Tarihçi- yazar Prof. Dr. İlbert Ortaylı Hürriyet’teki köşesinde Lazon Antlaşması’nda gizli maddeler bulunduğu iddialarını kaleme aldı.
Söz konusu iddiaların bir efsaneden ibaret olduğunu vurgulayan Ortaylı, Türkiye’nin 2023’ten sonra maden çıkarabileceği iddialarının ise anlaşmayla değil ülkenin ziraatı ve coğrafyasıyla ilgili olduğunu belirtti.
Ortaylı köşe yazısında şunları kaydetti:
“Sık sık kurcalanan bir konu var; Lozan Antlaşması’nın gizli maddeleri. Bu bir efsanedir. Çünkü Lozan Antlaşması’nın bütün görüşme tutanakları, layihalar, ana metin, teklifler; hepsi Türkçeye mükemmel çevrilip karşılaştırılarak yayımlanalı 40 yılı geçti. Seha Meray’ın unutulmaz, anıtsal bir çalışmasıdır. Buna rağmen ortada gezinen efsanelerden bazıları ciddiyetle CİMER yoluyla devlete dahi soruluyor. ‘Maden çıkarmak izni Avrupalılara mı aittir?’ gibi. Bunun ne kadar anlamsız olduğu açık. Lozan’daki asıl savaş bu gibi konularda verilen imtiyazların iptali ve kapitülasyonların kaldırılmasına dayanır.
Türkiye’de maden çıkarabilirsiniz ama bunun şartları Lozan Antlaşması ile sınırlı değil, doğrudan doğruya memleketin ziraatı, fauna (hayvan) ve flora (bitki örtüsü) ile tabii coğrafyası ve su kaynaklarıyla ilgilidir. Yeraltı sularının yolunu değiştirecek ve belirli ağaçların bu yüzden kurumasına neden olacak madencilik veya taşocağı faaliyeti yasak olmalıdır.
Bunun ihlalinin örneğini Balıkesir-İzmir vilayetlerinin sınırları içinde kalan Kozak Yaylası’nda görürsünüz. Kalitesiz kömür çıkarmak için zeytincilerin verdiği mücadele akıllardadır. Madencilik konusunda Türkiye’ye ve girişimcilere yön verecek asıl yasağın tabii zenginliklerimiz ve doğanın yapısı olduğu açıktır. Bunu, Lozan Antlaşması’na atfedilen hayal mahsulü maddelerde aramayalım.”
Kaynak: Independent Türkçe