Orta Afrika ülkesi Gabon’da bir siyasi komisyonun, ülkedeki Fransız askeri üssünün kapatılması ve Paris’le savunma anlaşmalarının gözden geçirilmesi yönünde çağrıda bulunduğu bildirildi.
Radio France Internationale’ye (RFI) göre teklif, Gabon askeri hükümeti tarafından, ülkeyi sivil yönetime döndürmek amacıyla toplanan, başkent Libreville’de devam eden ulusal diyalog sırasında bir raporda sunuldu.
Kararın, 2 Nisan’da başlatılan ve salı günü tamamlanması beklenen Kapsayıcı Ulusal Diyalog (DNI) katılımcılarının genel kurul toplantısında kabul edileceği bildiriliyor.
Fransa’nın ülkenin Libreville kentinin kuzeyindeki üssünde Gabonlu birlikleri eğitmekle görevli yaklaşık 400 askeri bulunuyor. Eylül ayında Paris, uzun süredir cumhurbaşkanlığı görevi yürüten Ali Bongo’yu düşüren askeri darbeye tepki olarak ülkeyle askeri işbirliğini geçici olarak askıya aldı. Ancak operasyonların durdurulmasından sadece bir hafta sonra, Fransa Silahlı Kuvvetleri Bakanlığı operasyonlara “yavaş yavaş” devam edileceğini duyurdu.
Fransa Silahlı Kuvvetleri Bakanı Sebastien Lecornu, Libreville’deki siyasi durumun, Paris’in “gayri meşru” askeri hükümet olarak gördüğü yönetimle işbirliği yapmayacağını defalarca ilan ettiği Nijer’deki siyasi durumla kıyaslanamaz olduğunu iddia ederek operasyona devam kararını savundu.
Gabon’un Fransa’nın askeri operasyonlarına son verilmesi çağrısı, diğer eski Fransız kolonisi Afrika ülkelerinin son yıllarda yaptığı bir benzer hamlelerin sonuncusu oldu. Burkina Faso, Mali ve Nijer’deki askeri liderlerin tümü, on yıl süren “terörle mücadele” misyonunda Sahel bölgesindeki cihatçı gruplarla mücadelede başarısız oldukları iddiasıyla Paris’le savunma bağlarını kesti.
Bongo’nun 14 yıllık iktidarından sonra üçüncü dönem görev yapmasını engellemek için Ağustos darbesine liderlik eden General Brice Oligui Nguema, geçen ay DNI kararlarına saygı duyacağını belirtmişti. Nguema Ağustos 2025’te iktidarı geri vereceğine dair taahhütte bulundu.
Muhalefet partileri ve dini liderlerin de aralarında bulunduğu binlerce kişinin katıldığı bir ay süren ulusal diyalogda, siyasi kurumlardan oluşan alt komite, maden zengini Gabon’un yeni bir anayasa kabul etmesini önerdi.
FRANSA’NIN AFRİKA’DA SONU MU GELİYOR?
Geçtiğimiz ay da Batı karşıtı askeri cuntaların yönetimde olduğu Burkina Faso, Mali ve Nijer ülkeleri, iki hafta önce açıklama yaparak, Sahel Devletleri İttifakı’nın (AES) resmen başladığını duyurmuştu.
Darbelerin başlamasının ardından bu üç ülkenin Fransa’yla ilişkileri sürekli düşüşe geçti. Mali ve Burkina Faso’daki darbelerin ardından, Fransa bu ülkelerdeki askerlerinin tamamını geri çekmek zorunda kalmıştı. Fransa’nın, Aralık 2023’te Nijer’deki son askerlerini de çekmesinin ardından bu ülkelerdeki tüm askeri varlığı sonlanmış oldu.
Üç ülkenin imzaladığı ittifak sözleşmesinin, Fransa’nın bölgedeki tarihsel nüfuzununun tamamen ortadan kaldırmasına ön ayak olacağı değerlendiriliyordu. Bölgede bir zamanların sömürgeci gücü, sonrasında işgalci kuvveti olan Fransa, Sahel bölgesi ve Gine Körfezi boyunca sahip olduğu askeri ve ekonomik etkisini tamamen yitirme aşamasında.