İtalya’ya ulaşmaya çalışan göçmenler, önümüzdeki aydan itibaren kendilerini Arnavutluk’a gönderilmiş olarak bulabilirler.
Bu durum, küçük Balkan ülkesinin İtalya adına binlerce sığınmacıya ev sahipliği yapacağı “üçüncü ülke formülü” olarak bilinen tartışmalı göç anlaşması kapsamında mümkün olabilir.
Haziran ayında Arnavutluk’a yaptığı bir ziyaret sırasında İtalya Başbakanı Giorgia Meloni, göçmenleri barındırmak üzere tasarlanan iki göç merkezinin 1 Ağustos’a kadar ilk 1.000 kişiyi ağırlamaya hazır olacağını söyledi.
Ancak, merkezlerden birinde yoğun inşaat çalışmaları devam ediyor ve bu da merkezin zamanında tamamen hazır olup olmayacağı konusunda şüphe uyandırıyor.
İtalya ve Arnavutluk ilk göçmenlerin ne zaman merkezlerde tutulacağına dair bir açıklama yapmadı.
İki ülke arasında imzalanan göç anlaşması, beş yıl sürmesi beklenen ve İtalyan sahil güvenliği tarafından her ay uluslararası sularda yakalanan 3,000 kadar göçmenin barınmasını öngören bir düzenleme oluşturdu.
Anlaşma geçtiğimiz Kasım ayında İtalya Başbakanı Meloni ve Arnavut mevkidaşı Edi Rama tarafından imzalandı.
Anlaşmaya göre, göçmenler ilk etapta denizde onları kurtaran gemilerde taramadan geçirilecek, ardından da ek tarama için Arnavutluk’a gönderilecek.
İtalya’nın Arnavutluk Büyükelçisi Fabrizio Bucci’ye göre merkezlerde sadece yetişkin erkekler kalacak.
Kadınlar, çocuklar, yaşlılar ve hasta ya da işkence mağduru olanlar, İtalya’da barındırılacak.
Büyükelçi, ailelerin de ayrılmayacağını söyledi. Arnavutluk’a gönderilenler, uluslararası hukuk ve Avrupa Birliği hukuku uyarınca İtalya’da sığınma başvurusunda bulunma ve taleplerini burada işleme koydurma haklarını koruyacaklar.
Her bir talebin işleme alınması yaklaşık bir ay sürdüğünden Arnavutluk’a gönderilenlerin sayısı bir yıl içinde 36,000’e ulaşabilir.
İki ülke arasında imzalanan göç anlaşması, insan hakları grupları tarafından tehlikeli bir emsal teşkil ettiği gerekçesiyle eleştiriliyor.
Bu yılın başlarında Uluslararası Kurtarma Komitesi (International Rescue Committee – IRC) anlaşmayı “maliyetli, acımasız ve ters tepen” olarak nitelendirmiş ve kısa bir süre önce de AB ve üye ülkelerini “bu tehlikeli modeli bir plan olarak” kullanmamaya çağırmıştı.
Arnavutluk’taki iki göç merkezi, İtalya’ya beş yıl içinde 670 milyon euroya mal olacak.
Meloni’ye göre 36,000 göçmeni İtalya’ya götürmenin maliyeti 136 milyon euro.
Tesisler tamamen İtalya tarafından işletilecek ve her iki merkez de İtalya’nın yetkisi altında olacak. Arnavutluk ise dış güvenliği sağlayacak.
Meloni ve sağcı müttefikleri uzun zamandır Avrupa ülkelerinin göç yükünü daha fazla paylaşmasını talep ediyor.
“Üçüncü ülke” formülü olarak bilenen göç anlaşmaları şu ana kadar İngiltere-Ruanda ve İtalya ile Arnavutluk arasında yapıldı.