Ebeveynlerin çalışma-hayat dengesi kurabilmesi ve her iki cinse de eşitlik getirmek amacını taşıyan AB kuralları gereğince üye ülkelerin tamamının ya AB’deki kuralları aynen benimseyerek ya da kendine göre bu temelde değişiklikler getirerek 2 Ağustos 2022’ye kadar yürürlüğe koyması gerekiyor.
AB direktiflerine göre anne ve babalara en az sekiz hafta devredilemeyen, yalnızca kişiye tahsis edilmiş izin hakkı getirilmesi gerekiyor. Kalan izin zamanlarının ise ebeveynler arasında birbirine devredilmesi mümkün.
Danimarka’da parlamentodaki hem sağ hem de sol partilerin desteğini alan yasa tasarısında belirlenen yeni doğum izni modeli AB kurallarının ötesine geçiyor. Ülkedeki işveren birlikleri ve işçi sendikalarının üzerinde anlaştığı yeni modele göre ebeveynlere toplam 24 hafta ücretli doğum izni verilecek, bunun 11 haftası ebeveynler arasında devredilemeyecek.
YENİ DOĞUM İZNİ MODELİNİN AYRINTILARI NELER?
Halen geçerli olan uygulamada ebeveynlere toplam 32 hafta doğum izni tanınıyor. Bu izin anne ya da baba arasında istedikleri zaman ve uygun gördükleri şekilde birbirlerine aktarılabiliyor.
Yeni sistemde her iki ebeveyne de tanınan doğum izni hakkı 24 haftaya çıkarıldığı için toplamda izin süresi dokuzar hafta uzamış oluyor.
Doğum öncesinde ayrıca annenin beklenen doğum tarihinden önce 4 hafta izin hakkı bulunuyor.
Doğum sonrasında annenin izin hakkı:
– 2 hafta zorunlu izin
– 8 hafta devredilebilen annelik izni
– 9 hafta devredilemeyen ebeveynlik izni
– 5 hafta ebeveynlik izni – bu izin devredilebiliyor ve çocuk 9 yaşına gelene kadar kullanılabiliyor
Doğum sonrasında babanın izin hakkı:
– 2 hafta babalık izni
– 8 hafta babalık izni – bu izin devredilebiliyor ancak çocuk 1 yaşına gelene kadar kullanılması gerekiyor
– 9 hafta devredilemeyen ebeveynlik izni
– 5 hafta ebeveynlik izni – bu izin devredilebiliyor ve çocuk 9 yaşına gelene kadar kullanılabiliyor
Yeni modele göre 13 haftalık bir süre anneden babaya ya da babadan anneye devredilebiliyor. Devredilebilen sürenin beş haftalık kısmının ise çocuk 9 yaşına gelene kadar kullanılması mümkün.
Bu izinler arka arkaya eklenebileceği gibi, istenen aralıklarla ve değişik kombinasyonlarla da kullanılabiliyor. Devderilemeyen izin, kullanmaması durumunda yanıyor.
Serbest çalışanlar, öğrenciler ve iş arayanlar için devredilemeyen izin söz konusu değil. Bu kişiler halen yürürlükteki kurallara göre 13 hafta olan ancak yeni kurallarla dokuz hafta eklenerek 22’ye çıkarılan izin haklarını istedikleri şekilde eşlerine devredebilecek.
TEK EBEVEYNLER VE LGBT+’LARIN HAKLARI NE OLACAK?
Yeni model tek ebeveynler için de geçerli olacak. Bu durumda anne ya da baba 46 haftaya kadar izin hakkına sahip olacak. Yasa taslağına göre 1 Ocak 2024’ten itibaren tek ebeveynler izin haklarını bir aile yakınına devredebilecek.
LGBT+ aileler için de yine 1 Ocak 2024’ten itibaren dört ebeveyne kadar izin hakkını devretme imkanı getirilecek. Bu açıdan devredilebilen izinler yasal ebeveynler ve sosyal ebeveynler arasında bölüşülebilecek.
Kaynak: Euronews