Gazetecileri Koruma Komitesi (CPJ) Al Jazeera muhabiri Şirin Ebu Akile’nin (Shireen Abu Akleh) Batı Şeria’daki bir mülteci kampında haber takip ederken öldürülmesinin yıl dönümü öncesinde yeni bir rapor yayımladı.
Rapor, İsrail’in gazetecilere yönelik ölümcül güç kullanımının yanı sıra hesap verebilirlikten uzak, yetersiz soruşturmalarını ortaya koyuyor.
CPJ 2001’den beri İsrail askerlerince en az 20 gazetecinin öldürüldüğünü belgeledi. Öldürülen gazetecilerin büyük çoğunluğu (18) Filistinliydi. Bu ölümler için hiç kimse suçlanmadı ya da sorumlu tutulmadı.
CPJ’nin Özel Projeler Direktörü ve raporun editörlerinden Robert Mahoney, “Akile’nin öldürülmesi ve ordunun soruşturma sürecinde kimseyi sorumlu tutmaması bir defaya mahsus bir olay değil” dedi.
Mahoney “Bu, sorumluluktan kaçmak için tasarlanmış gibi görünen bir tepki modelinin parçası. Son 22 yılda İsrail ordusunun açtığı ateş sonucu 20 gazetecinin ölümünden tek bir İsrail Savunma Kuvvetleri mensubu bile sorumlu tutulmadı” diye konuştu.
İSRAİL, FAİLLERI AKLIYOR
CPJ’nin “Ölümcül Örüntü” başlıklı raporu, İsrail Savunma Kuvvetleri tarafından işlenen gazeteci cinayetlerine ilişkin soruşturmaların rutin bir sırada izlediğini ortaya koyuyor.
Rapora göre İsrailli yetkililer kanıtları ve tanıkların iddialarını dikkate almıyor. Çoğu zaman soruşturmalar devam ederken askerleri cinayetlerden aklıyor.
Rapor, İsrail Savunma Kuvvetleri’nin gazeteciler gibi sivillere yönelik askeri cinayetleri inceleme prosedürünün tam bir kara kutu olduğunu belirtiyor.
Süreci ayrıntılı olarak açıklayan bir politika belgesi yok ve soruşturmaların sonuçları gizli.
İsrail ordusunun cinayetleri soruşturması genellikle aylar ya da yıllar alıyor ve çoğu Filistinli olan gazetecilerin ailelerinin İsrail içinde adalet aramak için başvurabilecekleri çok az merci var.
CİNAYETLERİN TAMAMI BATI ŞERİA VE GAZZE’DE
Rapor ayrıca, İsrail’in basına saygı göstermeyi reddettiğini ve 20 cinayetin tamamının işlendiği İsrail askeri kontrolü altındaki Filistin bölgeleri Batı Şeria ve Gazze’deki gazeteciler ile medya çalışanlarına ürpertici bir mesaj gönderdiğini ortaya koyuyor.
Ebu Akile gibi öldürülen 20 gazetecinin çoğunluğu -en az 13’ü- medya mensubu olduğunu açıkça tanımlamıştı veya öldürüldükleri sırada ölümleri sırasında üzerinde basın amblemi olan araçlarının içindeydiler. Örneğin 2008’de Reuters kameramanı Fadel Shana, üzerinde “Press” (Basın) yazan mavi bir çelik yelek giymiş ve üzerinde “TV” ve “Basın” yazan bir aracın yanında dururken bir tanktan açılan ateşle öldürülmüştü.
CEZASIZLIĞA KARŞI HAREKETE GEÇME ÇAĞRISI
CPJ’nin Orta Doğu ve Kuzey Afrika Program Koordinatörü Şerif Mansour “İsrail’in gazeteci cinayetlerini soruşturmasının kalitesi büyük ölçüde dış baskıya bağlı” dedi. Mansour “Yabancı pasaportlu gazetecilerin ölümlerine ilişkin üstünkörü soruşturmalar yapılıyor ancak öldürülen Filistinli muhabirler için durum nadiren böyle. Nihayetinde, hiç kimse adaletin zerresini görmedi” diye konuştu.
Ölümler hikayenin sadece bir parçası. Çok sayıda gazeteci yaralandı ve 2021’de İsrail ordusu Associated Press (AP) ve Al Jazeera dahil olmak üzere bir düzineden fazla yerel ve uluslararası medya kuruluşunun ofislerinin bulunduğu Gazze binalarını bombaladı.
CPJ, askeri savcılar ve yetkililerle röportaj yapmak için İsrail Savunma Kuvvetleri’nin basın ofisine çok sayıda talep gönderdi. Ancak ordu, CPJ ile görüşmeyi reddetti.
İsrail Savunma Kuvvetleri’nin gazetecileri öldürmesi, operasyonlarını takip eden muhabirler üzerinde caydırıcı bir etki yaratarak basın özgürlüğünü baltaladı. Filistinli ve yabancı gazetecilerin güvenlik endişelerini artırıyor.
CPJ’nin raporu İsrail, ABD ve uluslararası topluma gazetecileri korumak, öldürülen gazetecilerin sorumlularının cezasız kalmasına son vermek ve gelecekte işlenebilecek cinayetleri önlemek üzere harekete geçmeleri için tavsiyeler içeriyor.
Bu tavsiyeler arasında gazetecilerin olası hukuk dışı öldürülmelerine ilişkin hızlı, bağımsız, şeffaf ve etkili soruşturmaların garanti altına alınması da yer alıyor.
CPJ ayrıca İsrail’e öldürülen üç gazeteci için cezai soruşturma başlatması çağrısında bulunuyor:
Şirin Ebu Akile (2022), Ahmed Abu Hussein (2018) ve Yaser Murtaja (2018).
Kaynak: Bianet