Afganistan eski Cumhurbaşkanı Hamid Karzai, ülkenin 105. bağımsızlık yıldönümünde kız çocuklarının ve kadınların tekrar eğitime dahil edilmesi için Taliban’a yaptığı çağrıları yineledi.
Karzai “Bu gururlu günde, gerçekten bağımsız ve kendine yeten bir Afganistan için, geçici hükümetten bir kez daha en kısa sürede okul kapılarını açmalarını istiyorum” dedi.
2021’de başa geçen Taliban, kendi şeriat yorumlarına ya da İslam hukukuna uymadığı gerekçesiyle kız çocuklarına eğitimi 6. sınıftan itibaren yasaklamıştı. Okullar erkek çocuklarına veya yetişkin erkeklere kapatılmamıştı ve rejim, sınıfları ve kampüsleri kız çocuklarına ve kadınlara açmak üzere gereken hiçbir adımı atmadı.
Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü (UNESCO), yönetimin Taliban’a geçmesinden beri en az 1,4 milyon kız çocuğunun ortaöğretime erişiminin kasıtlı olarak engellendiğini ve her sene daha fazla kızın, 12 olan yaş sınırına ulaşmasıyla rakamın Nisan 2023’ten eski sayımdan bu yana 300 bin arttığını bildirmişti.
NATO yönetimindeki hükümetin Ağustos 2021’de çökmesinden kısa bir süre sonra eski Afgan lideri, Taliban’ı “nüfusun korunması ve ülkeyle şehrin kaosa sürüklenmemesi için, istenmeyen unsurların dükkanları ve ülkeyi yağmalamama ihtimaline karşı” şehre davet ettiğini söylemişti.
Karzai, Taliban’ın 11 Eylül saldırılarından sonra ilk kez devrilmesinin ardından, 13 yıl boyunca Afganistan’ın cumhurbaşkanlığını yaptı. Eski başkan Nisan 2024’te, Afganistan’daki İran Büyükelçisi ve Özel Temsilcisi Hasan Kazemi Kumi’yle bir görüşmesinde, kız çocuklarının eğitiminin önemini vurgulamıştı.
Pazar günü temennilerini paylaşan Karzai, bağımsızlığın büyük bir onur olduğunu ve Afganistan’ın özgürlüğünün korunması gerektiğini söyledi. Karzai, ülkenin geleceğinin şüphesiz bir şekilde gelecek nesillerin eğitimine bağlı olduğunu ifade ederek Taliban’dan bu gerekliliği yerine getirmesini istedi.
Karzai, Afganistan’ı güçlü kılan yönlerinin eğitim, birlik ve ulusal uyum olduğunu da söyledi.
Fakat son UNESCO verileri, Taliban’ın Ağustos 2021’de Kabil’in kontrolünü ele geçirmesinden bu yana ilköğretime erişimin de çöküşe geçtiğini, okula giden kız ve erkek çocuğu sayısının 1,1 milyon düştüğünü gösteriyor.
UNESCO verileri, 2019’da Afganistan’da 6,8 milyon kız ve erkek çocuğu ilkokula giderken bu sayının 2022’de 5,7 milyona indiğine işaret ediyor.
UNESCO, okula kayıtlardaki düşüşün, Taliban’ın kadın öğretmenlerin erkek çocuklara ders vermesini yasaklama kararıyla bağlantılı olabileceği gibi, kötüye giden ekonomik koşullarda ebeveynlerin çocuklarını okula gönderme isteğinin azalmasıyla da açıklanabileceğini bildirmişti.
UNESCO “Yasaklardan önce okulda olmayan kızları da dahil edersek ülkede halihazırda eğitim hakkından mahrum bırakılan neredeyse 2,5 milyon kız çocuğu bulunuyor, bu sayı okul çağındaki Afgan kızların yüzde 80’ine karşılık geliyor” diye aktarmıştı.
Independent Türkçe