Bugün Kıbrıs
New York’taki genişletilmiş 5+1 formatlı gayriresmi Kıbrıs toplantısının ardından yapılan açıklamalarda, taraflar arasında somut ilerleme kaydedilemediği net bir şekilde ortaya kondu. Cumhurbaşkanlığındaki Ersin Tatar, toplantı sonrasında düzenlediği basın toplantısında bu durumu şu ifadelerle dile getirdi: “Mart ayında üzerinde mutabık kalınan ve BMGS Guterres tarafından basın toplantısında ‘yeni bir atmosfer’ olarak nitelendirilen 6 girişimde ilerleme sağlama konusundaki tam bağlılığımı her zaman korudum. Ancak üzücüdür ki, beklediğimiz ilerlemeyi göremedik.”
Tatar, özellikle dört yeni sınır kapısı açılması girişiminin sonuçsuz kalmasını vurguladı: “Her iki tarafa fayda sağlayacak, Metehan’daki trafik yoğunluğunu çözecek ve iki toplum arasında ekonomik ve sosyal etkileşimi teşvik edecek şekilde, Lefkoşa’nın doğusundaki Haspolat ve Akıncılar’da araçlı sınır kapısı açılmasına dair somut teklifimi yineledim. Fakat Rum lider, bu konuda sözünü tutmadı.”
Mülkiyet konusunda da Kıbrıs Rum Yönetimi’ne eleştiriler yönelten Tatar, “Rum tarafının mülkiyetle ilgili eylemleri, iki halk arasındaki ilişkilere zarar vermekte ve ekonomimize darbe vurmayı hedeflemektedir. Halkımı izole etme ve yıldırma politikası, yeni atmosferde girişimlerde ilerleme hedefimize hizmet etmemekte” dedi.
Rum tarafının üst düzey temasları engelleme çabalarına da dikkat çekti: “Üzücüdür ki, Rum yönetimi ayrıca yabancı üst düzey yetkililerin Kıbrıs Türk tarafı ile temas kurmasını engellemeyi amaçlayan sistematik bir kampanyasını doruk noktasına çıkarmıştır. Bu, bizi birbirimizden ve güven inşa etmekten uzaklaştırma tehdidi taşımaktadır.”
Toplantıya olumlu gündemle geldiklerini ancak Rum tarafının tutumunun süreci tıkadığını belirten Tatar, “Sağduyu ve aklın galip geleceği ümidiyle olumlu bir yaklaşım sergiledik. Ama ne yazık ki Rum tarafının pozisyonu ilerlemeye engel oldu,” ifadelerini kullandı.
6 yeni girişim önerisi sunduklarını hatırlatan Tatar, bunların arasında “Kıbrıs adasının sismik haritalanması”, “mikroplastikleri temizleme ve haritalama girişimi”, “hava kalitesi izleme girişimi” gibi başlıklar olduğunu belirtti. Ancak bu alanlarda da kayda değer ilerleme olmadığını söyledi: “Bu olumsuz duygular, bizi birbirimizden ve güven inşa etmekten uzaklaştırma tehdidi taşımaktadır. Bu nedenle, bu olaylar daha geç olmadan sona ermelidir.”
Tatar konuşmasının devamında, BM Genel Sekreteri’nin kısa bir süre önceki basın toplantısında da belirttiği üzere, bir sonraki toplantıya kadar çalışmak üzere; Sivil Toplum için Danışma Organı, Kültürel Eserlerin Değişimi, Hava Kalitesi İzleme Girişimi ve Mikroplastik Toplantısı üzerinde anlaştıklarını kaydetti.
Kıbrıs Türk Tarafının mayın temizleme konusunda tutumunun net olduğunu belirten Tatar, “Mayınsız Bir Kıbrıs için kararlıyım! Tek bir şüphe veya bahane olmaksızın! Özellikle bu hedefi insanlığa, mayınsız dünya idealine katkı olarak çok değerli buluyorum” diye konuştu.
Enerji konusunda da benzer bir tıkanıklık yaşandığını şu sözlerle aktardı: “Ara Bölgede güneş enerji santrali kurulması girişimi, ortak yarar ve çevresel işbirliği açısından umut vaat ediyordu. Ancak Rum tarafının üretilen elektriğin doğrudan kontrolü ve yalnızca kendi şebekelerine aktarılmasında ısrar etmesi sebebiyle ilerleme kaydedilemedi.”
Eylül ayında BM Genel Kurulu sırasında Kıbrıslı liderlerin üçlü görüşme yapmasının planlandığını, beşli formatta yeni bir toplantının ise seçimlerden sonra gerçekleşebileceğini belirten Tatar, “Bugün geldiğimiz noktada, federal çözüm modeliyle bir yere varılamayacağı açıkça görülmüştür” diyerek pozisyonlarının değişmediğini yineledi. “Egemenlikten taviz veremeyiz çünkü bunun geri dönüşü yoktur,” diye de ekledi.
Tatar, “Beklediğimiz ilerlemeler olmadı. Rum tarafının mevcut tutumu yeni süreci tıkamaktadır. Kıbrıs Türk tarafı olarak sağduyu ve yapıcı önerilerle masadayız, ancak sürecin ilerleyebilmesi için karşı tarafın da samimi adımlar atması şart.” ifadelerini kullandı.