Suriye’de cihatçıları iktidara getiren operasyon Türkiye’nin de desteğiyle başarıya ulaştı. Yeni yönetimle ilk resmi teması sağlayan yine Türkiye oldu.
Ziyaretlerde ve en yetkili ağızlardan yapılan açıklamalarda değişmeyen vurgu ülkedeki yeni süreçte Türkiye’nin etkin rol oynayacağı oldu. Bu süreç siyasi yönetimin yeniden inşası kadar Suriye ekonomisinin yeniden inşası anlamına da geliyor.
Patronlar pay kapma yarışı için hazır olduklarını dile getirirken somut adım altyapı ayağında atıldı.
TÜRKİYE GÖZÜNÜ SURİYE PETROLÜ VE GAZINA DİKTİ: ‘ARAMA YETKİSİNİ PAYLAŞACAĞIZ’
Dün gazetecilerle buluşan Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Abdulkadir Uraloğlu Suriye’de deniz, hava, kara ve demiryolu başlıklarında Acil Eylem Planı üzerinde çalıştıklarını açıkladı.
Buna göre Suriye’nin Akdeniz kıyılarında petrol ve gaz arama yetkileri paylaşılabilecek, havalimanları Türkiye’nin desteğiyle yenilenecek, iki ülkenin demiryolu ve karayolu ağları bütünleşecek.
Suriye’ye dair planlarını hazırladıkları haritalar üzerinde anlatan Uraloğlu’nun açıklamalarında en dikkat çeken başlık deniz yetki alanları oldu.
Suriye’nin Akdeniz’e açılan önemli bir kapı olduğunu kaydeden Uraloğlu, “Limanlarının neredeyse hiç gelişmediğini biliyoruz. Oralara muhtemelen belli yatırımların yapılması noktasında tespitlerimiz ve gayretlerimiz olacak. Tabii, bir Deniz Yetki Anlaşması, muhtemelen, hani yapalım diye Doğu Akdeniz’deki çıkarlarımızın korunması ve Mavi Vatan konusunda günü geldiğinde orada ilgili kurumlarımız vaziyet alacaktır” ifadelerini kullandı.
Böyle bir anlaşmanın yeni yönetimin inşasının ardından yapılabileceğini belirten Uraloğlu, “Oradaki petrol ve hidrokarbon arama noktasında, uluslararası hukuku da dikkate alarak, her türlü yetkiyi iki ülke olarak paylaşmış oluruz ya da genişletmiş oluruz” dedi.
Yunan Kathimerini gazetesi, Yunanistan ve Kıbrıs yönetimlerinin, Türkiye ile Suriye arasında bir Münhasır Ekonomik Bölge anlaşması imzalayarak deniz yetki alanları belirlemesi senaryosuna karşı Avrupa Birliği içinde görüşmeler yürüttüğünü yazdı.
AB, Türkiye ile Libya arasında 2019’da imzalanan benzer bir anlaşmayı tanımamıştı.
Müstafi Tümamiral Cihat Yaycı, geçtiğimiz günlerde katıldığı bir yayında “Türkiye ile Suriye’nin karşılıklı kıyıları arasında aynı Libya ile yapılabildiği gibi münhasır ekonomik bölge anlaşması yapılabilir. Bu durum Suriye’ye Güney Kıbrıs Rum Yönetimi’nin teklifine göre yüzde 12,5 daha fazla deniz alanı kazandırır” demişti.
Eski Savunma Bakanı Hulusi Akar da Suriye ile deniz yetki alanlarına ilişkin bir anlaşma sağlanabileceğine işaret etmişti.
DAHA FAZLA ELEKTRİK SATILACAK
Suriye’deki gündelik hayat ve sanayi üretimi sekteye uğratan sorunların başında elektrik kesintileri geliyor.
Türkiye-Suriye arasında elektrik iletimini birleştiren (Şanlıurfa) Birecik-Halep Enterkonneksiyon Hattı adında halihazırda bir bağlantı var.
İktidara yakın Sabah Gazetesi Suriye’ye azami 300 megavata kadar elektrik sağlayabilecek bu hattın onarımı için hazırlıkların başladığını duyurdu.
Hattın tam kapasite çalışması ve elektrik ihracına başlanması halinde Suriye’de on binlerce haneye Türk şirketler elektrik satacak.
Türkiye zaten 2020’den bu yana cihatçıların kontrolündeki İdlib ve Afrin’e elektrik ihraç ediyor. Reyhanlı üzerinden sağlanan bu bağlantı da onarılacak.
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Alparslan Bayraktar çalışmalara başlanması için bir heyetin yakın zamanda Suriye’ye gideceğini açıkladı. Buna göre heyet, “Elektrik ve enerji altyapısında incelemelerde bulunacak ve elektrik sağlanması için formül üretilecek.”
DEMİRYOLU VE KARAYOLU BÜTÜNLEŞECEK
Devlet Hava Meydanları İşletmesi (DHMİ) ekipleri Şam ve Halep Havalimanı’nda incelemelerde bulunmuş, Türk Hava Yolları da Suriye uçuşlarını sistemine eklemişti.
Uraloğlu, ilk aşamada Şam Havalimanı’nı yenilemek için DHMİ’nin devreye gireceğini açıkladı.
Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Suriye’ye ilişkin iki de harita paylaştı.
İlki demiryolu ağını gösteriyordu. Bakan ‘’Hızlıca tespiti yapıp demir yolu bütünlüğünü yine Şam’a kadar ilk etapta sağlama ile ilgili bir vaziyet alacağız’’ dedi.
2010’a dek Suriye’ye tren seferi yapıldığını hatırlatan Uraloğlu, mevcut altyapının yenilenmesine katkıda bulunacaklarını söyledi.
Diğer haritadaysa karayolu bağlantıları yer alıyordu. Halihazırda TSK’nin operasyon bölgesinde köprü ve yolları tamir ettiklerini belirten Uraloğlu, otoyolların stratejik önemine sahip olduğunu vurguladı.
‘PİYASALAR’ SİNYALİ VERDİ
Suriye’nin “yeniden inşasında” Türkiye sermayesinin aktif rol oynayacağı beklentisi tefecilerin iştahını kabartıyor.
Uraloğlu’nun açıklamasının ardından Borsa İstanbul’da işlem gören çimento hisselerinin fiyatları yükseldi. Çimento sektörü günlük bazda yüzde 1,72 yükseldi. Aylık bazda da yüzde 13,93 arttı.
En fazla artış Limak ve Oyak hisselerinde yaşandı.
PATRONLAR PAY KAPMA YARIŞINDA
Cihatçı grupların yönetimi ele geçirdiği Suriye’ye ikinci resmi ziyaret Pazar günü yapıldı.
Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, yeni yönetimin lideri Ahmed eş-Şera ile başkent Şam’da buluştu.
Fidan Suriye’nin yeniden inşasında Türkiye sermayesinin rol almaya hazır olduğunu da “TİKA ve özel şirketlerimizle somut şeylerde adım atmaya hazırız” sözleriyle dile getirdi.
Bakanın ziyaretine paralel bir grup patron da Suriye ekonomisinin başkenti Halep’teydi.
13 yıl sonra ilk kez Türkiye’den sermaye temsilcileri Halep Ticaret Odası’nı ziyaret etti.
Heyette patron örgütü TOBB’dan ve iktidara yakınlığıyla bilinen MÜSİAD’dan isimler yer aldı. Gündemde “ekonomik işbirliği” ve “ticaretin artırılması” vardı. Sanayi alanında uygulanacak ortak projeler konuşuldu.
MÜSİAD’ın Kurucu Genel Başkanı Erol Yarar öncülüğündeki heyet, Halep Valisi Fevvaz Hilal, Halep Ticaret Odası Başkanı Mustafa Akta ve Halep Sanayi Odası Başkanı Mudar Al-Omar ile görüştü. Heyet daha sonra Halep Kalesi’ni ziyaret etti.
Mehmet Özhaseki, AKP Genel Başkan Yardımcısıyken 2021’de “Suriyeliler giderse ekonomi çöker” demişti.
Bugün gelinen noktadaysa patronlar Suriyelilerin ülkelerine geri dönüşü destekleyecek adımlar atmayı planlıyor.
Türkiye’de kayıtdışı biçimde asgari ücretin dahi altında çalıştırılan göçmen emeğini “pahalı” bulan patronlar bir süredir yatırımlarını işgücü maliyetinin daha düşük olduğu Mısır gibi ülkelere kaydırıyordu.
SURİYELİYİ BİR DE SURİYE’DE SÖMÜRECEKLER
Yönetim değişikliğinin ardından Türkiye sermayesi dümeni Suriye’nin kuzeyine kırdı.
İstanbul Tekstil ve Hammaddeleri İhracatçıları Birliği Başkanı Ahmet Öksüz, “Biz Suriyeliye orada iş imkânı niye vermeyelim? Mısır’a gideceğimize niye Suriye’ye gitmiyoruz? Suriye, Türkiye’ye yakınlığıyla lojistik olarak da çok avantajlı. Suriye tarafında, Türkiye’ye yakın olan bölgede emek yoğun sektörlerde bir üretim başlatabilirsek Türkiye bunu avantaja çevirmiş olur” dedi.
TOBB Başkanı Rifat Hisarcıklıoğlu da “Dünyanın en tehlikeli coğrafyalarında Türk iş adamları başarılı işler yapıyor. Mesela Afganistan, Irak… Bu coğrafyada bizden cesuru yok” diye konuştu.