2021 Yolsuzluk Raporu açıklandı: Rüşvet ve yolsuzluk büyüyor

Akademisyenler Ömer Gökçekuş ve Sertaç Sonan’ın bu yıl beşincisini hazırladıkları ‘Kuzey Kıbrıs’ta Yolsuzluk Algısı’ raporu açıklandı.

HABER MERKEZİ

Raporu akademisyen Sertaç Sonan, Rüstem Kitabevinde bu sabah düzenlenen toplantıda sundu.

“2021 Kuzey Kıbrıs’ta Yolsuzluk Algısı’ isimli çalışmada Kıbrıs Türk Ticaret Odası üyesi firmalarda yönetici pozisyonunda bulunan 354 katılımcı ile anket yapıldı. Rapora göre iş insanlarının yüzde 96’sı Kıbrıs’ın kuzeyinde rüşvet ve yolsuzluk olduğunu düşünüyor. Her 10 iş insanından 4’ü işini yaptırmak için rüşvet veriyor. Katılımcıların yüzde 67’si ise iş insanlarının devlete vergi vermekte istekli olmadıklarını düşünüyor.

Araştırmanın sahipleri, iş insanlarıyla yapılan anketin sonuçlarını on başlık altında şöyle özetledi:

1. Yolsuzluk yaygındır ve ciddi bir sorun
Ankete katılan i insanlarının %96’sı Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nde (KKTC) rüşvet ve yolsuzluk oldu unu düşünmektedir. Dahası, %76’sı yolsuzluğun ‘çok ciddi bir sorun’ olduğu kanaatindedir.

2. Yolsuzluk en fazla kamuya ait taşınmazların kullandırılmasında gerçekleşiyor
Katılımcılara göre ‘rüşvet ya da el altından fazladan ödeme yapmanın’ en yaygın olduğu üç işlem şu şekilde sıralanmıştır: Katılımcıların %74’ü ‘kamuya ait arazi ve binaların tahsisi ve kiralanması’ işlemlerinde rüşvetin çok yaygın olduğunu düşünmektedir; bunu ‘kamu ihaleleri ve izinler’ (%64) ve ‘teşvikler’ (%61) takip etmektedir. Rüşvetin en az oldu u alanlarsa unlardır: Katılımcıların üçte biri kadarı ‘yargı kararlarını etkilemek için’ rüşvetin hiç olmadığını söylemiştir. ‘Devletten elektrik, su ve telefon gibi hizmetleri alırken’ hiç rüşvet olmadığını söyleyenlerin oranıysa %24’tür.

3. Yaklaşık her 10 iş insanından 4’ü ilen rüşvet veriyor
Yukarıdaki soruya devam niteli inde sorduğumuz ‘son bir yıl içerisinde yukarıdaki hizmetlerden herhangi birini almak için ilgili yetkiliye rüşvet ya da hediye vermeniz ya da bir iyilik yapmanız gerekti mi?’ sorusuna katılımcıların %41’i ‘evet’ cevabı vermiştir.

4. Kamu kaynakları siyasetçiler ve üst düzey memurlar tarafından istismar ediliyor
Ankete katılanların %74’ü kamu kaynaklarının bakanlar/yetkililer tarafından kişisel ya da partisel amaçlarla ‘çok yaygın’ şekilde kötüye kullanıldığını düşünmektedir.
Siyasetçiler yolsuzluğun ‘çok yaygın’ (%78) olduğu grup olarak görülmekte; onları üst kademelerdeki memurlar (%59) takip etmektedir. Ankete katılan iş insanlarının %28’i alt kademelerdeki memurlar arasında yolsuzluğun ‘çok yaygın’ olduğu düşüncesine sahiptir.

5. Yolsuzluğu caydırması beklenenler başarılı değil
İş insanlarıyla yapılan ankette, ‘yolsuzluk ve usulsüzlüklerle mücadele etmesi ya da bunları ifşa etmesi gereken kurumlar sizce bu işte ne kadar başarılıdır/etkilidir?’ sorusu sorulmuştur. Bu konuda da ankete katılan ii insanları arasında herhangi bir kurumu ‘son derece ba arılı/etkili bulanların’ oranı çok düşüktür. En etkili bulunan, katılımcıların %20’si tarafından çok başarılı bulunan Ombudsmandır; ikinci sırada Mahkemeler (%17), üçüncü sıradaysa Sosyal Medya (%17) yer almaktadır. Sıralamanın en sonundaysa katılımcıların %72’sinin hiç başarılı bulmadığı Meclis ve Başbakanlık Denetleme Kurulu (%69) yer almaktadır.

6. Yolsuzlukla mücadelede Hükümet çok başarısız
Katılımcılara yolsuzlukla mücadele konusunda Hükümeti ne kadar başarılı buldukları da sorulmuştur. Ankete katılanların sadece %2’si Hükümeti bu konuda ‘çok başarılı’ bulurken %87’si ‘çok başarısız’ buldu unu ifade etmiştir.

7. Seçimlerde maddi menfaat vaat edilmesi yaygın
‘Seçmenlere belirli bir şekilde oy kullanmaları için para ödenmesi ya da özel bir menfaat vaat edilmesinin’ sıklıkla gerçekleştiğini düşünenlerin oranı %77’ye ulaşmaktadır.

8. İş dünyası siyaset ilişkisi son derece sıkıntılı
‘Şirketlerin kârlı devlet ihalelerini kazanabilmek için para veya bağlantılarını kullanmasının’ sıklıkla gerçekleştiğini söyleyenlerin oranı %74 iken ‘büyük şirketlerin vergilerini ödemekten kaçınmasının’ sıklıkla karşılaşılan bir durum olduğunu ifade edenlerin oranı %67’dir. Benzer şekilde, KKTC Hükümetinin ‘büyük ölçüde, sadece kendi çıkarını düşünen, birkaç büyük çıkar grubu tarafından yönetildiğini’ söyleyenlerin oranı %70’tir. Ayrıca, katılımcıların %80’i ‘KKTC hükümeti, karar verirken benim gibi insanların görüşlerini dikkate alır’ ifadesine katılmadığını söylemektedir.

9. Yolsuzluğa karışan yetkililerden hesap sorulmuyor
Ankete katılanların %77’si yolsuzluğa karı an yetkililere karşı gerekli cezai işlemlerin yapılmadığını söylemektedir. Sıradan vatandaşların yolsuzlukla mücadelede fark yaratabileceğine inananlarla inanmayanların oranıysa aynı düzeydedir (%42).

10. Yolsuzluğa karşı tolerans yok
‘İyi hizmet verdiği sürece, hükümetin yolsuzluğa bulaşması kabul edilebilir bir şeydir’ ifadesine katılmadığını söyleyenlerin oranı %92’ye ulaşmaktadır.

Raporun tamamına buradan ulaşabilirsiniz. FES_CPI-2021_Rapor

Bugün Kıbrıs