GRECO’nun üst düzey heyeti, 18 Haziran’da Ankara’da Adalet Bakanı Yılmaz Tunç, Adalet Bakan Yardımcısı Hurşit Yıldırım, Yargıtay Birinci Başkanvekili Adem Albayrak, Hakimler ve Savcılar Kurulu (HSK) üyeleri ile TBMM Başkanvekili Bekir Bozdağ ve diğer üst düzey yetkililerle bir araya geldi.
SADECE 3 TAVSİYE TAM OLARAK UYGULANDI
Türkiye basından yer alan haberlere göre heyet, ziyaret sırasında sağlanan bilgileri memnuniyetle karşıladığını ve Türkiye’nin GRECO tavsiyelerini uygulama konusundaki üst düzey taahhüdünü olumlu bulduğunu belirtti. Ancak, GRECO’nun 2016’da yayımladığı ve 15 Temmuz öncesine tekabül eden Dördüncü Değerlendirme Turu Raporu’ndan bu yana geçen 9 yılı aşkın sürede 22 tavsiyeden yalnızca üçünün tamamen hayata geçirildiğine dikkat çekildi.
Türkiye ayrıca, GRECO tarafından Kasım 2023’te kabul edilen Beşinci Değerlendirme Raporu’nun yayınlanmasına izin vermediği için rapor kamuoyuna sunulmadı. Dolayısıyla,, raporda yer alan değerlendirmeler ve sunulan önerilerin takibi de kamuoyuyla paylaşılmadı.
Türkiye, 15 Temmuz 2016 sözde darbe girişiminin ardından Avrupa Konseyi’nin İşkenceyi Önleme Komitesi’nin hazırlamış olduğu bazı raporların da yayımlanmasına izin vermemişti.
MİLLETVEKİLLERİYLE ALAKALI HİÇBİR TAVSİYE UYGULANMADI
GRECO heyeti, özellikle TBMM üyeleriyle ilgili 7 tavsiyenin hiçbirinin tam olarak uygulanmamasını ciddi bir sorun olarak tanımladı. 2018’den bu yana bu konuda somut bir gelişme rapor edilmediği belirtildi.
Heyet, Meclis’e şu alanlarda acil ve kararlı adımlar atma çağrısında bulundu:
Yasama sürecinde şeffaflığın artırılması, milletvekilleri için bir etik davranış kurallarının kabulü, çıkar çatışmalarının etkin şekilde yönetilmesi, mal bildirimlerinin doğruluğunun denetlenmesi, parlamento dokunulmazlıklarının daraltılması ve milletvekillerine etik danışmanlık ve eğitim verilmesi.
YARGIDA BAZI İLERLEMELER VAR AMA YETERLİ DEĞİL
Yargı ve savcılık hizmetlerine ilişkin olarak bazı olumlu gelişmeler not edildi. GRECO, yargı etiği bildirgesinin kabulü, bağımsızlık ve tarafsızlık ilkelerine bağlılık yemini, etik konularda gizli danışmanlık hizmeti ve disiplin nedeniyle görevden alınmalara karşı itiraz hakkı gibi gelişmeleri memnuniyetle karşıladı.
Ancak heyet, HSK’nın bağımsızlığının güçlendirilmesi, yargı mensuplarının görev güvencesinin sağlanması, Adalet Bakanlığı’nın hakim-savcı atama, geçici görevlendirme ve disiplin süreçlerindeki yetkilerinin kaldırılması ve görev bağışıklığının sınırlandırılması gibi alanlarda somut ilerleme sağlanmasının hayati olduğunu vurguladı.
GRECO, Türkiye’nin tavsiyeleri uygulama ve etkilerini değerlendirme sürecini Mart 2026’da yeniden ele alacak.