Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri, Kıbrıs’taki Birleşmiş Milletler Barış Gücü’nün (UNFICYP) görev süresiyle ilgili raporunda liderlerden, “bu sefer her şeyin farklı olacağı” yönünde net bir işaret vermelerini istedi.
BM Genel Sekreteri’nin 13 Aralık 2022-12 Haziran 2023 dönemindeki gelişmeleri kapsayan ve Güvenlik Konseyi üyelerine bilgi mahiyetinde önceden yayımlanan raporun kopyasında, bölgede art arda seçimlerden sonra dikkatin şimdi Kıbrıs sorununa çevrilmesi gerektiğine dikkat çekti.
“Zaman Kıbrıs’ta karşılıklı kabul edilebilir bir siyasî çözüme karşı ilerlerken iki toplumun liderlerine iki taraf arasındaki güvensizliği gidermeleri için acil girişim yapmaları ve ‘Bu sefer her şeyin farklı olacağı yönünde bir işaret’ göndererek ortam yaratmaları çağrısı yapıyorum” diyen Genel Sekreter, rapor dönemi içerisinde ticaretin artmasına rağmen bir çözüme götürecek yolun açılmasına yardımcı olacak karşılıklı dayanışmayı destekleyecek iki toplum arasındaki büyük ekonomik etkileşim için engellerin devam ettiğini belirtti.
Raporda, tarafların kapsamlı bir siyasî çözüm yönünde bir ara adım olarak Ada genelindeki konuları birlikte halletme kapasitelerini göstermelerinin de gerekli olduğuna işaret edildi; bir örnek verilerek depremlere ve orman yangınlarına yatkın bir bölgede iki taraf arasında özel bir kriz yönetimi mekanizması kurulmasının gerekli ve uygun olacağı ifade edildi; “böyle bir mekanizmanın kurulması için çabaların devam etmesinden memnuniyet duymaktayım” denildi.
BM Genel Sekreteri raporunda, geçiş noktalarından da bahsetti; yeni geçiş noktaları açılması dâhil bu noktalarda oluşan uzun kuyrukların ortak halledilmesi gerektiği; bu konulardaki her türlü ilerlemenin sadece baskı oluşturan şimdiki sıkıntıları halletmekle kalmayıp iki taraf arasında güven ve iş birliğini de artıracağını kaydetti.
Liderlerden, BM Genel Kurulu’nun da çağrıda bulunduğu bir çözüme içten taahhütlerinin bir kanıtı olarak iki toplum arasında daha doğrudan temas ve iş birliği için teşvik yapmalarını, insanlar arasında girişimler için somut destek sağlanmasını isteyen Genel Sekreter raporunda, özellikle Kıbrıslı Rumların okul kitaplarındaki bölücü ve hoşgörüsüz sözlerin kaldırılmasında önemli ilerlemeler sağlanmamasından duyduğu üzüntüyü dile getirdi; “İki lidere Eğitim Teknik Komitesini canlandırmalarını ve Komiteye yönelik BM Güvenlik Konseyi’nin çağrısında da yer aldığı üzere 2017’deki tavsiyeleri birlikte uygulamaları için görev vermeleri çağrısı yapıyorum” dedi.
Rapora şöyle devam edildi:
“Eğitim Teknik Komitesinin gözetiminde ‘Imagine’ projesine Kıbrıslı Türk yetkililerin desteklerini askıya almaları oldukça üzücüdür. Onlara, bu ödül almış barış eğitim projesini daha fazla gecikmeden yeniden yürürlüğe koymaları çağrısında bulunuyorum.”
“Geçiş noktalarında sığınma prosedürlerine erişimin gecikmesinin, ara bölgede düzensiz geçişlere fayda sağlamasından endişe duymaktayım” diyen BM Genel Sekreteri, bu hakkın yeniden geri getirilmesini ilgili yetkililerden talep ettiğini bildirdi ve şöyle devam etti:
“Yerli ve uluslararası aktörler, toplumlar arasında yakın iş birliğinin teşvik edilmesi çabalarında, kuzeyin statüsüne bağlı olarak ve ‘tanınmayla ilgili kaygılardan dolayı sıkıntılarla ve engellerle karşılaşmaya devam ediyorlar. Birleşmiş Milletlerin Kıbrıs politikası korunur, Güvenlik Konseyi’nin konuyla ilgili kararları desteklenirken ben tanınmayla ilgili endişelerin kendi içinde iş birliğini artırmada bir engel oluşturmaması gerektiğini tekrarlıyorum.”
Ara bölgede yetkisiz özel ve ticarî kullanım amacıyla inşaat yapılmasının, sivillerin faaliyetlerinin yönetimi için kurulan prosedürlere ihlâl olarak Birleşmiş Milletlerin ara bölgedeki sınır belirleme ve UNFICYP otoritesinin görevine saygıyı baltaladığına işaret eden Genel Sekreter şöyle devam etti:
“Her iki tarafa da bir kez daha Güvenlik Konseyi tarafından tanınan tek sınır belirleme olanağıyla bölgenin Birleşmiş Milletler tarafından uygulanan sınır belirlemeye uymalarını ve saygı göstermelerini istiyorum. Konsey’in ara bölgedeki tüm yetkisiz inşaatın kaldırılması, iki tarafın ara bölge içinde ve boyunca yetkisiz askeri ve sivil faaliyetlerini önlemesi talebini hatırlatıyorum.”
“UNFICYP’e danışılmadan yapılan iki tarafın ara bölgedeki gözetleme teknolojisi çalışmalarını artırmaları, Misyonun diplomatik muhtırasına ihtilafına bir örnektir.”
“Önceki raporlarımda da önerdiğim gibi tarafların ne ara bölgenin içine ne de ötesine konumlansa da görülemeyecek olan gözetleme teknolojisini Birleşmiş Milletlerin olası onayına karşılık ateşkes hattındaki personelin boşaltılması fikrini araştırmaları için Özel Temsilciyle çalışmalarını talep ediyorum. Ben böyle bir yolun, güven yaratmaya ve ara bölgenin istikrarına büyük katkısı olacağına inanmaktayım.”
BM Genel Sekreteri raporunda, Ekim 2020’de tellerle çevrili şehrin bir bölümünün açılmasından bu yana, tellerle çevrili Varoşa bölgesinde herhangi yeni bir gelişmeden, Güvenlik Konseyi’nin bu girişimlerin geri alınması çağrılarına yanıt verilmemesinden endişe duyduğunu tekrarladı ve Varoşa’yla ilgili Güvenlik Konseyi’nin kararlarını; bu kararlara tam olarak uyulmasının önemini hatırlattı; Birleşmiş Milletler’in bu konudaki görüşünün değişmediğini bildirdi.
BM Genel Sekreteri, UNFICYP’in Strovilia bölgesinde olduğu gibi bölgede ve diğer alanlarda özgür hareketine sınırlamalardan üzüntü duyduğunu ifade etti; misyonun devriye göreviyle görev faaliyetlerini tam olarak uygulayabilmesi beklentisini tekrarladı; “BM Güvenlik Konseyi’nin UNFICYP’e verdiği görevin ara bölgeyle sınırlı olmadığını, tüm Ada genelinde olduğunu hatırlatırım” dedi ve şöyle devam etti:
“Doğrudan etkileşim hiçbir şekilde tarafların statüsünü etkilemez ve bunlar, sorunlara zamanında ve etkili şekilde müdahalede önemlidir. Muhalif güçler arasında doğrudan bir askerî temas mekanizması kurulması, Ada üzerinde, özellikle bugünlerde askerileşmenin artmakta olduğu dönemde istikrar ve güven yaratmada çok önemli bir adım olabilecektir.”
“Benzer şekilde Pyla/Pile Ortak Temas Odası üzerinde umarım iki taraf bir araya gelecek ve iki tarafın varlığının uyumsuzluğunu yeni bir sistemle halledebileceklerdir”.
Raporda, 12 Haziran 2023’te, askeri bölük gücü, 798 erkek 93 kadın olmak üzere 801; Polis bölüğünün gücü ise 37’si erkek ve 27’si kadın olmak üzere 64 olarak kayda geçti.
Kıbrıs Haber Ajansı