan Cumhurbaşkanı Tokayev ve heyetine, Türkiye’yi ziyaretleri için bir kere daha teşekkür eden Erdoğan, sözlerini şöyle tamamladı:
“Kıymetli kardeşim, Türkiye’nin yakın bir dostu olduğunu göreve geldiği günden bu yana attığı kararlı adımlarla ortaya koymuştur. Kendisine Türkiye-Kazakistan kardeşliğine yaptığı eşsiz katkılardan dolayı devlet nişanımızı tevcih edeceğiz. Rabbim dayanışmamızı, muhabbetimizi daim eylesin diyorum. Bu düşüncelerle konsey toplantımızın hayırlara vesile olmasını diliyor, buradan kardeş Kazakistan’a sağlık esenlik ve refah dileklerimi iletiyorum.”
NİŞAN VERİLDİ
Erdoğan’ın Tokayev onuruna verdiği yemek öncesi “Devlet Nişanı Tevcih Töreni” düzenlendi.
Törende, iki ülkenin milli marşlarının okunmasının ardından Cumhurbaşkanı Erdoğan, Kazakistan’ın, Tokayev’in dirayetli liderliğinde bölgesinde barış ve istikrar kaynağı haline geldiğini söyledi.
Kazakistan’ın başarılarından, Türkiye ve Türk kardeşleri olarak gurur duyduklarını belirten Erdoğan, şunları kaydetti:
“Sayın Cumhurbaşkanı kendi ülkesinde büyük bir dönüşüme imza atarken Türkiye-Kazakistan ilişkilerinin güçlenmesine de emek verdi. Yüksek Düzeyli Stratejik İşbirliği Konseyimizin 5’inci Toplantısı’nı başarılı şekilde icra ettik, önemli anlaşmaları akdettik. Kazakistan’ın, Türk Devletleri Teşkilatımızın kurumsallaşmasına yönelik katkılarını da takdirle karşılıyorum.
Aziz kardeşim, aramızdaki tarih ve kader birliği öyle sağlamdır ki Kazakistan’ı tanıyan ilk ülke Türkiye olmuştur.
Bu sene, Türkiye-Kazakistan diplomatik ilişkilerinin kuruluşunun 33’üncü yılını idrak ediyoruz. İlişkilerimizin bugünkü mükemmel seviyesine ulaşmasının önünü açan müstesna liderliğinizle aramızdaki dostluk ve kardeşlik bağlarının daha da güçlendirilmesine yönelik samimi bir irade sergilediniz. Türkiye’nin ve Türk milletinin kara gün dostu olduğunuzu 6 Şubat depremleri başta olmak üzere son yıllarda defalarca gösterdiniz. İşte tüm bu nedenlerle Türkiye Cumhuriyeti’nin en yüksek nişanı olan Devlet Nişanımızı size tevcih etmekten büyük bir bahtiyarlık duyuyorum. Devlet Nişanımızı ülkelerimiz arasındaki sarsılmaz kardeşliğin güçlü bir nişanesi olarak göreceğinize ve taşıyacağınıza inanıyorum. Rabb’im kardeşliğimizi, muhabbetimizi daim eylesin.”
Konuşmaların ardından Erdoğan, Tokayev’e Türkiye Cumhuriyeti Devlet Nişanı tevcih etti.
20 ANLAŞMA İMZALANDI
Erdoğan ve Tokayev’in baş başa görüşmelerinin ve Yüksek Düzeyli İşbirliği Konseyi 5. Toplantısı’na başkanlık etmelerinin ardından, iki ülke arasındaki ortak anlaşmalar imza altına alındı.
Bu kapsamda, “Türkiye-Kazakistan Yüksek Düzeyli Stratejik İşbirliği Konseyi Beşinci Toplantısı Kararı” ile “Türkiye-Kazakistan Yüksek Düzeyli Stratejik İşbirliği Konseyi Beşinci Toplantısı Ortak Bildirisi”, Cumhurbaşkanı Erdoğan ve Kazakistan Cumhurbaşkanı Tokayev tarafından imzalandı.
“Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı (TPAO) ile NC Kazmunaygaz JSC Arasında İşbirliği Anlaşması”nı, TPAO Yönetim Kurulu Başkanı Ahmet Türkoğlu ve NC Kazmunaygas JSC Yönetim Kurulu Başkanı Askhat Khassenov imzaladı.
“Orta Koridor Demiryolu Güzergahı Üzerinden Yük Taşımacılığı için İş Birliği ve İş Geliştirme Anlaşması” TCDD Taşımacılık AŞ Genel Müdürü Ufuk Yalçın ile Pasifik Eurasia Lojistik Şirketi Yönetim Kurulu Başkan Vekili Erol Erkan ve Yönetim Kurulu Başkanı Talgat Aldybergenov tarafından imza altına alındı.
“Anadolu Ajansı (AA) ile Kazakistan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı İdaresi Cumhurbaşkanlığı Televizyon ve Radyo Kompleksi’nin Ekonomik Yönetim Hakkına Sahip Cumhuriyet Devlet Teşebbüsü (TRC) Arasında İş Birliği Anlaşması”nı, AA Yönetim Kurulu Başkanı ve Genel Müdürü Serdar Karagöz ile TRC Direktörü Raushan Kazhibayeva imzaladı.
“Türkiye Cumhuriyeti Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) ile Kazakistan Cumhuriyeti Mali Piyasa Düzenleme ve Geliştirme Ajansı Arasında Mutabakat Zaptı”na BDDK Başkanı Şahap Kavcıoğlu ve Kazakistan Cumhuriyeti Mali Piyasa Düzenleme ve Geliştirme Ajansı Başkanı Madina Abylkassymova tarafından imzalandı.
“Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanlığı ile Kazakistan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı Merkezi İletişim Servisi Arasında Medya ve Enformasyon Alanında İş Birliğine İlişkin Mutabakat Zaptı”nı Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanı Burhanettin Duran ile Kazakistan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı Merkezi İletişim Servisi Direktörü Askar Umarov imzaladı.
“Türkiye Cumhuriyeti Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı ile Kazakistan Cumhuriyeti Ulaştırma Bakanlığı Arasında Uluslararası Karayolu Taşımacılığı Alanında İşbirliğine İlişkin Mutabakat Zaptı”na Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Abdulkadir Uraloğlu ve Kazakistan Ulaştırma Bakanı Nurlan Sauranbayev tarafından imza altına alındı.
“Türkiye Cumhuriyeti Ticaret Bakanlığı ile Kazakistan Cumhuriyeti Sanayi ve İnşaat Bakanlığı Arasında Serbest/Özel Ekonomik Bölgeler Alanında İşbirliğine İlişkin Niyet Beyanı”na, Ticaret Bakanı Ömer Bolat ve Kazakistan Sanayi ve İnşaat Bakanı Yersayin Nagaspayev imza attı.
“Türkiye Cumhuriyeti Ticaret Bakanlığı ile Kazakistan Cumhuriyeti Ticaret ve Entegrasyon Bakanlığı Arasında Ticari ve Ekonomik İlişkilerin Geliştirilmesine İlişkin Mutabakat Zaptı”nı, Ticaret Bakanı Ömer Bolat ve Kazakistan Cumhuriyeti’nin Türkiye Cumhuriyeti nezdindeki Olağanüstü ve Tam Yetkili Büyükelçisi Yerkebulan Sapiyev imzaladı.
“Türkiye Cumhuriyeti Sanayi Ve Teknoloji Bakanlığı ile Kazakistan Cumhuriyeti Dijital Kalkınma, İnovasyon ve Havacılık Sanayii Bakanlığı Arasında Yapay Zeka, İnovasyon ve Uzay Faaliyetleri Alanlarında İşbirliğine İlişkin Mutabakat Zaptı”na, Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mehmet Fatih Kacır ve Kazakistan Dijital Kalkınma, İnovasyon ve Havacılık-Uzay Sanayii Bakanı Jaslan Madiyev tarafından imza koyuldu.
“Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile Kazakistan Cumhuriyeti Hükümeti Arasında Bilim ve Teknoloji Alanında İşbirliği Uygulama Protokolü”ne, Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mehmet Fatih Kacır ile Kazakistan Eğitim Bakanı Gani Beisembayev imza attı.
“Türkiye Cumhuriyeti Sağlık Bakanlığı Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu ile Kazakistan Cumhuriyeti Sağlık Bakanlığı Tıbbi ve İlaç Kontrol Komitesi’nin ‘Ulusal İlaç ve Tıbbi Cihaz Uzmanlık Merkezi’ Ekonomik Yönetim Hakkına Sahip Cumhuriyet Devlet İşletmesi Arasında Mutabakat ve İşbirliği Zaptı”nı, Sağlık Bakanı Kemal Memişoğlu ile Kazakistan Cumhuriyeti’nin Türkiye Cumhuriyeti nezdindeki Olağanüstü ve Tam Yetkili Büyükelçisi Yerkebulan Sapiyev imzaladı.
“Türkiye Cumhuriyeti Sağlık Bakanlığına Bağlı Kuruluş Olan Türkiye Sağlık Enstitüleri Başkanlığı ile Kazakistan Cumhuriyeti Sağlık Bakanlığına Bağlı Olan Salidat Kairbekova Sağlık Geliştirme Ulusal Araştırma Merkezi Arasında İş Birliği Mutabakat Zaptı”na, Sağlık Bakanı Kemal Memişoğlu ile Kazakistan Cumhuriyeti’nin Türkiye Cumhuriyeti nezdindeki Olağanüstü ve Tam Yetkili Büyükelçisi Yerkebulan Sapiyev imza attı.
Türkiye Maarif Vakfı ile İbray Altınsarin Milli Eğitim Akademisi arasında “Kazakistan Cumhuriyetinde Eğitim Faaliyetlerinin Başlatılmasına Dair Mutabakat Zaptı”na, Milli Eğitim Bakanı Yusuf Tekin ile Kazakistan Eğitim Bakanı Gani Beisembayev imza koydu.
“Türkiye Cumhuriyeti Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı ile Kazakistan Cumhuriyeti Enerji Bakanlığı Arasında Enerji Alanında İşbirliğine İlişkin Mutabakat Zaptı”nı, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Alparslan Bayraktar ile Kazakistan Enerji Bakanı Yerlan Akkenzhenov imzaladı.
“Türkiye Cumhuriyeti Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı ile Kazakistan Cumhuriyeti Sanayi ve İnşaat Bakanlığı Arasında Madencilik Alanında İşbirliğinin Geliştirilmesine İlişkin Mutabakat Zaptı”na Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Alparslan Bayraktar ile Kazakistan Sanayi ve İnşaat Bakanı Yersayin Nagaspayev imza attı.
“Türkiye Cumhuriyeti Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı ile Kazakistan Cumhuriyeti Sanayi ve İnşaat Bakanlığı Arasında Şehircilik Alanında İşbirliğine İlişkin Mutabakat Zaptı”nı, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Murat Kurum ile Kazakistan Sanayi ve İnşaat Bakanı Yersayin Nagaspayev imzaladı.
“Türkiye Cumhuriyeti Adalet Bakanlığı ile Kazakistan Cumhuriyeti Adalet Bakanlığı Arasında Adalet Alanında İş Birliği Mutabakat Zaptı”na, Adalet Bakanı Yılmaz Tunç ile Kazakistan Cumhuriyeti’nin Türkiye Cumhuriyeti nezdindeki Olağanüstü ve Tam Yetkili Büyükelçisi Yerkebulan Sapiyev tarafından imza atıldı.
“Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile Kazakistan Cumhuriyeti Hükümeti Arasında Lübnan’daki BM Geçici Gücü Misyonu (UNIFIL) Kapsamındaki İşbirliğine İlişkin Teknik Anlaşma”, Milli Savunma Bakanı Yaşar Güler ile Kazakistan Başbakan Yardımcısı ve Milli Ekonomi Bakanı Serik Zhumangarin tarafından imzalandı.