Mısır Cumhurbaşkanı Abdülfettah es-Sisi, ilk kez yapılacak Türkiye-Mısır Yüksek Düzeyli Stratejik İşbirliği Konseyi toplantısı için Çarşamba günü Ankara’ya geliyor.
2013’te darbeyle iktidarı ele geçiren Sisi’nin ilk Türkiye ziyareti, Ankara-Kahire ilişkilerindeki önemli dönüm noktalarından biri olarak görülüyor.
Aynı zamanda 12 yıl aradan sonra Mısır’dan Türkiye’ye cumhurbaşkanlığı düzeyinde yapılan ilk ziyaret olması nedeniyle önem taşıyor. Mısır’dan cumhurbaşkanı düzeyinde Türkiye’ye son ziyareti, 2012 yılında dönemin Cumhurbaşkanı Muhammed Mursi tarafından gerçekleştirilmişti.
ANA GÜNDEM MADDELERİ
Sisi, Beştepe’de resmi karşılama töreninin ardından Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ikili görüşme gerçekleştirecek. Ardından iki lider, ortak basın açıklaması yapacak.
Görüşmenin ardından savunma, enerji, turizm, sağlık, eğitim ve kültür alanlarında yaklaşık 20 anlaşmanın imzalanması öngörülüyor.
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın 14 Şubat’ta gerçekleştirilen Kahire ziyaretinde, iki ülke arasında 10 milyar dolar seviyesindeki ticaret hacminin beş yıl içinde 15 milyar dolara çıkarılması hedeflendiği açıklandı.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve Mısır Cumhurbaşkanı Abdülfettah es-Sisi, Kahire’deki İttihatiye Sarayı’nda görüştü, 14 Şubat 2024.
Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, 5 Ağustos’ta gerçekleştirdiği Mısır ziyaretinde ise Ankara’da yapılacak toplantının üst düzey hazırlığının yapıldığını açıklamıştı.
Kahire’de Mısır Dışişleri Bakanı Bedr Abdulati ile düzenlediği ortak basın açıklamasında Fidan, iki ülke arasındaki ticari ve ekonomik iş birliği kapsamında Serbest Ticaret Anlaşması’nın genişletilmesine ve Mersin-İskenderiye Ro-Ro seferlerinin tekrar başlatılmasına yönelik çalışmaların devam ettiğini açıklamıştı.
Görüşmede masadaki önemli konular arasında Libya, Doğu Akdeniz ve Gazze üzerinden bölgesel gerilim olması bekleniyor.
Türkiye ve Mısır, ilişkilerde normalleşme dönemiyle beraber dış politikada son dönemde örtüşen politikalar izlemeye başladı.
Türkiye ve Mısır, Libya’da devam eden iç savaşta uzun yıllardır karşıt tarafları destekliyor. Türkiye’nin Libya’daki askeri varlığının sürüp sürmeyeceği bir diğer anlaşmazlık konuları arasında yer alıyor. Ancak, Türkiye’nin son dönemleride Mısır’ın desteklediği Tobruk merkezli yönetim ile temaslarının sıkılaştırdığı belirtildi. Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, şubat ayında gerçekleştirdiği Malta ziyaretinde, Türkiye’nin Libya’da “yapıcı bir rol oynama istediğini” belirterek, Bingazi’deki Başkonsolosluğun “yakın zamanda” yeniden açılacağı mesajını vermişti.
Türkiye ve Libya arasında imzalanan 2019’daki Akdeniz’de Deniz Yetki Alanlarının Sınırlandırılması Anlaşması ve 2022’deki hidrokarbon anlaşması ile ilgili Doğu Akdeniz’deki egemenlik hakkı sorunlarının görüşmelerdeki akıbeti henüz bilinmiyor.
İsrail-Hamas savaşında, Türkiye’nin Mısır üzerinden Gazze’ye yaptığı insani yardımların artırılmasına yönelik çabaların da ele alınması bekleniyor.
Sudan’daki çatışmaların çözümü için Türkiye ve Mısır’ın arabuluculuk çabaları ve insani yardım sağlama konusundaki iş birliklerinin de görüşüleceği belirtiliyor.
İKİLİ İLİŞKİLERDE NORMALLEŞME SÜRECİ
Mısır’daki Muhammed Mursi iktidarı, Temmuz 2013’te dönemin Genelkurmay Başkanı Abdülfettah es-Sisi’nin gerçekleştirdiği darbe ile devrilmesinin ardından Ankara-Kahire hattında ilişkiler kopma noktasına geldi. Müslüman Kardeşler ile yakın ilişki içinde olan Türkiye, darbeye en sert tepki veren ülkelerden biri oldu.
Kasım 2013’te Mısır’ın Türkiye Büyükelçisi’ni istenmeyen kişi olarak ilan etmesiyle iki ülke arasındaki ilişkiler uzun yıllar onarılamayacak şekilde koptu.
Türkiye-Mısır ilişkileri ile ilgili Dışişleri Bakanlığı websitesinde, “3 Temmuz 2013’te Cumhurbaşkanı Mursi yönetimine son verilmesinin ardından iki ülke başkentlerinde diplomatik temsil 2023 Kasım ayından itibaren Maslahatgüzar düzeyinde yürütülmüştür,” ifadelerine yer veriliyor.
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın “Darbeci Sisi” söylemi ve Mısır’daki darbe karşıtlarının simgesi olan “Rabia” işaretini kullanması, Türkiye’nin iç ve dış politikasının konusu haline geldi.
2020 Ağustos ayı itibarıyla iki ülke arasında normalleşme süreci başladı. Süreci başlatan ise, Ağustos 2020’de Yunanistan’la Mısır arasında imzalanan deniz yetki alanları anlaşması oldu. İmzalan anlaşmada, tarafların Türkiye’nin belirlediği kıta sahanlığının güney sınırını kabul ediyor olması Ankara tarafından memnuniyetle karşılandı.
Dışişleri Bakan Yardımcıları başkanlığında 2021’de ilki Kahire’de, ikincisi Ankara’da olmak üzere iki tur siyasi istişare gerçekleştirilmesi, 2022’de Katar’da Dünya Kupası açılış töreninde Erdoğan ve Sisi’nin bir araya gelmesi, 6 Şubat 2023’te yaşanan Kahramanmaraş depreminde Kahire yönetiminin Türkiye’ye insani yardım gönderen ülkeler arasında yer alması ve ardından dönemin Mısır Dışişleri Bakanı Semih Şükri’nin deprem bölgesini ziyareti, normalleşme sürecini hızlandıran adımlar arasında yer aldı.
4 Temmuz 2023’te yapılan ortak açıklamayla, diplomatik ilişkilerin büyükelçi seviyesine yükseltilmesine karar verilerek karşılıklı Büyükelçiler atandı.