Bugün Kıbrıs
Kıbrıs Akademik Diyalog inisiyatifi ile Prof. Dr. Yücel Vural’ın katkısıyla yürütülen “Anayasal Sorunlarda Ortak Fikirlerin Geliştirilmesi” başlıklı çalışmanın sonuç bildirgesi kamuoyuyla paylaşıldı.
Federal yapı için hazırlanan taslakta, Mağusa ve Güzelyurt gibi karma bölgelerde ortak yerel yönetimler kurulması, federal yürütmede yarı başkanlık modeli benimsenmesi ve çapraz oy sisteminin uygulanması öneriliyor.
İŞTE ORTAK FEDERAL MODELİN ANA HATLARI:
Avrupa Birliği’nin Kıbrıs Türk toplumuna yönelik Mali Yardım Programı çerçevesinde desteklenen “Anayasal Konularda Ortak Fikirlerin Geliştirilmesi” başlıklı iki toplumlu proje, Kıbrıs’ta kalıcı barış ve kapsayıcı bir devlet yapısı için çarpıcı öneriler sundu. Proje yürütücülerinin ortak açıklamasında, çözüm vizyonunun artık “federasyon ve bölünme” ikileminden ziyade “kapsayıcı bir devletin inşası” ile “siyasi çıkmaz” arasında olduğu vurgulandı.
ORTAK YEREL YÖNETİMLER VE KARMA BÖLGELER
Açıklamada, toplumsal gerilimleri azaltmak ve iş birliğini artırmak amacıyla Mağusa ve Omorfo/Güzelyurt gibi karma bölgelerde karşılıklı mutabakata dayalı ortak yerel yönetim yapılarının kurulmasının yararlı olacağı ifade edildi.
FEDERAL YÜRÜTME İÇİN YARI BAŞKANLIK SİSTEMİ
Federal devletin yürütme organı için önerilen sistem ise yarı başkanlık modeli. Buna göre:
• Başkan ve Başkan Yardımcısı, halk tarafından seçilecek ve sembolik-yetkili görevleri üstlenecek.
• Başbakan ve Bakanlar Kurulu ise Parlamento’ya karşı sorumlu olacak ve günlük idareyi yürütecek.
• Başkan ve Yardımcısı seçiminde çapraz ve ağırlıklı oy ilkesi, siyasi meşruiyeti artırmak amacıyla öneriliyor.
• Bakanlar Kurulu’nun oluşumu için parlamentoda özel çoğunluk aranacak.
• Federal yürütmenin istikrarı için Yapıcı Güvensizlik Oyu sistemi devreye girecek.
• Bu yapı, toplumlar arası siyasal ittifakları teşvik edecek mekanizmalarla desteklenecek.
BİREYSEL VE KOLEKTİF HAKLAR ANAYASA’YA GİRMELİ
Vatandaşların bireysel ve toplumsal haklarının, federal düzeydeki uygulamalardan bağımsız olarak Anayasa’da açıkça güvence altına alınması gerektiği vurgulandı. Bu çerçevede, hakların korunması federal sistemin temel direklerinden biri olarak öne çıktı.