İsrail ile Hamas arasında 10 aydan fazla bir süredir devam eden savaşta, ateşkes süreci son aylarda inişli çıkışlı bir seyir halinde ilerliyordu.
Gazze Savaşı ateşkes görüşmelerinin arabulucuları Cuma günü yaptıkları açıklamada iki günlük görüşmelerin sona erdiğini belirtti. Arabulucular çatışmaları durduracak bir anlaşmaya varmak için önümüzdeki hafta Kahire’de yeniden bir araya gelmeyi planladıklarını bildirdi.
Arabulucuk yapan Amerika Birleşik Devletleri (ABD), Mısır ve Katar tarafından Cuma günü yapılan açıklamada görüşmelerin yapıcı geçtiği ve olumlu bir atmosferde yürütüldüğü belirtildi.
Her iki tarafa da bir öneri sunulduğu ve önümüzdeki günlerde uygulamanın ayrıntıları üzerinde çalışmaya devam etmeyi umdukları bildirildi.
Gazze’deki savaşın daha geniş bir bölgesel çatışmaya dönüşmesini önlemeye yönelik uluslararası diplomasi Cuma günü erken saatlerde yoğunlaştı; İngiltere ve Fransa Dışişleri Bakanları İsrail’e ortak bir ziyarette bulunurken, ardından Katar’ın başkenti Doha’da uluslararası arabuluculukla ateşkes görüşmeleri yapıldı.
İsrail-Hamas savaşının sona erdirilmesi için yapılan yeni girişimler, Gazze’deki sağlık yetkililerine göre Filistinli ölü sayısının 40,000’i aştığı ve İran ile Lübnan’daki Hizbullah militanlarının üst düzey militan liderlerinin öldürülmesine misilleme olarak İsrail’e saldıracaklarına dair korkuların yüksek olduğu bir dönemde geldi.
Uluslararası arabulucular gerilimi yatıştırmak için en iyi umudun İsrail ile Hamas arasında çatışmaları durduracak ve İsrailli rehinelerin serbest bırakılmasını sağlayacak bir anlaşma olduğuna inanıyor.
İngiltere Dışişleri Bakanı David Lammy ve Fransa Dışişleri Bakanı Stéphane Séjourné Cuma günü İsrail Dışişleri Bakanı Israel Katz ile görüştükten sonra umutlu konuştu.
Lammy, İsrailli yetkililerin kendilerine bir anlaşmanın eşiğinde olduklarını söylediğini belirtti.
Lammy, “Savaşın 315. gününe girerken, rehinelerin geri dönmesi, Gazze’ye gerekli miktarda yardımın girmesi ve çatışmaların durması için anlaşma vakti geldi” dedi.
Lammy ile birlikte konuşan Fransa Dışişleri Bakanı Stephane Séjourné ise müzakereleri istikrarsızlaştıracak herhangi bir eylemin kabul edilemez olduğunu söyledi.
Séjourné, Lammy ile birlikte tüm taraflara bunun kilit bir an olduğu yönünde çok net mesajlar gönderdiklerini çünkü bunun barışa ya da savaşa yol açabileceğini söyledi.
İRAN’A KARŞI SALDIRIDA DESTEK BEKLENTİSİ
İsrail Dışişleri Bakanı Katz ise yaptığı açıklamada İngiliz ve Fransız mevkidaşlarına İran’ın İsrail’e saldırması halinde İsrail’in müttefiklerinden sadece kendisini savunmasına yardım etmelerini değil, aynı zamanda İran’a karşı saldırıya da katılmalarını beklediğini söylediğini belirtti.
Ayrıca Gazze savaşının başlamasından bu yana İsrail’e saldıran Hamas, Hizbullah ve Yemen’deki Husi isyancıları destekleyen İran’ı saldırıları durdurması konusunda uyardı.
Katz X’te yaptığı açıklamada “İran şer ekseninin başıdır ve özgür dünya çok geç olmadan onu durdurmalıdır” dedi.
Perşembe günü Amerika Birleşik Devletleri, Katar ve Mısır, Katar’da yeni bir ateşkes görüşmeleri turuna başladı.
Perşembe günkü görüşmelere doğrudan katılmayan Hamas, İsrail’i ABD ve uluslararası desteğe sahip olan ve Hamas’ın prensipte kabul ettiği bir önceki teklife yeni talepler eklemekle suçluyor. İsrail ise Hamas’ı kendi yeni taleplerini eklemekle suçluyor.
Beyaz Saray Ulusal Güvenlik Sözcüsü John Kirby görüşmeleri önemli bir adım olarak nitelendirdi. Kirby, anlaşmanın karmaşıklığı göz önüne alındığında daha yapılacak çok iş olduğunu ve müzakerecilerin anlaşmanın uygulanmasına odaklandığını söyledi.
Perşembe günkü görüşmeler hakkında bilgi veren ABD’li bir yetkili görüşmeleri “yapıcı” olarak nitelendirdi. Yetkili kamuya açık yorum yapma yetkisine sahip değildi ve isminin açıklanmaması koşuluyla konuştu.
Cuma günü Biden yönetiminden kamuya açıklama yapma yetkisi olmayan bir yetkili ise görüşmelerin ikinci gününde yeniden başladığını söyledi.
Gazze’deki sağlık yetkilileri Perşembe günü yaptığı açıklamada, İsrail saldırılarında şu ana kadar 40.005 Filistinlinin öldüğünü söyledi, ancak bunların kaçının Hamas mensubu olduğunu belirtmedi.
İsrail askeri sözcüsü Tuğamiral Daniel Hagari Perşembe günü yaptığı açıklamada İsrail’in savaşta Gazze’de 17.000’den fazla Hamas militanını öldürdüğünü söyledi.
İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, Hamas liderliğindeki militanların İsrail’de yaklaşık 1.200 kişiyi öldürmesinin ardından 7 Ekim’de başlayan Gazze savaşını sona erdirmek için görüşmeleri yavaşlatmakla suçlanıyor.
İsrail sınırını aşıp baskın yapan Hamas militanları, 7 Ekim’de düzenledikleri saldırıda çoğu sivil olmak üzere yaklaşık 1.200 kişiyi öldürdü ve 250 kadar kişiyi de rehin aldı. Bu rehinelerin yaklaşık yarısı, Kasım ayında bir hafta süren ateşkes sırasında İsrail tarafından tutulan Filistinli mahkumlarla takas edilerek serbest bırakıldı.
İsrail, Birleşmiş Milletler Genel Kurulu’nun (BMGK) derhal ateşkes ilan edilmesini öngören kararına rağmen Hamas’ın 7 Ekim’deki saldırısından bu yana Gazze’ye yönelik saldırılarını ve sivil katliamlarını sürdürürken, uluslararası kınamalarla karşı karşıya kaldı.
Gazze’deki sağlık yetkililerine göre, 7 Ekim’den beri İsrail’in Gazze’de düzenlediği saldırılarda çoğu kadın ve çocuk olmak üzere yaklaşık 40.000 Filistinli öldürüldü ve 90.000’den fazla kişi yaralandı.
Harabeye dönüşen Gazze’nin pek çok bölgesinde gıdaya, temiz suya ve ilaca ulaşmak hala çok zor.
Güney Afrika’nın açtığı bir dava kapsamında İsrail, Uluslararası Adalet Divanı’nda soykırımla suçlanıyor.
Mahkeme, Başbakan Netanyahu yönetiminin, 6 Mayıs tarihinde işgal edilmeden önce bir milyondan fazla Filistinlinin sığındığı güneydeki Refah kentindeki faaliyetlerini derhal durdurmasına hükmetmişti.
Diplomatlar ateşkes anlaşmasının İran ve Lübnan Hizbullah’ını, Hamas’ın üst düzey komutanlarından Fuad Şükür ve Siyasi Büro Şefi İsmail Haniye’nin öldürülmesine karşılık vermemeye ikna edeceğini umuyorlardı.
Kirby, İran’ın hazırlıklarını tamamladığını, çok kısa bir süre içinde hiçbir uyarıda bulunmadan saldırabileceğini ve söylemlerinin ciddiye alınması gerektiğini söyledi.
Arabulucular aylardır Hamas’ın kalıcı bir ateşkes, İsrail güçlerinin Gazze’den çekilmesi ve İsrail tarafından hapsedilen Filistinlilerin serbest bırakılması karşılığında rehineleri serbest bırakacağı üç aşamalı bir plan üzerinde çalışıyorlardı.
Başkan Joe Biden’ın 31 Mayıs’ta açıkladığı plan üzerinde her iki taraf da prensipte anlaşmaya vardı. Ancak Hamas’ın değişiklik, İsrail’in de açıklama önerileri her iki tarafın da birbirini anlaşmayı bozmaya çalışmakla suçlamasına neden oldu.
Hamas, İsrail’in Mısır sınırı boyunca kalıcı bir askeri varlığa sahip olmasını ve Gazze’yi ikiye bölen bir hattın oluşturulmasını içeren taleplerini reddetti.